Trà xanh: uống điều độ có lợi cho sức khỏe, đặc biệt người già

Theo một cuộc nghiên cứu tại Nhật Bản, vừa được đăng đầu tháng Giêng năm 2025 trên tạp chí khoa học Nature nổi tiếng của Anh, uống trà xanh điều độ giúp cho giới cao niên giảm chứng mất trí nhớ.

Hai giáo sư người Nhật Shutaro Shibata và Moeko Noguchi-Shinohara thuộc trường đại học Kanazawa đã dày công tìm hiểu về mối liên hệ giữa việc uống trà xanh với chất trắng não bộ, nằm trong hệ thần kinh trung ương. Được thực hiện với sự tham gia của 8.766 tình nguyện viên cao tuổi, cuộc nghiên cứu này cho thấy trà xanh có nhiều tác động tích cực đến việc bảo vệ thể tích và chất trắng trong bộ não, nhờ vậy mà trở nên hữu ích trong việc ngăn ngừa chứng mất trí nhớ.

Nghiên cứu của Nhật : Trà xanh tốt cho trí nhớ
Cuộc nghiên cứu gần đây của hai giáo sư Nhật Bản phần nào cho thấy thuộc tính « phòng bệnh » của trà xanh. Ngoài trí nhớ, trà xanh còn có nhiều lợi ích khác như giúp hạ huyết áp, giảm sự hình thành xơ vữa động mạch và như vậy giảm thiểu nguy cơ các chứng bệnh tim. Theo tạp chí Santé Magazine, trà xanh giờ đây không còn là thức uống dành riêng cho người cao tuổi, mà còn khá phổ biến trong giới trẻ, thông qua các loại trà đá (iced tea) hay các loại trà xanh pha lạnh (cold brew) thường được dùng làm thành phần pha chế mocktail hay cocktail : lá trà được ngâm trong nước lạnh để chiết xuất mùi vị và hương trà một cách nhẹ nhàng, thay vì pha trà nóng, nhiệt độ nước sôi dễ tạo ra vị đắng.

Trên mạng Instagram, trà xanh đã trở thành một sản phẩm đúng điệu, hợp thời trong mắt của giới trẻ, nhưng các trào lưu (đôi khi thi đua nhau) trên các mạng xã hội cũng dễ sinh ra nhiều trường hợp lạm dụng. Các chuyên gia về dinh dưỡng thường nhắc đi nhắc lại nên uống ba cốc trà xanh mỗi ngày, thế nhưng, nếu chúng ta muốn uống nhiều hơn thì sao ?

Theo chuyên gia Bernard Srour làm việc tại Viện nghiên cứu nông nghiệp INRAE của Pháp, một trong những tác dụng phụ đã được chứng minh là trà xanh làm giảm khả năng hấp thụ chất sắt trong cơ thể. Do vậy, tốt nhất là nên uống trà ngoài các bữa ăn, thường là một giờ sau, và mỗi lần nên uống một cốc trà (khoảng 25cl), chứ không nên uống cả bình, dù trà có ngon cách mấy. Còn theo cơ quan về thực phẩm, môi trường và sức khỏe ANSES, mỗi ngày, người tiêu dùng không nên uống hơn bốn hay năm cốc trà, mức tối đa là « 400mg » trà mỗi ngày, tương đương với một muỗng trà pha trong mỗi cốc. Đối với những bạn nào thích uống trà đá iced tea, thì nên nhìn vào các thành phần : chai một lít thường có khoảng 1,2g trà. Do vậy, nên uống iced tea cỡ một lon 33cl. Uống quá nhiều không tốt vì trà đá có vị ngọt thường được pha với nhiều đường.

Cũng theo chuyên gia Bernard Srour, từ nhiều năm qua nước Pháp tài trợ chương trình « NACRe », một mạng lưới tập hợp 40 nhóm chuyên gia nghiên cứu về lãnh vực « Dinh dưỡng và Ung thư ». Theo tổ chức này cho đến giờ, vẫn chưa có bằng chứng khoa học nào về tác dụng của trà trong việc ngăn ngừa bệnh ung thư nơi con người. Ngược lại, nhóm chuyên gia này đã chứng minh được một số ưu điểm của trà xanh, trong đó có chất flavonoid còn được gọi là vitamine P, có tác dụng thẩm thấu vào mạch máu, hợp chất flavonoid giúp giảm các chứng viêm và chống oxy hóa, do vậy có tác dụng bảo vệ tim mạch và não bộ.

Các hợp chất giúp cơ thể chống lại bệnh tật
Ngoài ra còn có hợp chất polyphenol, không chỉ riêng gì trà xanh mà còn có trong nhiều loại trái cây hay rau quả, hợp chất tự nhiên này hỗ trợ tiêu hóa và giúp giảm lượng đường trong máu, nhờ đặc tính chống oxy hóa mà hạn chế được những gốc tự do (free radical) có nguy cơ làm hại các tế bào trong cơ thể. Theo nghiên cứu của NACRe, trà xanh đặc biệt phong phú nhờ hợp chất EGCG (một loại polyphenol bao gồm catechin và gallate) có tiềm năng giúp cơ thể con người chống lại bệnh tật. Loại EGCG thường được dùng trong thực phẩm chức năng và được bán dưới dạng thuốc viên, bổ sung cho các chất dinh dưỡng.

Theo tờ báo Santé Magazine, ngay cả dưới dạng « thực phẩm chức năng », mỗi ngày uống một viên cộng thêm với một số loại vitamine, bạn cũng nên cẩn thận để tránh dùng quá liều. Khi dùng quá 800mg mỗi ngày, các hợp chất tốt của trà xanh lại không tốt cho gan. Liều lượng càng cao, hợp chất lại càng phát huy độc tính, có nguy cơ làm tổn thương gan, khi uống quá độ thường xuyên và lâu dài. Uống quá nhiều trà xanh cũng có thể làm xáo trộn quá trình tiêu hóa. Trà xanh rất giàu chất tannin nên có thể làm tăng lượng axit trong dạ dày, dẫn đến các chứng buồn nôn, ợ chua hay đầy bụng … Trà xanh cũng có chất kích thích giống như cafein trong cà phê, do vậy uống quá nhiều trà khiến bạn dễ bị mất ngủ, tình thần cũng hay bồn chồn, lo lắng.

Cuối cùng theo tờ báo Santé Magagazine, nếu bạn thuộc dạng người thích uống trà quanh năm suốt tháng, cần nên lưu ý hai điều : trước hết nên mua các loại trà xanh bảo đảm có nguồn gốc sạch, để hạn chế càng nhiều càng tốt các chất hóa học, đặc biệt là tránh dùng trà đến từ các nông trại có dùng thuốc trừ sâu trong quá trình sản xuất. Kế đến nữa là nên để nước trà nguội bớt trước khi uống. Nghiên cứu cho thấy là nước trà quá nóng làm tăng thêm nguy cơ mắc bệnh ung thư thực quản, điều này liên quan đến tất cả các loại đồ uống hay thức ăn quá nóng, chứ không riêng gì trà xanh. Về mặt dinh dưỡng, trà xanh cũng như nhiều loại thực phẩm nổi tiếng là « bổ cho sức khỏe », điều đáng quan tâm đầu tiên vẫn là tính điều độ, ăn vừa vừa thì tốt, nhưng ăn quá nhiều lại có hại.

Theo RFI