Điều gì xảy ra với các dân tộc thiểu số ở Nga sau chiến tranh?

Sự ngược đãi, bóc lột và lịch sử của nước Nga cho thấy một tương lai bấp bênh sau chiến tranh.

Nga đang tiến hành chiến tranh không chỉ chống lại Ukraine mà còn chống lại chính người dân của mình. Đứng đầu trong “cỗ máy xay thịt” của Tổng thống Nga Vladimir Putin – ẩn dụ rùng rợn về việc Nga đối xử với binh lính của mình như những làn sóng người hy sinh – là nhiều nhóm dân tộc thiểu số đến từ những vùng nghèo nhất của Nga. Khi các nhà tuyển quân tràn vào vùng ngoại vi của Nga, chiến tranh đã khoét sâu những cộng đồng thiểu số, trong khi những cư dân giàu có ở Moscow và St. Petersburg vẫn gần như không bị ảnh hưởng.

Trong bức tranh quyền lực của nước Nga hiện nay, có một sự thật bị phớt lờ một cách có chủ đích: những dân tộc thiểu số trải dài từ Bắc Caucasus đến Siberia đang phải gánh chịu những hậu quả nặng nề nhất của mô hình quản trị tập trung và chiến tranh xâm lược của Điện Kremlin.

Bị biến thành “quân dự bị rẻ tiền” cho chiến trường

Không khó để nhận ra xu hướng: tỷ lệ thương vong ở các cộng đồng thiểu số—Buryat, Tuva, Dagestan, Chechen chống đối, Yakut…—cao hơn hẳn người Nga ở vùng đô thị trung tâm. Điều này không phải ngẫu nhiên.

Chính sách tuyển mộ mang tính “phân tầng đẳng cấp” biến họ thành nguồn nhân lực rẻ mạt, ít tiếng nói, dễ bị ép buộc, và quan trọng nhất: không gây nguy cơ bất ổn chính trị ở Moscow hay St. Petersburg.

Những người trẻ ở vùng xa xôi bị tống ra tiền tuyến, còn con cái tinh hoa Nga ở các thành phố lớn thì bước vào các trường đại học phương Tây.

Một sự bất công trần trụi.

Tài nguyên thiên nhiên bị khai thác đến cạn kiệt
Nhiều vùng sinh sống của các dân tộc thiểu số—Yakutia, Khakassia, Komi, Nenets, Bashkortostan—là “kho vàng”, “kho dầu”, “kho khí đốt” của Nga. Nhưng nghịch lý ở chỗ:
Người bản địa gần như không được hưởng lợi mà doanh thu chảy thẳng về Moscow
Hệ sinh thái bị tàn phá không thương tiếc
Ô nhiễm nặng nề, bệnh tật gia tăng
Quyền phản đối bị coi như hành vi “phá hoại nhà nước”
Những vùng ấy giàu về tài nguyên, nhưng người dân thì nghèo kiệt, còn chính quyền trung ương thì “vắt kiệt” từng mảnh đất đúng nghĩa đen.

Hạ tầng: yếu kém đến mức nhục nhã
Trong khi Moscow sở hữu tàu điện ngầm xa hoa, đường xá rộng thênh thang, ánh sáng rực rỡ, thì nhiều vùng thiểu số:
-Đường giao thông vỡ nát
-Trường học xuống cấp
-Bệnh viện thiếu thiết bị
-Internet và thông tin bị kiểm soát chặt chẽ
-Có những nơi, người dân phải đi hàng trăm kilômét mới có bác sĩ chuyên khoa. Vào mùa đông, nhiều ngôi làng bị cắt khỏi thế giới, và chính quyền trung ương không mảy may quan tâm.

Đó không chỉ là sự lạc hậu. Đó là hệ quả của chủ trương cố ý bỏ mặc, để duy trì kiểm soát chính trị.

Ngoài ra thuế khóa ngột ngạt, doanh nghiệp bản địa kiệt quệ
Tại nhiều cộng đồng thiểu số, mức thuế và phí bị coi là “thuế triều cống thời trung cổ”: thu nhiều nhưng đầu tư lại ít, hoặc không đầu tư gì. Doanh nghiệp bản địa nhỏ bé bị nghiền nát bởi:

+kiểm tra hành chính vô tận
+tham nhũng
+chính sách ưu ái tập đoàn thân Kremlin
+cấu trúc quản trị kiểu thuộc địa

Kết quả: giới trẻ rời bỏ quê hương, cộng đồng bản địa teo tóp dần, và bản sắc dân tộc bị xói mòn.
Một mô hình “đế quốc nội địa” ngay trong lòng nước Nga
Cấu trúc quyền lực của Nga hiện nay giống một đế quốc nội địa, trong đó:
Trung tâm chính trị và kinh tế tập trung tuyệt đối vào Moscow
Các vùng thiểu số đóng vai trò nguồn cung tài nguyên, nhân lực và thuế
Tiếng nói và quyền lợi của họ gần như bằng không
Mọi phản kháng đều bị gắn nhãn “ly khai”, “cực đoan”, “phản động”
Nói cách khác, những dân tộc thiểu số bị đối xử như thần dân chứ không phải công dân.

Tương lai nào cho họ?

Tình cảnh này đặt ra câu hỏi lớn:
Liệu mô hình đàn áp – khai thác – bỏ mặc này có thể tồn tại mãi, khi người dân đã quá mệt mỏi với chiến tranh, nghèo đói và bị tước đoạt quyền sống?
Một quốc gia không thể bền vững khi toàn bộ gánh nặng rơi lên vai những cộng đồng yếu thế nhất.
Và lịch sử từng chứng minh: mọi đế chế sụp đổ khi các vùng bị trị đứng lên đòi lại quyền tự quyết của chính mình.