Đức Đạt Lai Lạt Ma kỷ niệm sinh nhật tuổi 90, thách thức Trung Quốc chuyện kế vị

Ngày 06/07/2025, Đạt Lai Lạt Ma kỷ niệm tròn 90 tuổi với lời cầu nguyện cho hòa bình tại tu viện McLeod Ganj, miền bắc Ấn Độ, nơi ông sống lưu vong để tránh sự đàn áp của Trung Quốc. Trong tuần lễ cầu nguyện trước đó, Đạt Lai Lạt Ma nhấn mạnh rằng người kế nhiệm ông “phải được sinh ra ở thế giới tự do”. Ngay lập tức, Bắc Kinh phản đối với tuyên bố bất cứ việc bổ nhiệm nào cũng phải được “chính quyền trung ương chấp thuận”.

Hàng ngàn người đã có mặt tại lễ mừng sinh nhật lần thứ 90 của ông – một dấu mốc quan trọng trong cuộc đời của vị lãnh đạo tinh thần của Phật Giáo Tây Tạng, nổi tiếng vì những lời dạy về lòng vị tha.

Buổi lễ bắt đầu bằng những điệu múa của các vũ công trong trang phục truyền thống và tiếng trống vang dội tại cổng Chùa chính Tây Tạng ở Dharamsala, nơi có nhiều người đứng xem và chờ ông xuất hiện.

Trả lời RFI, Tenam, một người Tây Tạng sống lưu vong ở Pháp, cho biết cảm thấy « nhẹ nhõm » với tuyên bố của Đạt Lai Lạt Ma :

« Là một người Tây Tạng, tôi rất vui mừng trước tuyên bố của đức Đạt Lai Lạt Ma. Ông đã lập một khuôn khổ liên quan đến việc kế vị. Đây là điều rất, rất quan trọng đối với người dân Tây Tạng và cần được lắng nghe từ người có liên quan, có nghĩa là Đạt Lai Lạt Ma. Hiện giờ, có nhiều câu hỏi được đặt ra trong việc tìm người kế vị. Trước đây, người ta vẫn nói đến hồ thiêng, hoặc những không gian linh thiêng đối với người Tây Tạng, đó là những khu vực rất quan trọng để kế thừa dòng truyền thừa Đạt Lai Lạt Ma. Nhưng hiện giờ chúng tôi không được đến nữa, có nghĩa là chúng tôi không thể đến Tây Tạng, hiện giờ do Trung Quốc kiểm soát. Vì vậy, khó khăn này cũng đặt ra nhiều câu hỏi cho người Tây Tạng : Chúng tôi phải thích ứng như nào với cách tìm kiếm người kế nhiệm Đạt Lai Lạt Ma ? ».

Nhiều nhà ngoại giao phương Tây, quan chức Ấn Độ, diễn viên Mỹ Richard Gere dự lễ thượng thọ Đạt Lai Lạt Ma. Thủ tướng Ấn Độ Modi gửi lời chúc mừng. Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức, ba cựu tổng thống Mỹ Barack Obama, George W. Bush và Bill Clinton cũng gửi lời chúc mừng trong thông điệp video, được chiếu trong sự kiện.

Cùng ngày, Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức viết trên nền tảng X: “Nhân dịp đặc biệt này, chúng tôi xin bày tỏ lòng tri ân sâu sắc đối với sự cống hiến của ngài cho hòa bình và nhân quyền – những giá trị vang vọng sâu sắc tại Đài Loan. Kính chúc ngài tiếp tục soi sáng thế giới bằng lòng từ bi và trí tuệ.”

Trước đó một ngày, trong một lời nhắn nhân dịp sinh nhật, ông gọi mình là ”một tu sĩ Phật giáo bình thường” và “không thường xuyên tổ chức các lễ kỷ niệm sinh nhật”.

Ông kêu gọi mọi người tập trung xây dựng “sự an lạc trong tâm hồn” bằng việc “vun đắp một trái tim nhân ái và thể hiện lòng từ bi” với không chỉ người thân của mình mà tất cả mọi người.

“Qua đó, bạn sẽ đóng góp vào việc làm cho thế giới trở thành một nơi tốt đẹp hơn,” ông nói.

Cũng vào hôm 5/7, ông đã bày tỏ mong muốn sống thọ hơn 130 tuổi.

Ba ngày trước đó, vị Đạt Lai Lạt Ma cũng đã trấn an dư luận về vấn đề kế vị bằng việc khẳng định sẽ tái sinh sau khi viên tịch.

Ông khẳng định rằng tổ chức phi lợi nhuận của ông, Gaden Phodrang Trust, là bên ”có thẩm quyền duy nhất” trong việc công nhận ra hóa thân tương lai của ông.

“Không một ai khác có thẩm quyền can thiệp vào vấn đề này,” ông kết luận.

Trung Quốc đã tuyên bố rằng việc kế vị Đạt Lai Lạt Ma sẽ phải được các nhà lãnh đạo của họ phê duyệt.

Washington đã kêu gọi Bắc Kinh ngừng điều mà họ mô tả là sự can thiệp vào việc kế vị của Đạt Lai Lạt Ma và các Lạt ma Phật giáo Tây Tạng khác.