Dự án kênh đào Phù Nam Techo của Campuchia còn được gọi là Dự án Hệ thống Hậu cần và Đường bộ Giao thông Tonle Bassac. Kinh phí dự án ước tính 1,7 tỷ USD.
Kênh đào Phù Nam Techo dự kiến dài 180km, nối các cảng biển của Campuchia ở phía tây nam với sông Mekong, tạo ra một tuyến đường thủy qua các khu vực trọng điểm như Kadal, Takeo và Kampot, tới bờ biển và quan trọng hơn là tới cảng nước sâu duy nhất của Campuchia tại Sihanoukville.
Dự án này nằm trong số các dự án cơ sở hạ tầng ưu tiên được chính phủ của Thủ tướng Campuchia Hun Manet công bố kể từ tháng 8/2023. Campuchia đã mất 26 tháng để tiến hành nghiên cứu khả thi với sự tham gia của hàng chục chuyên gia. Dự án dự kiến được khởi công vào cuối năm nay và ước tính sẽ mất 4 năm để hoàn thành.
Kênh đào nhân tạo này là dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn gần đây nhất gần đây ở khu vực và là một phần trong tham vọng của Campuchia nhằm trở thành một trung tâm kinh tế và hậu cần quan trọng ở Đông Nam Á bằng cách tăng cường kết nối và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động vận tải hàng hóa và con người trên khắp đất nước Campuchia.
Kênh Phù Nam Techo dự kiến rộng 100m ở thượng lưu và 80m ở hạ lưu, độ sâu 5,4m, tạo ra hai làn đường vận chuyển cho tàu có trọng tải lên tới 3.000 tấn. Ngoài ra, kế hoạch của Campuchia còn bao gồm việc xây dựng 3 đập thủy điện, 11 cây cầu và vỉa hè dài 208km, đảm bảo giao thông an toàn và kết nối liền mạch.
Các chuyên gia Việt Nam đưa ra những ước tính khác nhau rằng kênh đào Phù Nam-Techo sắp được thi công ở nước láng giềng Campuchia có thể làm giảm mất từ 30-50% lượng nước chảy vào Việt Nam, các trang tin tức như Dân Trí, Thanh Niên và VnExpress dẫn thông tin từ một hội thảo cho hay hôm 23/4.
Dân Trí đăng bài của Thiếu tướng, GS.TS Nguyễn Hồng Quân nguyên là Phó viện trưởng Viện Chiến lược Quốc phòng Việt Nam cho rằng kênh Phù Nam Techo sẽ phục vụ một cảng biển nước sâu của Kampot và đặc khu kinh tế. Xa hơn về phía bờ biển từ Kampot, kênh đào mới sẽ cho phép tiếp cận dễ dàng với Đặc khu kinh tế Sihanoukville, nơi nhận được khoản đầu tư đáng kể từ Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc, và cảng Sihanoukville, nơi xử lý phần lớn hàng hóa xuất nhập khẩu của Campuchia.
Gần đó là căn cứ hải quân Ream, nơi đang được nâng cấp với nguồn tài trợ từ Trung Quốc.
Có nhiều ý kiến lo ngại, kênh đào Phù Nam Techo dường như không chỉ đơn giản là công trình phát triển kinh tế – xã hội mà còn có thể tác động đến quốc phòng, an ninh khu vực. Kênh đào này ngắn hơn kênh đào Suez 16km. Nó thể hỗ trợ việc tàu quân sự di chuyển từ Vịnh Thái Lan, hoặc từ căn cứ Ream, tiến sâu vào nội địa.
Mặc dù Campuchia khẳng định kênh đào sẽ chỉ được sử dụng để thúc đẩy các hoạt động nông nghiệp, nhưng Mỹ vẫn kêu gọi Campuchia minh bạch hơn về dự án này.
Việt Nam cũng nêu lên những quan ngại về môi trường đối với dự án kênh đào này dù Campuchia khẳng định tác động môi trường do kênh đào sẽ ở mức tối thiểu.
Trước đó, ngày 12/4, Thủ tướng Campuchia Hun Manet khẳng định kênh Phù Nam Techo sẽ thúc đẩy kinh tế nước này, đồng thời không gây ra mối đe dọa an ninh nào cho các quốc gia khác.
“Hiến pháp Campuchia không cho phép đặt căn cứ quân sự nước ngoài trên lãnh thổ của mình và Campuchia không có tham vọng hay ý định phản đối Hiến pháp”, ông Hun Manet nói.
Theo ông Hun Manet, tàu chiến không thể vào kênh Phù Nam Techo vì lớn hơn sức tiếp nhận của kênh, chỉ có tàu chở hàng vào được. Kênh sẽ tiếp nhận tàu chở 3.000 tấn hàng hóa trong mùa khô và 5.000 tấn trong mùa mưa.
Cũng theo Thủ tướng Campuchia, kênh đào sẽ được các đối tác Trung Quốc xây dựng theo phương thức thực hiện dự án xây dựng – vận hành – chuyển giao (BOT) với Chính phủ Campuchia.
Nguồn: Dân Trí, Thanh Niên,