Các nhà lập pháp Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật cấm Tik Tok với 352 phiếu thuận và 65 phiếu chống. TikTok bị xem là “mối đe dọa an ninh quốc gia” vì ByteDance bị cáo buộc có quan hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Mặc dù TikTok là ứng dụng duy nhất được đề cập cụ thể trong tài liệu, nhưng nó tạo ra khuôn khổ để Washington cấm các nền tảng khác do các quốc gia mà họ coi là “đối thủ nước ngoài” kiểm soát. Danh sách các quốc gia được dán nhãn như vậy bao gồm Trung Quốc, Nga, Iran, Bắc Triều Tiên và Venezuela.
Hiện tại, có tới 170 triệu người Mỹ sử dụng TikTok, bao gồm cả người dùng cá nhân và người dùng doanh nghiệp. Hạ viện Mỹ đã nhanh chóng thông qua sự luật hôm thứ Tư (13/3) yêu cầu TikTok tách khỏi chủ sở hữu Trung Quốc ByteDance hoặc đối mặt với lệnh cấm trên toàn quốc. Ủy ban Năng lượng và Thương mại Hạ viện đã nhất trí thông qua dự luật vào thứ Năm tuần trước.
Đây là diễn biến mới nhất trong cuộc chiến kéo dài nhiều năm nhằm hạn chế TikTok. Vào năm 2020, Tổng thống Mỹ khi đó là ông Donald Trump đã cố gắng cấm TikTok thông qua một lệnh hành pháp, nhưng tòa án đã chặn lệnh cấm sau khi TikTok đệ đơn kiện.
Trước đó, ngày 12/3, Giám đốc Tình báo Quốc gia Hoa Kỳ Avril Haines tuyên bố tại phiên điều trần của Ủy ban Tình báo Hạ viện rằng Đảng Cộng sản Trung Quốc có thể sử dụng TikTok để gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử Mỹ năm 2024. Giám đốc FBI Christopher Wray tin rằng TikTok gây ra mối đe dọa an ninh quốc gia rất khó dự đoán và phát hiện hành vi ảnh hưởng của ứng dụng này.
Giám đốc điều hành TikTok Shou Chew đã tuyên bố rằng việc cấm nền tảng TikTok ở Mỹ sẽ gây nguy hiểm cho sinh kế của hàng nghìn người Mỹ.
Nếu dự luật được Thượng viện thông qua, Tổng thống Joe Biden cho biết ông sẽ ký thành luật. Phản hồi cuộc bỏ phiếu của Hạ viện, ông Chew gọi quyết định này là “đáng thất vọng” và cảnh báo về những hậu quả tiềm tàng của nó.
“Đạo luật này, nếu được ký thành luật, sẽ dẫn đến lệnh cấm TikTok ở Hoa Kỳ. Ngay cả những người bảo trợ dự luật cũng thừa nhận rằng đó là mục tiêu của họ. Dự luật này sẽ trao thêm quyền lực cho một số công ty truyền thông xã hội khác”, ông Chew nói trong một video đăng trên mạng xã hội X
Ông nói thêm: “Nền tảng của chúng tôi quan trọng đối với các chủ doanh nghiệp nhỏ dựa vào TikTok để kiếm sống cũng như đối với những giáo viên truyền cảm hứng học tập cho hàng triệu học sinh cũng như đối với tất cả những người khám phá và tìm thấy niềm vui trên TikTok”.
“Các vị sẽ lấy đi hàng tỷ đô la của những người sáng tạo nội dung, các doanh nghiệp nhỏ. Dự luật sẽ khiến hơn 300.000 việc làm của người Mỹ gặp rủi ro.”
Ông Chew báo hiệu rằng TikTok sẽ thực hiện “các quyền hợp pháp” của mình để ngăn chặn lệnh cấm và kêu gọi người dùng ủng hộ những nỗ lực của họ.
Ông nói: “Tôi khuyến khích bạn tiếp tục chia sẻ câu chuyện của mình, chia sẻ chúng với bạn bè, chia sẻ chúng với gia đình, chia sẻ với các thượng nghị sĩ, bảo vệ quyền hiến pháp của bạn, khiến tiếng nói của bạn được lắng nghe”.
Nếu được ký thành luật, dự luật này sẽ cho ByteDance 165 ngày để thoái vốn khỏi TikTok. Nếu không làm được như vậy, các công ty lưu trữ web của Hoa Kỳ sẽ phải xóa TikTok và các ứng dụng khác được liên kết với ByteDance khỏi cửa hàng ứng dụng của họ.
Ngày 14/3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân nói trong một cuộc họp báo ở Bắc Kinh:
“Dự luật này đi ngược lại các nguyên tắc cạnh tranh công bằng cũng như các quy tắc kinh tế và thương mại quốc tế”,
Ông Uông nói thêm rằng “nếu cái gọi là lý do an ninh quốc gia có thể được sử dụng để tùy tiện gây sức ép với các công ty vượt trội của các quốc gia khác, thì không có sự công bằng và chính đáng chút nào”.
Cùng ngày, trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg, Đại sứ Hoa Kỳ tại Trung Quốc Nicholas Burns nói thật mỉa mai khi các quan chức Chính phủ Trung Quốc đang sử dụng nền tảng xã hội X để chỉ trích Hoa Kỳ, trong khi họ (Đảng Cộng sản Trung Quốc – ĐCSTQ) lại cấm công dân của mình sử dụng X, Instagram, Facebook và truy cập Google.
Ông Burns cho biết, ứng dụng chia sẻ video TikTok và chip tiên tiến là trung tâm của cuộc cạnh tranh giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Nhận xét của ông tiếp tục báo hiệu lập trường cứng rắn của chính quyền Biden trong việc kiềm chế tham vọng công nghệ của Trung Quốc.
Ông nói rằng trên nhiều phương diện, công nghệ hiện đang là cốt lõi trong cuộc cạnh tranh giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, dù là công nghệ thương mại, như TikTok, hay công nghệ có thể chuyển đổi thành công nghệ quân sự để cạnh tranh với Hoa Kỳ.
Trong khi đó, từ lâu các ứng dụng của Mỹ đã bị cấm ở Trung Quốc. Bắc Kinh hiện đã chặn hầu hết các nền tảng truyền thông xã hội của Hoa Kỳ, bao gồm Google, YouTube, X, Instagram và Meta. Vì các công ty Hoa Kỳ này từ chối tuân thủ các quy định của Chính phủ Trung Quốc về thu thập dữ liệu và phân loại nội dung được chia sẻ.
CNN đưa tin, ông Brock Silvers, Giám đốc điều hành của công ty cổ phần tư nhân Kaiyuan Capital, cho biết trước lập trường của Trung Quốc (ĐCSTQ) đối với các ứng dụng xã hội của Hoa Kỳ, dự luật TikTok dường như có khả năng sẽ trở thành luật. Sự không hài lòng của Trung Quốc thật đáng mỉa mai, nếu không nói là đạo đức giả.
Ông Alex Capri, nhà nghiên cứu tại Quỹ Hinrich, kiêm giảng viên Trường Kinh doanh Đại học Quốc gia Singapore, cho biết vụ việc đã phơi bày sự mỉa mai và bất bình đẳng trong trao đổi kinh doanh Mỹ-Trung.
Ông nói, trong khi Trung Quốc (ĐCSTQ) cấm hoàn toàn những ứng dụng của Mỹ, thì TikTok lại được hưởng mọi lợi ích từ hệ thống chính trị và pháp lý tự do và cởi mở của Hoa Kỳ.
Hiện tại, TikTok có 170 triệu người dùng ở Hoa Kỳ, nhiều hơn 20 triệu so với năm 2023. Số lượng người dùng TikTok đạt khoảng 1,7 tỷ trên toàn cầu vào năm 2023, với lượng người dùng hoạt động hàng tháng vượt quá 700 triệu.
Mặc dù TikTok đã nhiều lần tuyên bố không liên quan gì đến ĐCSTQ, nhưng nhiều bằng chứng trực tiếp và gián tiếp chỉ ra rằng nền tảng này do ĐCSTQ kiểm soát.
Ở Trung Quốc, tất cả các công ty đều phải tuân thủ luật an ninh, tình báo, phản gián và an ninh mạng do ĐCSTQ đặt ra. Vì vậy, theo quy định của pháp luật, công ty mẹ của TikTok là ByteDance cũng phải ủng hộ ĐCSTQ, để đảng này và các nhà lãnh đạo của họ kiểm soát hoạt động nội bộ của toàn bộ công ty.