Trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ ảnh hưởng đến ngành báo chí ra sao?

Trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh đang chuyển đổi hoạt động của các tổ chức tin tức – đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về việc công nghệ này sẽ ảnh hưởng đến báo chí như thế nào. Các mối lo ngại bao gồm liệu các công cụ AI tương tự có thể tạo ra và đẩy nhanh việc truyền bá thông tin sai lệch, cũng như tác động tiềm ẩn đối với cách các nhà báo trẻ học hỏi kiến thức hay dẫn đến tình trạng mất việc làm hay không.

Tuy nhiên, theo nghiên cứu mới mang tên “Next-Gen Journalists: Navigating Misinformation, AI & The Future of Journalism”, của công ty truyền thông chiến lược Greentarget, các nhà báo tương lai lại có quan điểm khác nhau về AI và tác động của nó đến nghề này. Nghiên cứu mới thực hiện khảo sát trên 100 sinh viên báo chí và nhà báo trẻ đã phác thảo những gì thế hệ chuyên gia truyền thông tiếp theo dự đoán về AI và những thách thức, cơ hội họ phải đối mặt.

AI đang xâm nhập vào tòa soạn báo

Trong khi gần 3/4 số sinh viên báo chí và chuyên gia được khảo sát kỳ vọng AI sẽ tác động đáng kể đến ngành này thì chỉ một nửa tin rằng công nghệ này gây ra mối đe dọa. Hơn nữa, phần lớn thế hệ nhân lực trẻ đã sử dụng nhiều công cụ AI để nghiên cứu, viết và chỉnh sửa.

Trong sách Người làm báo – Trí tuệ nhân tạo và tương lai của báo chí, Francesco Marconi – người có công đầu thúc đẩy việc sử dụng AI trong báo chí của Associated Press và Wall Street Journal – cũng đưa ra cái nhìn mới về tiềm năng của công nghệ.

Anh giải thích cách các phóng viên, biên tập viên và tòa soạn ở mọi quy mô có thể tận dụng khả năng mà chúng cung cấp để phát triển những cách kể chuyện mới, kết nối với độc giả.

Thông qua các trường hợp điển hình, Marconi đưa ra những thách thức và cơ hội AI mang lại, đồng thời nhấn mạnh quan điểm AI có thể đẩy mạnh – chứ không tự động hóa – ngành báo chí.

Marconi dẫn số liệu khảo sát của Viện nghiên cứu báo chí Reuters, chỉ ra 78% người được khảo sát tin rằng đầu tư vào AI là cần thiết, trong khi 85% tin nhà báo sẽ giúp các tòa soạn vượt qua những thử thách trong tương lai.

Tác giả cho rằng tương lai của các tòa soạn phụ thuộc vào việc đầu tư vào cả con người và công nghệ, ở đó trực giác báo chí và trí tuệ máy móc có sự hợp tác ăn ý.

Việc tận dụng máy móc để tìm nguồn tin, phân tích dữ liệu có thể đưa các tòa soạn đến với những chủ đề mới, bổ sung lượng lớn bối cảnh vào việc đưa tin và mở ra kênh giao tiếp minh bạch với bạn đọc.

Ví dụ, tờ Financial Times đã dùng AI để phát triển “She Said He Said”, một bot tự động tìm kiếm nguồn tin được trích dẫn trong một bài báo là nam hay nữ.

Hệ thống này hoạt động bằng cách sử dụng thuật toán phân tích văn bản, tìm kiếm các đại từ và tên riêng để xác định giới tính của người được nhắc đến trong một bài báo. Khi phóng viên viết bài, bot sẽ cảnh báo nếu có sự mất cân bằng giới tính trong đó.

Tác giả sách Người làm báo cũng cho rằng hiện tại nguồn tin không chỉ từ con người mà các thiết bị thông minh như: cảm biến ở xe, thiết bị truyền dữ liệu theo dõi chuyển động cũng có thể cung cấp nhiều bối cảnh hơn cho tin tức.

“Các thiết bị cảm biến thông minh có thể cung cấp dữ liệu về giao thông, thời tiết, mật độ dân số hoặc mức tiêu thụ năng lượng. Với những thiết bị tương tự, người làm báo có thể theo dõi độ rung và tiếng ồn từ các sự kiện.

Các nhà báo thế hệ tiếp theo coi AI là một công cụ tiến bộ. Việc sử dụng rộng rãi các công cụ công nghệ có thể bắt nguồn từ phương thức giáo dục và đào tạo của họ. Mặc dù AI chưa thâm nhập vào chương trình giảng dạy của trường báo chí nhiều như với mạng xã hội, nhưng phần lớn (57%) số người được hỏi cho biết việc sử dụng và tác động của AI trong báo chí là một phần trong quá trình giáo dục của họ.