Trung Quốc khởi công đập thủy điện lớn nhất thế giới tại Tây Tạng

Trung Quốc đã bắt đầu xây dựng đập thủy điện lớn nhất thế giới trên lãnh thổ Tây Tạng, một dự án gây lo ngại cho Ấn Độ và Bangladesh.

Theo SCMP, siêu dự án thủy điện này nằm ở hạ lưu sông Yarlung Tsangpo – dòng sông khi chảy từ Tây Tạng sang Ấn Độ được gọi là sông Brahmaputra, đi qua các bang Arunachal Pradesh và Assam, rồi đổ vào Bangladesh.

Bắc Kinh lần đầu tiên công bố kế hoạch xây dựng đập này vào năm 2020, trong khuôn khổ Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 (2021-2025), như một phần của chiến lược rộng lớn hơn nhằm khai thác tiềm năng thủy điện khổng lồ của Cao nguyên Tây Tạng.

Dự án có công suất ước tính lên tới 300 tỷ kWh mỗi năm, gấp ba lần đập Tam Hiệp, được xem là dự án thủy điện lớn nhất thế giới về sản lượng, đáp ứng nhu cầu điện của Tây Tạng và các khu vực khác của Trung Quốc.

Dự án đã hứng nhiều chỉ trích vì có thể ảnh hưởng đến hàng triệu người dân Ấn Độ và Bangladesh sống dọc theo con sông, cũng như gây tác động đến môi trường và cộng đồng người Tây Tạng bản địa.

Trong khi đó Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho rằng dự án có thể hỗ trợ các nỗ lực phòng ngừa và giảm thiểu thiên tai, đồng thời hỗ trợ thích ứng với biến đổi khí hậu ở các khu vực hạ lưu.

Dự án khổng lồ ở Tây Tạng sẽ bao gồm năm nhà máy thủy điện bậc thang, với tổng vốn đầu tư ước tính khoảng 1.200 tỷ nhân dân tệ (tương đương 167 tỷ USD), theo thông tin từ Tân Hoa Xã. Tập đoàn Yajiang Trung Quốc đã được thành lập để làm chủ đầu tư dự án.

Cơ quan chức năng của Trung Quốc khẳng định dự án đã được đánh giá khoa học nghiêm ngặt và sẽ không ảnh hưởng xấu đến môi trường sinh thái, sự ổn định địa chất hay quyền tài nguyên nước của các quốc gia hạ lưu.

Một báo cáo năm 2020 của Viện Lowy (Úc) nhận định rằng “việc kiểm soát những con sông này [ở cao nguyên Tây Tạng] về cơ bản sẽ trao cho Trung Quốc quyền kìm kẹp nền kinh tế Ấn Độ”.

Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin PTI vào đầu tháng này, Thủ hiến bang Arunachal Pradesh của Ấn Độ, ông Pema Khandu, đã bày tỏ lo ngại rằng sông Siang và Brahmaputra có thể “cạn đi đáng kể” khi con đập hoàn thành.

Ông cảnh báo con đập sẽ “gây ra mối đe dọa sinh tồn đối với các bộ tộc của chúng tôi và sinh kế của chúng tôi. Đây là vấn đề nghiêm trọng vì Trung Quốc có thể sử dụng nó như một ‘quả bom nước’.”

“Giả sử con đập này được xây và họ đột ngột xả nước, toàn bộ vành đai Siang sẽ bị san bằng,” ông nói. “Đặc biệt, bộ tộc Adi và các nhóm tương tự… sẽ chứng kiến tài sản, đất đai và thậm chí sinh mạng con người, chịu những hậu quả tàn khốc.”

Tháng 1 năm nay, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ấn Độ cho biết nước này đã bày tỏ quan ngại với Trung Quốc về tác động của các dự án siêu đập thủy điện và kêu gọi Bắc Kinh cần “bảo đảm lợi ích của các quốc gia hạ lưu không bị tổn hại”.

Ấn Độ cũng nhấn mạnh “sự cần thiết phải minh bạch và cần tham vấn với các quốc gia hạ lưu.”