Brazil đe dọa soán ngôi vương cà phê robusta của Việt Nam

Rabobank dự báo sản lượng robusta của Brazil sẽ đạt 24,7 triệu bao loại 60 kg vào năm 2025, so với 19 triệu bao năm 2020. Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo Việt Nam sẽ sản xuất khoảng 30 triệu bao robusta trong niên vụ 2025-2026.

Brazil đang từng bước vượt qua Việt Nam để trở thành nhà sản xuất cà phê robusta lớn nhất thế giới, nhờ khả năng chống chịu khí hậu của loại cây này và nhu cầu toàn cầu gia tăng, tờ Reuters dẫn báo cáo của ngân hàng Rabobank công bố hôm thứ Năm (2/10) cho biết.

Sản lượng cà phê robusta của Brazil đã tăng đều trong những năm gần đây và được Rabobank dự báo sẽ đạt 24,7 triệu bao loại 60 kg vào năm 2025, so với 19 triệu bao năm 2020. Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo Việt Nam sẽ sản xuất khoảng 30 triệu bao robusta trong niên vụ 2025-2026.

Robusta có hương vị đậm hơn và hàm lượng caffeine cao hơn so với cà phê arabica. Robusta chủ yếu được dùng để sản xuất cà phê hòa tan, đồng thời cũng có mặt trong các dòng espresso và đồ uống lạnh. Trong khi đó, hạt cà phê arabica thường được sử dụng trong cà phê rang xay và được nhiêu chuỗi cà phê ưa chuộng như Starbucks và Nespresso.

Loại cây này thể hiện khả năng chống chịu tốt hơn với nhiệt độ cao, hạn hán và dịch bệnh so với arabica, khiến nó ngày càng trở nên hấp dẫn trong bối cảnh biến đổi khí hậu hạn chế sản xuất cà phê truyền thống.

Báo cáo cho biết nhiệt độ cực đại tại các vùng trồng cà phê chủ chốt của Brazil đã tăng từ 1,3 đến 1,6 độ C trong 50 năm qua, trong khi lượng mưa trung bình giảm từ 93 đến 211 mm.

Ngân hàng nhận định tưới tiêu đã trở thành chiến lược thích ứng then chốt, ước tính khoảng 71% diện tích trồng robusta của Brazil hiện đã được tưới, và dự báo có thể đạt 363.800 ha vào năm 2040.

Chi phí đầu tư cho các đồn điền robusta khá cao, khoảng 15.700 USD/ha. Tuy nhiên, nhờ năng suất vượt trội – cao hơn gần 170% so với arabica trên mỗi ha – nên chi phí này được bù đắp, với thời gian hoàn vốn ước tính khoảng bốn năm, theo Rabobank.

Brazil có khoảng 28 triệu ha đất đồng cỏ thoái hóa có thể chuyển đổi sang nông nghiệp, cho phép mở rộng diện tích trồng cà phê mà không cần phá rừng, báo cáo nêu rõ.

Ngoài ra, việc cà phê hòa tan được miễn trừ khỏi các quy định về chống phá rừng của EU được kỳ vọng sẽ thúc đẩy hơn nữa nhu cầu đối với các sản phẩm từ robusta, có thể đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng sản xuất của Brazil.

Theo BBC, Ông Trịnh Đức Minh, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột, hồi tháng Năm tại chương trình Tôn vinh cà phê – trà Việt do báo Người lao động tổ chức, từng nhận định rằng Brazil có thể vượt qua Việt Nam chỉ trong 2-3 năm tới để vươn lên dẫn đầu về sản xuất robusta.

Nguyên nhân là nhờ quốc gia Nam Mỹ áp dụng các tiến bộ kỹ thuật và chính sách phát triển bền vững.

Ông Minh nói thêm sản lượng robusta của quốc gia Nam Mỹ đang tăng nhanh nhờ các hợp tác xã quy mô lớn, hoạt động chuyên nghiệp và năng suất bình quân đạt 7-8 tấn/ha.

Ngược lại, sản xuất cà phê Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn vì sản xuất manh mún, sản lượng cà phê, khoảng 1,6 – 1,8 triệu tấn/năm, chủ yếu do các hộ nhỏ lẻ cung cấp, thiếu trang trại lớn, gây khó khăn cho việc đầu tư chế biến sâu.

Bên cạnh đó, người dân liên tục chuyển đổi cây trồng như sầu riêng, bơ, tiêu,… theo lợi nhuận ngắn hạn, khiến sản lượng cà phê biến động thất thường, năng suất thấp khi chỉ đạt 3-4 tấn/ha.

Theo số liêu thống kê mới nhất của Tổng cục Thống kê do Nikkei Asia tổng hợp., iệt Nam xuất khẩu 7,8 tỷ USD cà phê từ tháng 10 năm trước đến tháng 8 vừa qua,  Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết đây là lần đầu doanh thu trong một niên vụ vượt 7 tỷ USD.