Igor Pedin, mặc dù đã rất cố gắng ẩn mình trong suốt hành trình của mình, đã sống sót sau một số cuộc chạm trán với binh lính Nga.
Khi những người lính Nga bắt đầu đi từ nhà này sang nhà khác để bắn người, Igor Pedin lên đường cùng chú chó Zhu-Zhu của mình đến Zaporizhzhia.
Igor Pedin, 61 tuổi, cho biết, mục tiêu là trở thành người đàn ông vô hình, trôi dạt, như thể một bóng ma, với chiếc xe đẩy nhỏ đựng đồ và chú chó Zhu-Zhu, một con chó săn lai 9 tuổi, như thể băng qua địa ngục của chiến tranh, từ thành phố cảng Mariupol bị bao vây, đến vùng đất nguy hiểm do Nga chiếm đóng rồi đến thành phố Zaporizhzhia tương đối an toàn do Ukraine nắm giữ – cách đó 225 km và đi bộ.
Khoảng cách này tương đương với việc đi bộ từ London đến Sheffield nhưng Ukarine đang trải qua một cuộc chiến tranh quy mô chưa từng thấy ở châu Âu kể từ năm 1945 và ông phải đối diện với những đoàn xe tăng, xe bọc thép đang lao ầm ầm về phía Mariupol; ông còn phải tránh mìn và băng qua những cây cầu đã bị phá hủy cùng với con chó và hành lý của mình, nơi một bước sai lầm sẽ dẫn đến việc rơi xuống độ cao trên 9 m có thể chết; ông còn phải vượt qua những ngôi nhà đổ nát âm ỉ khói và những người đàn ông, phụ nữ khóc lóc với những câu chuyện đau lòng về cái chết người thân khiến họ đau khổ đến mất ý chí sống của họ.
Pedin, một cựu đầu bếp, không thể lường trước tất cả điều này – và ông không thể nào vô hình, ông thừa nhận, khi kể lại câu chuyện của mình trong sự an toàn tại thủ đô Kyiv của Ukraine.
Quả thực, đó sẽ là một chiến công phi thường của ông khi vào một đêm lạ lùng, những người lính Nga tại một trong nhiều trạm kiểm soát mà ông ấy đi qua đã tụ tập trong buổi tối yên tĩnh để nghe câu chuyện mà ông kể, sau đó họ nhét thuốc lá vào túi cho cuộc hành trình tiếp theo và chúc ông ấy may mắn. .
Pedin có thể không hề vô hình, những giọt nước mắt tuôn rơi trong một khoảnh khắc xúc động hiếm hoi. Nhưng ông nói là do may mắn.
Pedin nhớ lại, quyết định cuối cùng của khi rời Mariupol được đưa ra vào ngày 20 tháng 4, khi những người lính Nga đã tiến đến khu vực của ông trong thành phố và đi từng nhà, bắn tùy ý.
Nơi ông ở giờ chỉ còn lại rất ít thức ăn, nước uống còn xác chết chất đống trên đường phố.
Pedin chuẩn bị tỉ mỉ. Ông đóng gói một chiếc túi, cân nó và lượng sức mình sau đó giảm trọng lượng 70kg ban đầu xuống còn 50kg.
Nhiệm vụ ban đầu của Pedin và Zhu-Zhu là vượt qua 5 km đến vùng ngoại ô thành phố, một mục tiêu ngắn mà ông không mấy tin tưởng có thể đạt được.
Ông rời nhà trên đường Tkochenko-Petrenko gần cảng Mariupol lúc 6h sáng ngày 23 tháng 4 và mất hai giờ để đi qua các hố bom như miệng núi lửa, những chiếc xe thành các đống sắt xoắn và vật liệu chưa nổ, lên phía bắc Phố Kyprino, nơi có xác chết rải rác …
Ông thấy những người lính Nga đang phát thức ăn và nước uống, phía sau là hàng dài những người mặt mày xám xịt vì tuyệt vọng. Ông cố giấu mình trong đám đông, tránh nhìn vào mắt với những người lính, và đi bộ lên đường Zaporizhzhia.
“Tôi trông giống như một kẻ lang thang đối với họ, tôi chẳng là gì cả. Tôi bẩn thỉu và bị che phủ bởi bụi, vì ngôi nhà của tôi đã bị bao phủ bởi một làn khói. Tôi đi bộ ra khỏi thành phố bằng đường cao tốc này và sau đó tôi định quay lại. Nhưng tôi nhìn lại thành phố và tự nhủ, đó là quyết định đúng đắn. Tôi đã nói chào tạm biệt. Có một vụ nổ. Tôi quay lại và bước tiếp ”.
Ông đi qua những chiếc xe quân sự cháy rụi, chỉ có tiếng rên rỉ của con chó và tiếng pháo kích sau lưng, rồi ông nhìn thấy một đoàn xe bọc thép của Nga, chúng nặng đến nỗi làm cho lớp nhựa đường như run lên. Ông cúi xuống, dung áo khoác phủ lấy Zhu-Zhu đang kinh hãi cho đến khi đoàn xe vượt qua. “Khi đó tôi cúi rất thấp, cố thành một người đàn ông vô hình,”
Mục tiêu tiếp theo của ông là thị trấn Nikolske, cách đó 20 km. Khi ông đến những ngôi nhà đầu tiên, trời tối dần và rất lạnh. “Tôi nhìn thấy một người đàn ông phía trước bên ngoài ngôi nhà của ông. Ông ấy nói, ‘Anh bạn có muốn uống với tôi không. Hôm nay tôi chôn cất con trai mình. Hãy uống cho con trai tôi. ”
Pedin đã từ bỏ việc uống rượu từ 15 năm trước nhưng ông không thể từ chối. Ông đã uống hai ly vodka, trong khi người bạn mới, chủ nhà làm cạn chai. “Ông ta nói với tôi rằng người Nga đã giết con trai 16 tuổi của ông vào ngày 3 tháng 3 ở Mariupol. Chắc mảnh đạn đã cắt rời đầu đứa bé. Sau khi đứa con biến mất, ông đã dành hàng tuần để tìm kiếm quanh Mariupol. Ông đã đã tìm thấy ngôi mộ, và những người lính Nga nói rằng nếu muốn đưa thi thể con trai về, chỉ có cách đào bằng tay. Ông ấy nói với tôi, “Tôi muốn chết – tôi sẽ tự sát.” Pedin kể.
Đêm đó Pedin ngủ trên chiếc ghế dài, thức dậy lúc 6 giờ sáng. Ông biết con đường duy nhất để tới Zaporizhzhia là đi qua thị trấn. “Khi tôi rời thị trấn, có một trạm kiểm soát là Chechens. Họ đã nhìn thấy tôi và hai người trong số họ tiến về phía tôi. ‘Ông đi đâu? Ông đến từ đâu, ‘họ hỏi. “Ông đã trải qua trại thanh lọc chưa.”
Một chỉ huy xuất hiện và gọi ai đó trên bộ đàm. “Một chiếc xe tải nhỏ quay đầu và ba người đàn ông to lớn bước ra và tôi được đưa vào trong xe. Họ lái xe khoảng 2km trở lại Nikolske và đến một tòa nhà hai tầng, được bao quanh bởi hàng rào thép. Có khoảng 40 người đang đợi trong khuôn viên và chiếc xe tải chạy đến lối vào của tòa nhà ”.
Pedin để túi bên ngoài và buộc Zhu-Zhu trước khi bị đưa lên tầng hai. “Một sĩ quan Nga ngồi trước bàn làm việc hỏi tôi sẽ đi đâu. Tôi đã nói dối. Tôi nói rằng tôi bị loét dạ dày và cần phải đến Zaporizhzhia vì tôi đã trả tiền điều trị. Tôi được yêu cầu cởi bỏ áo trên và họ tìm kiếm những hình xăm. Tôi có một vết bầm tím trên vai và họ buộc tội tôi có một khẩu súng trường. Anh ta nói, “Mày đang làm tao chán. Có lẽ tao nên cho mày vài nắm đấm? ”Tôi nói,“ Nếu ông muốn, thưa chỉ huy. ”Nhưng rồi tôi được đưa đến một căn phòng khác, nơi có bốn nữ quân nhân với máy tính cá nhân, và họ quét dấu vân tay của tôi, bắt tôi đứng dựa vào tường và chụp ảnh. ”
Rồi tôi được trao một tài liệu từ cái gọi là Bộ nội vụ của Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng. Sau đó tôi được thả tự do và tiếp tục lên đường cùng con chó và túi xách của mình đến trạm kiểm soát tiếp theo.
“Một người Chechnya nói rằng họ sẽ lấy chiếc xe tiếp theo để đưa tôi đến ngôi làng tiếp theo ở Rozivka. Tôi đã ở đó trong hai giờ. Họ bắt đầu chán và cho tôi thuốc lá. Không ai trong số các tài xế muốn đưa tôi đi, vì vậy tôi nói, các bạn, tôi sẽ chỉ đi bộ. Một người nói, “Không, đây là thẩm quyền của tôi”, và chỉ vào khẩu súng của anh ta. ”
Khoảng một giờ sau, một chiếc xe tải nhỏ màu đen chạy đến và người Chechnya đó yêu cầu người lái xe, đang đi cùng vợ và hai con gái, khoảng 18 và 20 tuổi, phải chở Pedin. “Không ai nói lời nào. Họ đưa tôi đến Rozivka. Trên đường đi, tôi nhận thấy trên cánh đồng những chiếc máy đào lớn đang đào những cái hố. Và xa hơn nữa là những cây thánh giá. Tôi chắc chắn chúng là mồ chôn tập thể ”.
Khi đến Rozivka, Pedin lại cuốc bộ trên đường Lenina ra khỏi thị trấn và đến một trạm kiểm soát khác và ông được cho qua dễ dàng với giấy tờ mới của mình. Khi đến ngôi làng tiếp theo, tên Verzhyna, trời đã tối đen như mực. “Bất ngờ tôi bị chói mắt vì ánhđèn pin. Có sáu người lính, họ quát tháo tôi. Họ bảo tôi cởi áo ra, lục tung túi xách của tôi rồi ra ra lệnh cho tôi đi theo họ. Chúng tôi vào bên trong một nhà cộng đồng là trụ sở chính của họ.
Pedin được cho một ít thịt bò đóng hộp, một ít súp và được đưa vào một căn phòng nhỏ có một chiếc giường sắt trong góc. Ông được cho biết rằng nếu rời đi trong đêm thì có thể sẽ bị bắn – nhưng được tự do đi vào ngày hôm sau.
Sáng hôm sau, Pedin len lỏi qua những người lính đang ngủ và gật đầu chào người canh gác khi rời đi. Ông đi bộ liên tục trong 14 giờ ngày hôm đó đến một trạm kiểm soát khác vào khoảng 8 giờ tối để được khám xét lần nữa. Những người lính chỉ cho ông một ngôi nhà nhỏ bỏ hoang, nơi ông có thể ngủ. Và ông nghỉ lại đó, đợi cho đến khi mặt trời mọc.
Trên đường đi, tôi đã nhìn thấy một người đàn ông to lớn ở độ tuổi 60. Ông ấy hỏi, “Anh đến từ đâu?” Tôi nói Mariupol, và anh ấy gọi vợ mang thức ăn đến. Họ đưa cho tôi một túi bánh mì, hành tây, thịt lợn rán, dưa chuột. Và tôi đã bước tiếp ”.
Đến giờ, Pedin đã bắt đầu kiệt sức và trở ngại lớn nhất đã hiện ra. Cây cầu đường bộ mà ông cần đi qua đã bị phá hủy, khiến mặt cầu rơi xuống đường ray xe lửa sâu hơn 9 mét. Tuy nhiên, khung kim loại của cây cầu vẫn được giữ nguyên với hai dầm: một dầm hẹp ở dưới và một dầm rộng hơn ở độ cao ngang vai. Pedin buộc con chó với túi của mình và thử nghiệm một khoảng ngắn và anh nghĩ có thể làm được. Ông buộc túi, dắt con chó, lần từng bước trên dầm cầu và cuối cùng hét lên: Qua được rồi!
Họ lại đến trạm kiểm soát tiếp theo. Một người lính yêu cầu tôi khai báo đi cùng ai, tôi nói rằng tôi chỉ có con chó của mình. Sau đó, họ muốn biết tôi đã vượt qua cây cầu như thế nào và tỏ ý khen ngợi.
Pedin được thông báo rằng ông có thể ở lại đêm trong nửa sau của một chiếc xe van vô tuyến bị trúng đạn pháo của Ukraine. Bây giờ trời đã tối. Có 5 người lính vây quanh ông muốn nghe chuyện. Và câu chuyện của Pedin chính xác là kiểu đánh lạc hướng để họ mau chóng buồn chán. Rồi một người nói với thành tích qua cầu dung cảm của tôi, anh ta muốn rằng sau chiến tranh tôi nên quay trở lại thăm anh ấy.
Pedin ngủ trên ghế, với Zhu-Zhu nằm dưới áo khoác. Sáng hôm sau, ông được thông báo rằng không được phép tiếp tục con đường đến Zaporizhzhia mà phải chọn quay trở lại hoặc về phía nam đến thành phố Tokmak. Pedin đi về phía thành phố đó nhưng phải vượt qua hai ngọn đồi lớn trong khi con chó dừng lại vì mệt mỏi. Ông quay lại, bế nó lên và nói, “Nếu màu không tự đi, cả hai chúng ta sẽ chết, mày phải đi.” Họ đi lên ngọn đồi tiếp theo. ”
Bên đường là Tarasivka, một ngôi làng nhỏ. “Tôi nhìn thấy đầu của một người đàn ông trong cửa sổ và gọi ông ta. Tôi đưa cho anh ấy một ít thuốc lá những người lính tặng, ông ta nói cách duy nhất để đến Zaporizhzhia là đi trên những con đường nhỏ rồi qua một con đập và sau đó đi theo đường mòn của những kẻ buôn lậu. ”
Pedin đã làm theo những gì được hướng dẫn. Nhưng sau con đập, có một ngã tư – và không biết pharari chọn hướng nào. Nhưng vận may của Pedin lại đến. “Một chiếc xe tải xuất hiện. Tôi gọi lớn. Tôi nói, “Tôi đến từ Mariupol.” Cánh cửa mở ra. Tôi được cho đi nhờ và xa chạy trong hai giờ, qua những con đường rất nhỏ. Nếu một mình, tôi sẽ không bao giờ tìm thấy con đường của mình. Chúng tôi không nói gì. Tại các trạm kiểm soát, người đàn ông này chỉ nói hai từ với lực lượng dân quân Cộng hòa Nhân dân Donetsk và được cho qua. ”
Rồi Pedin nhìn thấy một lá cờ Ukraine ở phía trước, nơi những người lính đang kiểm tra giấy tờ của những người đàn ông và để họ đi. “Người lái xe đã thả tôi ở trung tâm Zaporizhzhia tại một cái lều dã chiến. Anh ấy không nói gì suốt hành trình nhưng đã đưa cho tôi 1.000 hryvnia (30 bảng Anh). Anh ấy chúc tôi may mắn. Tôi biết anh ấy đã hiểu mọi thứ – còn gì để nói? ”
Pedin bước vào lều và nhìn thấy các tình nguyện viên. Một người phụ nữ hỏi liệu ông có cần giúp đỡ gì không. Sau một chút im lặng, Pedin gật đầu.
“Người phụ nữ hỏi,“Ông đến từ đâu? ”Tôi nói,“ Tôi đến từ Mariupol. ”Cô ấy hét lên:“ Mariupol! ”” Pedin nhớ lại với một nụ cười. “Cô ấy hét lên với mọi người, người đàn ông này đã từ Mariupol đi bộ đến đây. Mọi người đều nhìn tôi kinh ngạc. Tôi có cảm giác mình đã vượt qua một cái gì đó lớn lao, một khoảnh khắc vinh quang của tôi ”.
Viễn Kiều dịch từ The Guardian