Trái đất đang trải qua sự gia tăng nhiệt độ bất thường trong hai năm qua, phá vỡ mọi kỷ lục trước đó, ngay cả khi áp dụng những phương pháp dự báo khoa học tốt nhất hiện nay, nguyên nhân chính vẫn chưa được làm rõ.
Không chỉ các khí thải gây hiệu ứng nhà kính mà còn có nhiều yếu tố chưa xác định khác dường như cũng đang góp phần đẩy nhiệt độ toàn cầu tăng đột biến trong hai năm trở lại đây. Điều này khiến các nhà khoa học lo ngại về tương lai của Trái đất khi mà những dự báo trước đây về mức tăng nhiệt độ dường như không còn chuẩn xác và khí hậu ngày càng trở nên bất định hơn.
Theo số liệu ghi nhận, trong hai năm qua các kỷ lục về nhiệt độ Trái đất đã liên tục bị phá vỡ một cách khó lý giải, ngay cả khi áp dụng những phương pháp dự báo khoa học tốt nhất hiện nay.
Tổ chức Khí tượng thế giới cho biết lượng khí thải từ nhiên liệu hóa thạch chạm mức cao kỷ lục trong năm 2023 đã làm tăng mạnh nhiệt độ trên bề mặt biển và nhiệt độ trong không khí.
Theo các nhà khoa học, sự đốt cháy nhiên liệu hóa thạch trong nhiều thập kỷ qua đã thải ra lượng lớn khí nhà kính như CO2, khiến nhiệt bị giữ lại gần bề mặt Trái đất. Xu hướng nóng lên này đã kéo dài hàng chục năm. Tuy nhiên, từ giữa năm 2023 đến tháng 9.2024, nhiệt độ toàn cầu đã tăng nhanh chóng ở mức chưa từng thấy, đưa nhân loại vào “vùng lãnh thổ chưa được khám phá”.
Năm 2023 đã chứng kiến mức tăng nhiệt độ trung bình vượt trội so với mọi năm trước đó. Gavin Schmidt, giám đốc Viện nghiên cứu không gian Goddard của NASA, chia sẻ: “Mức độ nóng lên của năm 2023 cao hơn hẳn so với bất kỳ năm nào khác, và năm 2024 cũng vậy”.
Các chuyên gia cho rằng việc chuyển đổi sang nhiên liệu vận tải biển sạch hơn từ năm 2020, làm giảm lượng khí thải lưu huỳnh, có thể là một yếu tố góp phần. Trước đây, lưu huỳnh đóng vai trò tạo ra các đám mây tầng thấp, phản xạ ánh sáng mặt trời. Khi lượng khí này giảm, Trái đất hấp thụ thêm năng lượng nhiệt.
Tuy nhiên, biến đổi khí hậu tự nhiên cũng có tác động đáng kể. Hiện tượng La Nina kéo dài ba năm đã giúp làm mát hành tinh bằng cách đẩy nhiệt lượng vào các đại dương sâu. Nhưng khi El Nino xuất hiện vào giữa năm 2023, năng lượng nhiệt được giải phóng trở lại bề mặt, khiến nhiệt độ tăng vọt.
Dù vậy, ngay cả sau khi El Nino đạt đỉnh vào tháng 1, nhiệt độ toàn cầu vẫn duy trì ở mức cao bất thường, với tháng 11 trở thành tháng có nhiệt độ trung bình cao thứ hai trong năm từng được ghi nhận. “Thật khó để giải thích điều này vào lúc này”, Robert Vautard, thành viên của nhóm IPCC, cho biết.
Các nhà khoa học vẫn đang đánh giá về những gì đã xảy ra, cũng như xem xét các tác động đối với cách thức hoạt động của hệ thống khí hậu. Họ muốn tìm ra nguyên nhân gây ra sự tăng nhiệt bất thường này, từ các mô hình đám mây, tình trạng ô nhiễm không khí đến khả năng lưu trữ carbon của Trái đất.
Tuy nhiên, để tìm được câu trả lời rõ ràng và thuyết phục, các nhà khoa học sẽ phải mất thêm ít nhất 1-2 năm nghiên cứu nữa.
Giới khoa học lo ngại nếu không có một bức tranh toàn cảnh rõ ràng, nhân loại có thể sẽ bỏ qua những yếu tố đang làm thay đổi mạnh mẽ hệ thống khí hậu.