Khi nào thì Iran có thể sản xuất bom hạt nhân?

Căng thẳng giữa Iran và Israel đã leo thang lên một cấp độ mới, sau khi Tel Aviv phát động cuộc không kích quy mô lớn nhằm vào các cơ sở hạt nhân trọng yếu của Tehran hôm 13-6 – hành động được xem là chưa từng có trong nhiều thập kỷ đối đầu âm ỉ giữa hai nước.

Theo Đài CNN, Iran vốn xem chương trình hạt nhân của mình là biểu tượng của niềm tự hào dân tộc và chủ quyền quốc gia. Chương trình này khởi đầu từ năm 1957 với sự hỗ trợ của Mỹ, khi hai nước vẫn còn là đồng minh.

Sau làn sóng tấn công đầu tiên vào rạng ngày 13/6, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi đã lên án các cuộc tấn công mà ông gọi là “liều lĩnh” của Israel nhằm vào “các cơ sở hạt nhân hòa bình” của đất nước ông. Đáp lại, Iran đã tiến hành các đợt oanh kích trả đũa vào Israel.

Ông Abbas Araghchi cho biết cơ sở hạt nhân Natanz đang hoạt động dưới sự giám sát của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) và các cuộc tấn công vào đây có nguy cơ gây ra “thảm họa phóng xạ”.

Tuy nhiên, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố chiến dịch “Sư tử Trỗi dậy” là cần thiết để “đẩy lùi mối đe dọa từ Iran đối với sự tồn vong của Israel”.

Ông nói Israel buộc phải hành động vì “nếu không bị chặn lại, Iran có thể sản xuất vũ khí hạt nhân trong thời gian rất ngắn”.

Theo các chuyên gia, dù chưa chế tạo bom nguyên tử, Iran đã tiến một bước dài trong việc sản xuất nguyên liệu then chốt: uranium làm giàu cao.

Năm 2023, IAEA phát hiện các hạt uranium được làm giàu tới 83,7% – gần mức có thể chế tạo bom – tại một cơ sở hạt nhân của Iran. Cùng lúc, kho dự trữ uranium làm giàu tới 60% của Iran đã tăng lên 128,3kg – mức cao nhất được ghi nhận khi đó.

Mỹ hiện ước tính “thời gian bứt phá” của Iran – tức khoảng thời gian cần để sản xuất đủ vật liệu phân hạch cho một quả bom – chỉ còn từ 1 đến 2 tuần.

Trong khi đó quân đội Israel cho biết họ đã thu thập được thông tin tình báo cho thấy “những tiến triển cụ thể” đã đạt được “trong nỗ lực của chính quyền Iran nhằm sản xuất các thành phần vũ khí thích hợp cho bom hạt nhân”, bao gồm lõi kim loại uranium và máy phát neutron để kích hoạt vụ nổ hạt nhân.

Quân đội Israel hôm thứ Sáu (13/6) cho biết đợt không kích đầu tiên đã gây hư hại cho phòng ly tâm ngầm ở Natanz, cũng như hạ tầng quan trọng cho phép cơ sở này vận hành.

Tổng giám đốc IAEA, ông Rafael Grossi, nói với Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc rằng nhà máy làm giàu nhiên liệu thí điểm (PFEP) nằm trên mặt đất và hệ thống điện tại Natanz đã bị phá hủy. Ông nói thêm rằng không có dấu hiệu nào cho thấy phòng ly tâm ngầm bị tấn công trực tiếp, nhưng việc mất điện có thể đã gây hư hại cho các máy ly tâm bên trong.

Viện Khoa học và An ninh Quốc tế có trụ sở tại Mỹ nhận định việc phá hủy PFEP là một tổn thất đáng kể vì cơ sở này từng được sử dụng để sản xuất uranium làm giàu tới 60% và phát triển các máy ly tâm tân tiến.