Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 16/06/2023, đã một lần nữa loại trừ mọi đàm phán với Nga, sau cuộc gặp với các lãnh đạo châu Phi trong phái đoàn trung gian hòa giải giữa Kyiv với Moscow. Trong khi đó, tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, một trong bốn tổng thống châu Phi tham gia phái đoàn, đã kêu gọi Ukraine và Nga “xuống thang” trong cuộc xung đột.
Ông Zelensky nói trong cuộc họp báo rằng Ukraine sẽ không đàm phán với Nga khi binh sĩ Nga vẫn ở trên lãnh thổ nước này.
Theo ông Zelensky, để có hòa bình, binh sĩ Nga cần phải rời khỏi toàn bộ lãnh thổ của Ukraine. Ông Zelensky cũng nói với các phóng viên rằng Ukraine đang giúp đỡ rất nhiều cho các quốc gia châu Phi về an ninh lương thực và thiết lập các trung tâm ngũ cốc trên lục địa này.
Chuyến đi của phái đoàn cũng bị xáo trộn: Vào cuối buổi sáng, các vị nguyên thủ quốc gia châu Phi đã được đưa xuống hầm trú ẩn của khách sạn trong vòng 20 phút, do quân Nga vừa bắn 12 tên lửa xuống thủ đô Ukraine. Đối với tổng thống Zelensky, đây là bằng chứng cho thấy Putin không hề có một cử chỉ thể hiện thiện chí hòa bình.
Sau Kyiv, phái đoàn trung gian hòa giải của châu Phi đến Saint-Petersburg để gặp tổng thống Nga Vladimir Putin tuy nhiên cũng không thành công hơn với Moscow khi tổng thống Nga Vladimir Putin đã nêu bật một danh sách các lý do tại sao ông tin rằng nhiều đề xuất của châu Phi đều sai lạc.
Tiếp đón đại diện của 7 nước châu Phi (Senegal, Ai Cập, Zambia, Uganda, Cộng Hòa Congo, Comoros và Nam Phi) tại St Petersburg, tổng thống Nga đã mở đầu bằng cách nhấn mạnh cam kết của Nga đối với lục địa. Tuy nhiên, sau phần trình bày của các tổng thống Comoros, Senegal và Nam Phi về một loạt “biện pháp xây dựng lòng tin” mà châu Phi đề xuất, theo hãng tin Anh Reuters, tổng thống Putin như đã dội môt gáo nước lạnh vào sáng kiến này khi lên tiếng thách thức các giả định của kế hoạch – dựa trên sự chấp nhận các đường biên giới được quốc tế công nhận.
Vladimir Putin đã trả lời rằng chính Ukraine đã “vứt vào sọt rác” thỏa thuận đạt được ở Istanbul vào tháng 3 năm 2022, rằng “Nga chưa bao giờ từ chối các cuộc đàm phán và luôn sẵn sàng đối thoại mang tính xây dựng với mọi người vì hòa bình”.
Ông cũng đổ lỗi cho phương Tây là đã gây ra khủng hoảng lương thực hiện nay chứ không phải là do ‘hoạt động quân sự’ của Nga, một cuộc khủng hoảng mà theo ông không thể được giải quyết chỉ bằng một thỏa thuận ngũ cốc.
Tuy nhiên, đây là một trong những vấn đề chính của cuộc gặp gỡ với đại diện của 7 quốc gia châu Phi tại Saint Petersburg. Thỏa thuận về xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Ukraine thực sự vẫn rất quan trọng đối với lục địa châu Phi.
Rõ ràng là phái đoàn châu Phi cũng đến Nga để tìm kiếm từ ông Putin một sự đảm bảo về việc Moscow duy trì thỏa thuận mà gần đây ông Putin đã đe dọa rút khỏi chớ chính họ cũng biết rằng việc Nga và Ukraine ngồi vào bàn đàm phán lúc này là không thể.