Putin có sợ “tối hậu thư” của Trum?

Liệu tối hậu thư mới nhất của Donald Trump có khiến Vladimir Putin lo sợ ? Câu trả lời, theo nhiều chuyên gia, là không. Dù giọng điệu từ Nhà Trắng ngày càng cứng rắn, nhưng các yếu tố thực tế cho thấy khả năng tác động đến điện Kremlin là rất hạn chế.

Đầu tuần này, hôm 28/07/2025, trong chuyến công du Scotland, tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra một tối hậu thư mới dành cho người đồng cấp Nga, yêu cầu trong vòng « 10 đến 12 ngày » phải chấm dứt xung đột tại Ukraina, nếu không sẽ đối mặt với những đòn trừng phạt kinh tế khắc nghiệt. Trước đó, hôm 14/07 ông Trump đưa ra thời hạn 50 ngày. Hai tuần sau ông nhận thấy « không có lý do gì chờ đợi » khi không thấy có « tiến triển gì ».

Việc Trump rút ngắn thời hạn ấn định ông chủ Điện Kremlin phải chấm dứt chiến tranh cho thấy ông đã mất kiên nhẫn, chuyển sang gia tăng áp lực, nhưng hiệu quả thực tế lại là một dấu hỏi lớn.

Thực tế, đây không phải là lần đầu tiên Nga đối mặt với những tối hậu thư từ phương Tây. Từ đầu cuộc chiến tranh tại Ukraina đến nay, đã có nhiều tuyên bố cứng rắn từ Mỹ và Liên Hiệp Châu Âu được đưa ra, nhưng chưa lần nào khiến tổng thống Putin thay đổi đường lối.

Lần này, Donald Trump có ý định nhắm vào các đối tác kinh tế của Vladimir Putin. Đứng đầu là các quốc gia nhận nguồn cung cấp dầu lửa từ Nga: Ấn Độ và Trung Quốc. David Teurtrie, giảng viên khoa học chính trị tại Viện nghiên cứu cao học Công giáo (ICES) tại Pháp nhấn mạnh rằng Nga đã luôn biết tìm ra cách thích nghi, thậm chí lách các lệnh trừng phạt để tiếp tục xuất khẩu dầu khí, nguồn thu chủ lực của nền kinh tế để tiếp tục theo đuổi cuộc chiến tranh đến nay đã kéo dài hơn 3 năm.

Sự thay đổi này của tổng thống Mỹ, phải được đặt trong bối cảnh là Liên Hiệp Châu Âu và Hoa Kỳ đạt được thỏa thuận thuế quan hôm Chủ Nhật. « Rất có thể Ủy Ban Châu Âu đã yêu cầu nguyên thủ quốc gia Hoa Kỳ tăng cường sức ép với điện Kremlin », chuyên gia David Teurtrie nhận định.

Có điều là không ai dám chắc Donald Trump thực sự có khả năng thực hiện lời đe dọa của mình hay không.

Ông Trump được giới quan sát mô tả là một người chơi bài poker, sẵn sàng tố lớn, tung hỏa mù, nhưng không phải lúc nào cũng hành động. Sự thiếu nhất quán trong các quyết sách đối ngoại trước đây khiến tối hậu thư lần này có phần giống một đòn tâm lý hơn là chiến lược cụ thể. Chính vì thế, điện Kremlin không xem lời đe dọa của ông Trump là nghiêm túc, phải quan tâm cấp bách.

Mặt khác, nếu thực hiện lời đe dọa bằng cách đánh thuế 100% đối với hàng hóa từ Ấn Độ và Trung Quốc vì hai nước này nhập dầu của Nga, Mỹ có thể tự đẩy mình vào thế khó. Nga hiện là một trong những quốc gia xuất khẩu năng lượng lớn nhất thế giới. Việc bóp nghẹt nguồn dầu mỏ từ Nga có nguy cơ làm thị trường toàn cầu bất ổn và người tiêu dùng Mỹ cũng không nằm ngoài vòng ảnh hưởng.

Về phía Nga, các dấu hiệu từ thực địa chiến trường cho thấy Matxcơva không hề có ý định lùi bước. Các cuộc không kích dữ dội vào Ukraina ngay sau ngày ông Trump tuyên bố tối hậu thư khiến hàng chục dân thường thiệt mạng là câu trả lời rõ ràng của Matxcơva. Các lãnh đạo Nga xem cuộc xung đột hiện nay là một phần của cuộc đối đầu dài hơi với phương Tây và việc nhượng bộ trước một tối hậu thư có khác gì là đầu hàng, được xem là điều không thể chấp nhận về mặt chiến lược.

Trong bối cảnh đó, nhiều chuyên gia nhận định rằng thay vì đe dọa, điều có thể thay đổi cục diện chiến trường chính là viện trợ quân sự. Theo các chuyên gia, cách duy nhất để thực sự gây sức ép với Nga là giúp Ukraina mạnh hơn trên chiến trường.

Tối hậu thư của Donald Trump có thể tạo ra hiệu ứng truyền thông, gây tiếng vang trên chính trường quốc tế, nhưng để khiến Vladimir Putin lo sợ và thay đổi thì phải cần nhiều hơn những lời đe dọa. Trong khi đó, ông Trump ngày càng tỏ ra lúng túng không biết làm thế nào để giữ được lời hứa với cử tri của mình là : không chi thêm « một xu » viện trợ quân sự cho Kiev mà vẫn làm chấm dứt cuộc chiến Nga-Ukraina.

Theo RFI