Tướng Zaluzhny: Vũ khí không người lái- một loại chiến tranh mới

Một bài nói của cựu tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Ukraina – một thách thức toàn bộ thế giới phương Tây.

Cựu Tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Ukraina và hiện là Đại sứ Ukraina tại Anh Valeriy Zaluzhny đã phát biểu tại Diễn đàn Công nghệ Quốc phòng Ukraina-Anh về cách thức tiến hành chiến tranh đã thay đổi như thế nào trong cuộc đối đầu Nga-Ukraina. Bài phát biểu của ông được Ukrainska Pravda trích dẫn :

— Chúng ta đang sống trong thời đại thay đổi toàn cầu. Nguyên nhân của việc này là một số yếu tố xuất hiện trong thế kỷ 21. Đặc biệt

— Cuộc chiến ở Ukraine, không chỉ là hành động bạo lực đẫm máu nhất ở châu Âu, mà còn là động lực thúc đẩy nhiều tiến trình dẫn đến sự thay đổi trong trật tự thế giới. Sự thay đổi này đã xảy ra. Và điều đó không phụ thuộc vào việc các chính trị gia hiện đại có muốn nhìn nhận điều đó hay không.

Thứ hai, trong một thế giới đã thay đổi và tiếp tục thay đổi trái với mong muốn của các chính trị gia, hệ thống an ninh toàn cầu cũng đã thay đổi. Hệ thống an ninh này đã thay đổi không chỉ vì không gian địa chính trị đang thay đổi mà còn vì cuộc chiến ở Ukraine đã thay đổi sức mạnh mà hệ thống an ninh này dựa vào.

Dù bạn có muốn tin hay không, dù bạn có hợp đồng mua xe tăng và trực thăng trong 10 năm tới hay chỉ đang có kế hoạch ký chúng, thì bản chất của sức mạnh quân sự đã thay đổi. Thật đáng tiếc khi điều này được hiểu rõ ở Ukraine, Nga, Trung Quốc nhưng lại không được hiểu chút nào ở những nơi khác. Hôm nay tôi sẽ không nói cụ thể là những cái nào. Điều đó không còn quan trọng nữa.

Vì vậy, chúng ta sẽ nói về công nghệ quân sự hiện đại. Rõ ràng là các chính trị gia sẽ phải quyết định xem ai sẽ cần chúng, ngoài Ukraine. Tôi sẽ chỉ trình bày chúng là gì và chúng hoạt động như thế nào.

Tôi cũng muốn lưu ý rằng chúng có liên quan nhất đến việc phát triển năng lực phòng thủ của châu Âu hiện nay. Trước hết là do việc định dạng lại không gian an ninh Euro-Đại Tây Dương.

Về công nghệ

Cuộc chiến tranh Nga-Ukraine đã thay đổi hoàn toàn bản chất của chiến tranh. Một buổi sáng mùa hè năm 2023, khi quân đội Ukraine, sử dụng học thuyết và vũ khí sẵn có, tiến từng mét qua các tuyến phòng thủ của đối phương, máy bay không người lái xuất hiện trên bầu trời với quy mô làm thay đổi toàn bộ cấu trúc của trận chiến.

Máy bay trinh sát, máy bay không người lái tấn công, máy bay không người lái phục vụ hỏa lực pháo binh, được kết hợp bởi hệ thống nhận thức tình huống, khiến chiến trường trở nên hoàn toàn trong suốt. Tất cả những điều này mang lại cơ hội không giới hạn cho việc thực hiện các cuộc tấn công có độ chính xác cao ở cấp độ chiến thuật.

Dần dần, giống như Chiến tranh thế giới thứ nhất, cuộc chiến này đã đi vào bế tắc. Rất nhanh chóng, vào năm 2024, sự tiến bộ nhanh chóng của khoa học và công nghệ đã dẫn đến tình huống máy bay không người lái có thể tấn công các mục tiêu không chỉ ở tuyến đầu mà còn hoạt động ở sâu hơn. Điều này khiến việc tìm kiếm bất kỳ thiết bị, hỏa lực hoặc quân dự bị nào ngay cả bên ngoài tiền tuyến trở nên rất khả thi.

Các cuộc tấn công có độ chính xác cao vào các tuyến đường hậu cần đã trở nên vô cùng phổ biến hiện nay. Hơn nữa, những cuộc tấn công như vậy đã trở thành một phần trong chiến thuật di dời vị trí.

Như vậy, do sự rõ ràng tuyệt đối, một vùng chết hoàn toàn rộng 10-15 km đã được hình thành ở phía trước tuyến đầu. Sẽ không có gì ngạc nhiên nếu máy bay không người lái không còn săn lùng mục tiêu theo nhóm hay xe bọc thép nữa mà thậm chí là săn lùng từng người lính. Nhân tiện, khu vực này liên tục mở rộng, cũng như khả năng bị phá hủy ở đó.

Trước hết, tôi xin nhắc lại về sự phát triển nhanh chóng của các hệ thống tác chiến điện tử.

Nhờ sự phát triển của tác chiến điện tử, người ta có thể vô hiệu hóa khả năng của các công nghệ vệ tinh, vô tuyến và đạn được điều khiển bằng GPRS để thực hiện các cuộc tấn công có độ chính xác cao ở cấp độ tác chiến. Hiệu quả của tên lửa đắt tiền và đạn pháo chính xác đã giảm xuống mức không.

Thứ hai, một số lượng lớn các phương tiện trinh sát trực quan và máy bay không người lái tấn công ở cấp độ chiến thuật và tác chiến đã xuất hiện trên chiến trường.

Kết quả là, chiến thuật ứng dụng và nghệ thuật tác chiến đã có những thay đổi đáng kể.

Ở cấp độ tác chiến, toàn bộ cuộc chiến đã đi vào bế tắc. Các cuộc điều động sâu hoặc tấn công theo chiều sâu trở nên bất khả thi, phần lớn là do sự đối đầu giữa các hệ thống không người lái với các hệ thống tác chiến điện tử và phòng không.

Các hoạt động và hành động tấn công cổ điển không chỉ mất đi hiệu quả mà còn gần như trở thành hành động tự sát.

Ngay cả các hành động tấn công của các nhóm chiến thuật nhỏ, tiên tiến về công nghệ và có tính cơ động cao, được phối hợp chặt chẽ với nhận thức tình hình, hỗ trợ, tác chiến điện tử và hệ thống phòng không, cũng trở nên kém hiệu quả.

Vì vậy, chúng ta có thể tự tin nói rằng:

Hệ thống không người lái và công nghệ số đã thay đổi bản chất của chiến tranh.

Xe bọc thép đã trở nên không có khả năng chống lại máy bay không người lái giá rẻ.

Vũ khí có độ chính xác cao với hệ thống định vị GPRS đã mất đi hiệu quả do tác chiến điện tử.

Phòng không đang trải qua sự chuyển đổi lớn nhất do sự xuất hiện của máy bay không người lái được sản xuất hàng loạt, giá rẻ.

Không quân đã mất đi khả năng thống trị chiến trường.

Không gian biển được kiểm soát bởi xuồng máy không người lái trên biển.

Và tất cả những điều này đòi hỏi phải xem xét lại toàn bộ chiến thuật, chiến lược, học thuyết quân sự và kế hoạch quốc phòng.

Thưa các bạn tham dự, việc này sẽ mất bao lâu, tôi không biết. Tôi nghĩ rằng đối với kẻ thù của chúng ta, quá trình này sẽ không mất quá ba năm, và nếu tính cả quy mô thì có thể mất đến năm năm.

Rõ ràng là chiến thắng trên chiến trường hiện nay phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng đi trước kẻ thù về mặt phát triển công nghệ.

Điều rất quan trọng là những thay đổi phải diễn ra chính xác trong chuỗi “khoa học (phát triển) – sản xuất – ứng dụng”. Sự phát triển mang tính đổi mới sẽ phụ thuộc vào mối quan hệ hiệu quả giữa các liên kết này.

Các nhà sản xuất phải linh hoạt và thích ứng, sẵn sàng thay đổi giải pháp phần cứng của mình bất cứ lúc nào. Nếu những quyết định này được điều chỉnh bởi bộ máy quan liêu nhà nước hoặc các nhóm lợi ích tham nhũng, chuỗi sẽ bị phá vỡ và kẻ thù sẽ chiếm ưu thế.

Vì vậy, cần phải sẵn sàng cải tiến sản phẩm để đáp ứng được điều kiện sử dụng trên chiến trường.

Tất nhiên, cần phải chú ý đến:

1. Phát triển công nghệ trí tuệ nhân tạo và máy học.

Rõ ràng là tốc độ triển khai công nghệ AI trên chiến trường, đặc biệt là trong các lĩnh vực trinh sát, lập kế hoạch, kiểm soát, chữa cháy cũng như hệ thống chiến đấu tự động (không cần sự can thiệp của con người), sẽ mang lại lợi thế về mặt chất lượng và số lượng.

2. Giải pháp trong lĩnh vực tác chiến điện tử.

Chúng gần như là quan trọng nhất vì cần phải giải quyết hai vấn đề chính: tạo ra trường kỹ thuật số để sử dụng và bảo vệ trường này khỏi ảnh hưởng của kẻ thù. Tất nhiên, đây là quá trình tìm kiếm các công nghệ truyền thông mới, ví dụ như vô tuyến nhận thức. Những phát triển như vậy đã tồn tại. Việc tìm ra những cách định hướng và dẫn đường mới cũng rất quan trọng. Cần phải phát triển các phương pháp truyền dữ liệu mới vượt ra ngoài phổ vô tuyến.

3. Phát triển các hệ thống không người lái tầm xa, độ chính xác cao và giá rẻ.

Điều này là cần thiết để tăng khả năng phá hủy cơ sở hạ tầng của đối phương một cách có hệ thống, làm suy yếu hệ thống phòng không của chúng và tiến hành các cuộc tấn công kết hợp vào các mục tiêu quan trọng.

3. Phát triển và sản xuất máy bay không người lái (robot) như một thành phần của khả năng chiến đấu cơ bản.

Cuộc chiến tranh Nga-Ukraine đã dạy cho chúng ta một bài học quan trọng: một cuộc chiến tranh mà việc đánh đổi mạng sống con người để lấy thành công về mặt chiến thuật không còn là lựa chọn khả thi nữa. Người đàn ông trong chiến đấu hiện đại là nguồn tài nguyên đắt giá không thể phục hồi được. Đây là công nghệ cho phép chúng ta duy trì hiệu quả chiến đấu trong khi giảm thiểu đáng kể tổn thất.

Vì vậy, cần phải phát triển:

máy bay không người lái tấn công, đã được chứng minh là cực kỳ hiệu quả, đặc biệt trong điều kiện thiếu đạn pháo;

máy bay không người lái trinh sát;

máy bay không người lái phòng không;

hệ thống không người lái trên mặt đất;

nền tảng chiến đấu đa năng;

Hệ thống không người lái trên biển.

Công nghệ dân sự hoặc công nghệ sử dụng kép đã đạt đến trình độ tinh vi đến mức chúng hiện trở thành nền tảng cho khả năng chiến đấu.

Trong số đó:

— sử dụng hệ thống vệ tinh thương mại cho mục đích tình báo;

— sử dụng công nghệ in 3D để sản xuất nhanh các phụ tùng và linh kiện cho thiết bị quân sự trong điều kiện “thủ công có điều kiện”;

– sử dụng mạng xã hội để thu thập thông tin tình báo;

— chế tạo hệ thống tác chiến điện tử ứng biến từ các linh kiện có sẵn trên thị trường để gây nhiễu thông tin liên lạc và điều khiển máy bay không người lái của đối phương;

— sử dụng các thiết bị truyền tin dân sự có mã hóa đầu cuối để trao đổi dữ liệu;

— sử dụng giải pháp đám mây.

Nhân tiện, đây chính xác là những gì đang cho phép những đơn vị nhỏ với nguồn lực hạn chế – các quốc gia, phòng ban và thậm chí các đơn vị riêng lẻ – đạt được những kết quả ấn tượng với sự trợ giúp của các giải pháp bất đối xứng có giá tương đối rẻ.

Tóm lại, cuộc cách mạng về công nghệ quân sự dựa trên hệ thống không người lái và trí tuệ nhân tạo đã hoàn toàn thay đổi bản chất của chiến tranh và tiếp tục phát triển. Điều này có nghĩa là tốc độ đổi mới sẽ trực tiếp làm tăng khả năng giành chiến thắng của một quốc gia trong chiến tranh.

Trong một cuộc chiến tranh công nghệ cao trong tương lai, người chiến thắng có thể sẽ là người thích nghi nhanh hơn với các điều kiện công nghệ của chiến trường. Bên nào thực hiện quá trình chuyển đổi sang trình độ công nghệ quân sự mới một cách có hệ thống và có chất lượng đầu tiên sẽ giành được lợi thế chiến lược vô điều kiện và áp đặt được ý chí của mình lên bên kia.

Chỉ cần kẻ thù có đủ nguồn lực, lực lượng và phương tiện để tấn công lãnh thổ của chúng ta và thực hiện các hành động tấn công thì chúng sẽ làm như vậy. Đây là cuộc chiến tiêu hao.

Tình hình địa chính trị hiện nay cũng góp phần vào điều này. Rốt cuộc, không ai có thể ngăn cản kẻ thù làm điều này nữa.

Cách duy nhất để chấm dứt tình trạng này là phá hủy hoàn toàn khả năng tiến hành chiến tranh – tức là tiềm năng kinh tế-quân sự. Tất nhiên, việc phá hủy thứ sau này thậm chí còn đặt ra câu hỏi về sự hiện diện của quân chiếm đóng trên vùng lãnh thổ bị chiếm đóng.

Trong mọi trường hợp, kiến trúc chiến lược sinh tồn và chiến thắng ở giai đoạn hiện tại chỉ có thể thực hiện được thông qua việc xây dựng một hệ thống công nghệ quân sự mới. Tất cả những điều này phải được thực hiện trong chu kỳ công nghệ hiện tại, có thể kéo dài không quá 3-5 năm.

Trên trường quốc tế, lối thoát khỏi tình hình mà chúng ta đang nói đến ngày nay không chỉ nằm ở việc thích nghi với những thách thức mới mà còn ở việc hình thành một thực tế an ninh toàn cầu mới, mà Ukraine đã tham gia với tư cách là một bên tham gia bình đẳng và tích cực.

Ukraine không còn chỉ là đối tượng hỗ trợ nữa – chúng tôi đã trở thành nguồn cung cấp kinh nghiệm, công nghệ và giải pháp có tầm quan trọng chiến lược cho toàn bộ thế giới văn minh.

Đây không chỉ là vấn đề hỗ trợ Ukraine mà còn là vấn đề sẵn sàng chung cho kỷ nguyên chiến tranh mới, nơi công nghệ, thông tin và tự động hóa các quyết định chiếm ưu thế.

Trải nghiệm của Ukraine là duy nhất – chúng tôi là quốc gia đầu tiên buộc phải xây dựng lại quân đội, ngành công nghiệp và chiến lược để ứng phó với những thách thức mà những quốc gia khác mới chỉ bắt đầu nhận ra.

Những thách thức này không chỉ xảy ra ở Ukraine. Đây là thách thức đối với tất cả mọi người.

An ninh toàn cầu không còn dựa vào những đảm bảo cũ nữa – nó được xây dựng dựa trên động lực, công nghệ và ý chí thay đổi.

Chúng tôi đã đưa ra lựa chọn và trả giá đắt mỗi ngày, nhưng đổi lại chúng tôi có cơ hội sống sót. Và chúng tôi mời bạn cùng chúng tôi đưa ra lựa chọn này.

Không chỉ để sống sót mà còn để chiến thắng. Và không chỉ hôm nay mà còn trong mọi việc sắp tới.

Nguồn: Discovery Minh Bái