Biển Đông: Mỹ cho chiến hạm tiến vào khu vực Đá Vành Khăn, Philippines có thể can dự, nếu Đài Loan bị tấn công

Vào lúc Trung Quốc tập trận bao vây Đài Loan, Hoa Kỳ vào hôm nay, 10/04/2023 cho biết đã điều một khu trục hạm trang bị tên lửa dẫn đường tiến vào tuần tra bên trong vùng 12 hải lý quanh Đá Vành Khăn ở Biển Đông. Bắc Kinh đã lên tiếng cực lực phản đối.

Trong một bản thông cáo, Hải Quân Mỹ cho biết là khu trục hạm USS Milius đã thực hiện một chiến dịch tự do hàng hải tại vùng quần đảo Trường Sa, cụ thể là đã di chuyển bên trong vùng 12 hải lý quanh Đá Vành Khăn (tên quốc tế là Mischief Reef), một thực thể đang có tranh chấp giữa Philippines, Việt Nam và Đài Loan, nhưng bị Trung Quốc chiếm đóng, bồi đắp và biến thành một tiền đồn quân sự.

Theo AFP, bản thông cáo nhấn mạnh rằng đây là một hoạt động “duy trì và bảo vệ các quyền sử dụng biển tự do và hợp pháp” và chiến hạm Mỹ đã “khẳng định các quyền và tự do hàng hải ở Biển Đông gần quần đảo Trường Sa, phù hợp với luật pháp quốc tế”.

Vào tháng Ba vừa qua, Mỹ cũng đã phái khu trục hạm USS Milius đến tuần tra gần vùng quần đảo Hoàng Sa mà Trung Quốc đang kiểm soát chiếm đóng sau khi chiếm từ tay Việt Nam vào năm 1974.

Hãng tin Anh Reuters đã gắn liền động thái tại Biển Đông của Hải Quân Mỹ vào trong bối cảnh quân đội Trung Quốc đang rầm rộ tập trận quanh Đài Loan làm tình hình căng thẳng gia tăng.

Phía Trung Quốc đã cực lực phản đối hành động của Hải Quân Mỹ. Trong một thông cáo vào hôm nay, 10/04, phát ngôn viên bộ tư lệnh Chiến Khu Nam Bộ của Quân Đội Trung Quốc tố cáo tàu Mỹ là đã xâm nhâp “bất hợp pháp” vào “lãnh hải” của Trung Quốc.

Phát ngôn viên này đồng thời khẳng định rằng lực lượng không quân Trung Quốc đã “theo dõi và tiến hành giám sát con tàu”.

Hợp tác của liên minh quốc phòng Mỹ – Philippines thực sự chuyển sang một bước mới, với việc bộ Quốc Phòng hai bên thông báo quân đội Hoa Kỳ sẽ được quyền tiếp cận thêm bốn căn cứ của Quân Đội Philippines (AFP), theo Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng Nâng cao (EDCA). Thông tin được đưa ra ngày 02/02/2023.

Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng Nâng cao EDCA, ký kết từ năm 2014, trước nhiệm kỳ của tổng thống Duterte, cho phép một số lượng lớn các đơn vị Mỹ đồn trú có kỳ hạn, và được luân chuyển, tại 5 căn cứ quân sự của Quân đội Philippines, theo Thỏa thuận EDCA. Tuy nhiên, việc xây dựng các cơ sở quân sự theo Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng Nâng cao chỉ diễn ra hạn chế trong thời gian nhiệm kỳ sáu năm của tổng thống tiền nhiệm Duterte.

Theo điều chỉnh được công bố ngày 02/02/2023, tổng số các căn cứ Philippines được giao cho Quân đội Mỹ sử dụng tăng từ 5 lên 9. Hoa Kỳ được phép dùng các căn cứ này để tổ chức huấn luyện, lắp đặt thiết bị, đặt kho vũ khí (trừ vũ khí hạt nhân), xây dựng đường băng và các cơ sở quân sự khác…, theo Hiệp định EDCA.

Điểm đặc biệt đáng chú ý là trong số 4 địa điểm mới, có ba căn cứ nằm ở cực bắc đảo Luzon: Căn cứ hải quân Camilo Osias tại Santa Ana ở tỉnh Cagayan, chỉ cách Đài Loan khoảng 400km (250 hải lý), căn cứ không quân Lal-lo Airport ở Lal-lo, cũng thuộc tỉnh Cagayan, và căn cứ Melchor Dela Cruz ở Gamu, thuộc tỉnh láng giềng Isabela. Tổng cộng ba trên bốn căn cứ mới nằm không xa đảo Đài Loan.

Tổng thống Marcos Jr. chưa từng tuyên bố thẳng là Manila sẽ hỗ trợ Hoa Kỳ trong bất kỳ tình huống vũ trang nào ở Đài Loan. Điều này xuất phát từ mối lo ngại của ông là xung đột giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc về vấn đề Đài Loan có thể sẽ kéo Philippines vào xung đột vũ trang lớn.Trong một cuộc phỏng vấn, tổng thống Philippines giải thích: “Tôi đã học được một câu nói của người châu Phi: Khi voi đánh nhau, kẻ thua cuộc duy nhất là cỏ.Chúng tôi là cỏ trong tình huống này. Chúng tôi không muốn mình bị chà đạp.” (hay nói như một câu ngạn ngữ Việt Nam : trâu bò đánh nhau ruồi muỗi chết).

Tuy nhiên, trên thực tế, chính quyền Manila đã có nhiều thay đổi trong việc sẵn sàng đối phó với chiến tranh Đài Loan và nguy cơ xung đột gia tăng ở Biển Đông. Quyết định thúc đẩy việc thực hiện Thỏa thuận EDCA như trên, việc nối lại nhiều hoạt động giữa Hải quân Philippines và Hải quân Hoa Kỳ, việc thực thi tuần tra hải quân chung ở Biển Đông cho thấy rõ các thay đổi. Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, khi được hỏi Manila có sẵn sàng hỗ trợ bất kỳ nỗ lực nào của Hoa Kỳ để bảo vệ Đài Loan chống lại sự xâm lược của Trung Quốc hay không, tổng thống Philippines khẳng định : ‘‘Khi xem xét tình hình trong khu vực, đặc biệt là căng thẳng ở eo biển Đài Loan, chúng tôi có thể thấy rằng…, nếu xảy ra xung đột ở khu vực đó… rất khó tưởng tượng một viễn cảnh mà Philippines sẽ không tham gia bằng cách này hay cách khác”.

Nguồn RFI