Tranh cãi trực tuyến thổi bùng căng thẳng Trung – Nhật

Cuối tháng trước, tân Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi còn tươi cười bắt tay Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề hội nghị APEC ở Hàn Quốc. Nhưng giờ đây, mối quan hệ giữa hai quốc gia đang xấu đi rõ rệt, với những động thái phản ứng ngày càng mạnh mẽ từ phía Trung Quốc. Mọi thứ bắt nguồn từ một bình luận của Thủ tướng Takaichi.

Căng thẳng nảy sinh khi bà Takaichi phát biểu trước quốc hội Nhật Bản vào ngày 7/11, nói rằng một cuộc tấn công của Trung Quốc vào đảo Đài Loan, nơi chỉ cách đảo tiền tiêu Yonaguni ở phía nam Nhật Bản khoảng 100 km, sẽ được coi là “tình huống đe dọa sống còn của quốc gia” và Tokyo có thể kích hoạt phản ứng quân sự.

Trung Quốc phản ứng giận dữ trước hai dòng tweet của Takaichi về cuộc gặp của bà với đại diện Đài Loan tại thượng đỉnh APEC.

Một trong hai bài đăng cho thấy Takaichi và Lâm Tín Nghĩa, đại diện của Đài Loan tại APEC, đồng thời cũng là cựu Phó Thủ tướng Đài Loan, đang chào hỏi nhau trong phòng chờ vào ngày 31/10; bài đăng còn lại cho thấy họ đang hội đàm vào ngày hôm sau.

Trong bài đăng đầu tiên, Takaichi giới thiệu Lâm là “cố vấn cấp cao của văn phòng tổng thống Đài Loan.”

Sang ngày 01/11, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã ra tuyên bố chỉ trích Takaichi.

“Nhà lãnh đạo Nhật Bản đã cố tình gặp gỡ các nhân viên chính quyền khu vực Đài Loan của Trung Quốc bên lề các cuộc họp APEC và thổi phồng sự việc trên mạng xã hội,” tuyên bố khẳng định. “Những hành động đó… đã gửi một tín hiệu sai lầm nghiêm trọng đến các lực lượng kêu gọi ‘độc lập cho Đài Loan.’”

Phản ứng mạnh mẽ của Trung Quốc thật khó hiểu, bởi Bắc Kinh đối xử với Takaichi khác hoàn toàn so với người tiền nhiệm trực tiếp của bà.

Tháng 11 năm ngoái, Thủ tướng Nhật Bản lúc bấy giờ là Shigeru Ishiba cũng gặp Lâm Tín Nghĩa khoảng 50 phút bên lề hội nghị APEC tại Lima, thủ đô Peru. Ishiba đã có cuộc hội đàm đầu tiên với Tập vào ngày hôm trước. Tuy nhiên, Trung Quốc đã không phản đối chính quyền Ishiba vì cuộc hội đàm của ông với Lâm.

Giống như Ishiba, Takaichi hội đàm với Tập trước, rồi mới đến Lâm vào ngày hôm sau. Cuộc hội đàm của bà với Lâm tại Hàn Quốc kéo dài chỉ 20 phút.

Ishiba cũng đã đến thăm Đài Loan nhiều lần hơn Takaichi.

Chính quyền Tập không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực để thống nhất hòn đảo tự trị với Trung Quốc đại lục.

Giới chuyên gia nhận định những bình luận từ Thủ tướng Takaichi có thể được hiểu rộng ra là bà đang ngụ ý rằng Nhật Bản sẽ hỗ trợ quân sự Đài Loan nếu Trung Quốc tấn công hòn đảo.

Tuyên bố từ bà Takaichi “đã gửi một thông điệp rất mạnh mẽ đến Trung Quốc, rằng Nhật Bản giờ đây sẽ không chỉ đứng ngoài quan sát nữa”, Wang Hung-jen, nhà phân tích chính trị tại Đài Loan, cho hay.

Trung Quốc vẫn là đối tác thương mại lớn nhất của Nhật Bản và bà Takaichi tiếp quản ghế thủ tướng trong bối cảnh đất nước đang đối mặt hàng loạt vấn đề về kinh tế. Bà cũng nổi tiếng là người có quan điểm bảo thủ, cứng rắn, thúc đẩy tăng cường năng lực quốc phòng Nhật Bản và chỉ trích hiện diện quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.