Những vụ phát nổ kỳ lạ trên những con tàu chở dầu của Nga

Một loạt vụ nổ trên các tàu chở dầu của Nga cho thấy Ukraine đã mở ra một mặt trận mới thành công trong cuộc chiến bất cân xứng nhằm đẩy lùi tham vọng đế quốc của Moscow

Vào khoảng ngày 16 tháng 7, điều này lại xảy ra: một tàu chở dầu có liên quan đến Nga đã phát nổ trong những tình huống bí ẩn. Đây là vụ nổ thứ tám liên quan đến một tàu có liên quan đến Nga kể từ đầu năm.

Chưa có bên nào nhận trách nhiệm về các vụ việc này, nhưng các nhà phân tích cho rằng Ukraine là thủ phạm. Hầu hết các quốc gia sẽ phẫn nộ nếu tàu thuyền bắt đầu phát nổ sau khi cập cảng, nhưng với cuộc xâm lược toàn diện và cuộc chiến tranh liên tục chống lại Ukraine, Nga đã phải gánh chịu hậu quả.

Tàu Pushpa, một tàu chở dầu “ngầm” đôi khi hoạt động mà không đăng ký quốc tịch, không phải là loại du khách mà bất kỳ quốc gia nào muốn thấy trong vùng biển của mình, nhưng, giống như bất kỳ tàu thuyền nào, nó được hưởng quyền tự do đi lại.

Khi nó đi đến và đi từ cảng Ust-Luga của Nga, như thường lệ, Phần Lan và Estonia chỉ đơn giản là phải cho phép chiếc tàu vi phạm nhiều quy tắc này đi qua Vịnh Phần Lan. Và các quốc gia Baltic khác có vùng biển mà nó đi qua cũng phải làm như vậy. Nhưng vào khoảng ngày 16 tháng 7, đã xảy ra một vụ nổ trên tàu chở dầu bị trừng phạt này khi nó đang di chuyển qua Địa Trung Hải. Nguyên nhân chưa được công bố, nhưng đây là vụ nổ mới nhất trong chuỗi vụ nổ liên quan đến các tàu có liên quan đến Nga.

Ví dụ, vào ngày 30 tháng 6, tàu chở dầu Vilamuora đã bị hư hại do một vụ nổ ngoài khơi bờ biển Libya. Vào tháng 2, không dưới 3 tàu chở dầu đã bị ảnh hưởng, bao gồm một tàu tại cảng Ust-Luga. Các nhà phân tích hàng hải đã ghi nhận 8 vụ nổ đáng ngờ liên quan đến các tàu có liên quan đến Nga trong năm nay.

Nếu các tàu thường xuyên ghé cảng của các quốc gia khác bắt đầu phát nổ, thì sự phẫn nộ trước những vụ tấn công trắng trợn như vậy vào trật tự hàng hải toàn cầu sẽ là điều chính đáng. Cũng sẽ có nghi ngờ rằng đây là một phần trong chiến dịch xâm lược “vùng xám” của Nga chống lại phương Tây – phá hoại tàu thuyền để các hãng vận tải biển ngừng cập cảng.

Bất kỳ ai lên kế hoạch và thực hiện các vụ tấn công dường như đều nhắm đến việc vô hiệu hóa đội tàu vận chuyển dầu của Nga và giúp chi trả cho cuộc chiến chống lại Ukraine và người dân nước này. Một số tàu thuyền hoạt động theo đúng quy định, nhưng một đội tàu “ngầm” chuyên chở dầu của Nga, được bán với giá cao hơn giá trần, vi phạm các hạn chế.

Mặc dù chưa có ai nhận trách nhiệm về bất kỳ vụ nổ nào, nhưng nhiều người tin rằng Ukraine đứng sau ít nhất một số vụ trong số đó. Rất ít quốc gia hoặc nhóm nào khác có đủ năng lực hoặc động cơ cho những vụ tấn công như vậy.

Trong những trường hợp thông thường, các vụ nổ liên quan đến tàu buôn sẽ bị coi là hành động ghê tởm, xúc phạm đến vận tải biển toàn cầu, quyền tự do hàng hải và trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. Nhưng các tàu bị nhắm mục tiêu lại đang làm ăn với Nga và tạo ra doanh thu cho chiến dịch khủng bố tàn bạo của Điện Kremlin tại Ukraine.

Thực tế đau lòng là Ukraine yếu hơn Nga về mặt quân sự, đó là lý do tại sao Vladimir Putin nghĩ rằng “chiến dịch quân sự đặc biệt” sẽ kết thúc trong vài ngày. Ukraine vẫn có bất lợi về mặt cấu trúc là dân số ít hơn nhiều – do đó có ít quân hơn cho lực lượng vũ trang – nhưng đã sử dụng sáng tạo và thành công các nguồn lực mà họ có.

Ngành công nghiệp máy bay không người lái của nước này đã bùng nổ kể từ khi bắt đầu chiến tranh, ví dụ, chế tạo 2,2 triệu máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) vào năm ngoái so với 600.000 máy vào năm 2023. Theo Tạp chí An Ninh Georgetown, khoảng 96% máy bay không người lái FPV được Ukraine triển khai vào năm ngoái được sản xuất trong nước.

Người Ukraine cũng đã thực hiện một số vụ ám sát những người Nga tham gia chiến tranh. Vào ngày 13 tháng 7, cơ quan tình báo SBU của Ukraine tuyên bố rằng các điệp viên Nga đã ám sát một trong những đại tá của họ ba ngày trước đó đã bị “thanh trừng”.

Kể từ khi Nga xâm lược Ukraine và liên tục vi phạm Công ước Geneva, chẳng hạn như tra tấn tù binh chiến tranh và nhắm mục tiêu vào dân thường, nghĩa vụ của Ukraine trong việc tuân thủ các quy tắc nghiêm ngặt về ứng xử “theo kiểu quý ông” đã bị thách thức. Điều gì có thể xảy ra tiếp theo? Thêm nhiều vụ nổ tàu? Những cuộc tấn công mang tính đột phá mới?

Điện Kremlin đã hành động để cố gắng ngăn chặn bất kỳ vụ nổ nào nữa tại các cảng của Nga, với việc Putin ký một sắc lệnh yêu cầu tất cả các tàu cập cảng phải được FSB chấp thuận.

Nhưng cách dễ nhất để Nga tránh những bất ngờ khó chịu, bao gồm cả các vụ nổ tàu chở dầu, là rút khỏi Ukraine. Ba năm rưỡi sau cuộc chiến, điều đó dường như là một hy vọng hão huyền.

Nguồn:  Elisabeth Braw | Atlantic Council ngày 24 tháng 7, 2025 (HNBT)

Elisabeth Braw là nghiên cứu viên cao cấp tại Hội Đồng Đại Tây Dương (Atlantic Council)