Lãnh đạo Liên Âu, NATO cùng Zelensky đến Nhà Trắng

Sau khi thượng đỉnh Trump – Putin ở Alaska, Mỹ, kết thúc mà không đạt được lệnh ngừng bắn ở Ukraine, các đồng minh của Kyiv đang tích cực tìm cách hướng đến một thỏa thuận hòa bình, theo như nguyện vọng của Donald Trump, người trước đây muốn một lệnh ngừng bắn ngay lập tức nhưng nay được cho là đã đổi ý, ngả theo ý muốn của Putin.

Theo BBC, cuộc gặp hôm nay 18/8 tại Nhà Trắng sẽ mang ý nghĩa sống còn với tương lai của Ukraine – và với an ninh toàn châu Âu – thậm chí nhiều tác động hơn cả hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Nga ở Alaska hôm 15/8 vừa rồi.

Bề ngoài, cuộc hội ngộ giữa ông Putin và ông Trump diễn ra đúng như mọi dự đoán.

Không có ngừng bắn, không có dỡ bỏ trừng phạt, cũng chẳng có tuyên bố lớn nào.

Liệu Ukraine và châu Âu có sắp bị gạt ra ngoài một thỏa thuận do hai cường quốc hạt nhân hàng đầu thế giới bí mật sắp đặt?

Câu trả lời sẽ là không, nếu Ukraine và các đối tác của họ có thể ngăn chặn điều đó.

Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen hôm 17/08/2025 thông báo trên Twitter là bà sẽ đến Nhà Trắng cùng một số lãnh đạo châu Âu vào thứ Hai 18/08 cùng với tổng thống Volodymyr Zelensky để họp với nguyên thủ Mỹ Donald Trump. Trong số các lãnh đạo châu Âu có tổng thống Pháp, Phần Lan, cũng như thủ tướng Đức, Anh và Ý. Tổng thư ký NATO Mark Rutte cũng đến Washington tham dự cuộc họp.

Trước khi nguyên thủ Ukraine sang Mỹ gặp tổng thống Donald Trump, tổng thống Pháp Emmanuel Macron, thủ tướng Anh Keir Starmer và đồng nhiệm Đức Friedrich Merz đã chủ trì cuộc họp trực tuyến lúc 13 giờ (giờ GMT) của liên minh các nước tình nguyện viện trợ Ukraina chống Nga xâm lược. Chiều hôm qua, thủ tướng Đức gợi ý là thượng đỉnh ba bên, Trump – Zelensky và Putin có thể diễn ra tại châu Âu, cho dù tổng thống Nga đang bị Tòa án Hình sự Quốc tế ra lệnh bắt giữ. Cũng theo thông báo của chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, ông Zelensky có mặt tại Bruxelles để tham gia cuộc họp trực tuyến.

Các nhà ngoại giao cho AFP biết là cuộc họp chủ yếu bàn về các bảo đảm an ninh cho Kiev trong trường hợp có thỏa thuận hòa bình. Donald Trump hôm qua đã nhắc đến một bảo đảm hòa bình cho Ukraina tương tự như điều 5 của NATO, cho dù Kiev không phải thành viên Liên Minh Bắc Đại Tây Dương. Theo thủ tướng Ý, Giorgia Meloni, trước tiên cần đưa ra định nghĩa về « một điều khoản an ninh tập thể cho phép Ukraina đạt được sự hậu thuẫn để mọi đối tác, kể cả Hoa Kỳ, sẵn sàng hành động trong trường hợp Ukraina lại bị tấn công ».

Trong khi đó ngày 17-8, Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu gọi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky chấp nhận giải pháp đàm phán để kết thúc cuộc chiến kéo dài hơn 3 năm qua với Nga.

“Tổng thống Zelensky của Ukraine có thể chấm dứt chiến tranh với Nga gần như ngay lập tức, nếu ông ấy muốn, hoặc ông ấy có thể tiếp tục chiến đấu”, ông Trump viết trên nền tảng mạng xã hội Truth Social.

Theo các quan chức châu Âu, ông Trump nói rằng nhà lãnh đạo Nga muốn Ukraine từ bỏ khu vực Donbass ở miền đông Ukraine.

Ngoài ra Nga vẫn giữ yêu cầu xóa bỏ “nguyên nhân gốc rễ” của cuộc chiến ở Ukraine, tức Kyiv phải giảm quy mô quân đội, từ bỏ tham vọng gia nhập NATO và trở thành một quốc gia trung lập. Tổng thống Mỹ cũng đồng ý tham gia đảm bảo an ninh cho Ukraine.

Ông Mikhail Ulyanov, phái viên của Nga tại các tổ chức quốc tế ở Vienna, sau đó tuyên bố Nga đồng ý rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào về Ukraine đều phải cung cấp bảo đảm an ninh cho Kyiv.

“Chúng tôi đã giành được nhượng bộ, rằng Mỹ có thể cung cấp sự bảo vệ tương tự Điều 5… lần đầu tiên chúng tôi nghe thấy Nga đồng ý với điều đó”, đặc phái viên Steve Witkoff trả lời trên Đài CNN, cho biết điều này sẽ thay thế việc Ukraine tìm kiếm tư cách thành viên NATO.

Theo Điều 5 trong Hiến chương NATO – nguyên tắc về phòng thủ tập thể, một cuộc tấn công vào bất kỳ thành viên nào của liên minh quân sự NATO sẽ bị coi là tấn công tất cả, và mọi thành viên sẽ phản ứng.

Trong một cuộc phỏng vấn với CBS, Ngoại trưởng Mỹ Rubio được hỏi các lãnh đạo châu Âu đến Mỹ có phải để bảo vệ ông Zelensky trước nguy cơ bị ép phải ký một thỏa thuận bất lợi cho Kyiv hay không.

Ông Rubio bác bỏ thông tin này, gọi đây là “một câu chuyện bịa đặt của giới truyền thông”.

“Họ đến không phải để ngăn ông Zelensky khỏi bị dồn ép. Họ đến vì chúng tôi đã thảo luận với các nước châu Âu. Chúng tôi đã nói chuyện với họ vào tuần trước, đã có các cuộc họp tại Anh. Tổng thống của chúng tôi đã mời họ đến”, ông Rubio nói.