Việt Nam và Mỹ phản hồi thông tin về tìm kiếm quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh

Ngày 21/6, Liên đoàn Quốc gia Gia đình Tù binh và Người mất tích Mỹ ở Đông Nam Á (National League) tung ra báo cáo khẳng định Lầu Năm Góc đã chi trả 86 triệu USD cho Việt Nam trong chín năm (2016-2024), chỉ để xác minh được 25 trường hợp lính Mỹ mất tích trong chiến tranh Việt Nam (MIA). Đây là các khoản thanh toán trực tiếp cho Bộ Ngoại giao Việt Nam.

Báo cáo, đề ngày 21/6, được viết dựa trên việc rà soát các báo cáo thường niên của DPAA từ năm 2016 đến 2024 nhận định Việt Nam “có hợp tác với Mỹ ở một số khía cạnh nhất định” trong tìm kiếm quân nhân Mỹ mất tích nhưng cho rằng chi phí cho hoạt động này “quá cao”.

Báo cáo của National League được viết bởi Tiến sĩ George J. Veith, một nhà sử học quân sự có uy tín và là chuyên gia về các quân nhân mất tích, người từng thực hiện nghiên cứu tại Việt Nam về các binh sĩ Mỹ mất tích.

Theo BBC, Giám đốc Cơ quan Tìm kiếm Tù binh và Người mất tích trong chiến tranh (DPAA), thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ, đã chính thức phản hồi với BBC News Tiếng Việt về thông tin “lãng phí tiền thuế của dân Mỹ” khi chi trả cho Việt Nam tới 86 triệu USD trong suốt một thập kỷ qua, chỉ để nhận về 25 bộ hài cốt lính Mỹ.

ông Kelly McKeague, Giám đốc DPAA, xác nhận có 752 trường hợp lính Mỹ mất tích trong chiến tranh Việt Nam đã được xác định danh tính trong suốt bốn thập kỷ qua.

“Trong suốt 40 năm qua, Hoa Kỳ và Việt Nam đã hợp tác chặt chẽ để tìm kiếm và hồi hương hài cốt của các quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh tại Việt Nam. Những nỗ lực nhân đạo của DPAA nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cả Chính phủ và Nhân dân Việt Nam,” ông Kelly McKeague cho hay.

Trước câu hỏi của BBC rằng phải chăng con số 25 hài cốt được hồi hương trong chín năm là quá ít, ông Kelly McKeague giải thích rằng việc xác định danh tính “các trường hợp còn lại ngày càng khó khăn hơn và đòi hỏi sự hợp tác sâu rộng hơn giữa hai quốc gia”.

Ngay cả trong thời kỳ hạn chế đi lại do đại dịch COVID-19 từ năm 2020 đến 2021, phía Việt Nam, thay mặt DPAA, vẫn tiến hành 30 đợt tìm kiếm và khai quật độc lập.

Về vấn đề kinh phí chi trả cho công tác tìm kiếm, xác nhận và hồi hương hài cốt lính Mỹ, DPAA nói rằng các khoản tiền đã trả là “nguồn kinh phí cần thiết cho công việc nhân đạo cao quý này”.

Trong khi đó trong cuộc họp báo đầu tháng 8, Bộ Ngoại giao cho biết Việt Nam “kiên quyết phản đối” những thông tin sai sự thật trong báo cáo của tổ chức tại Mỹ về hợp tác MIA.

“Đây là những thông tin xuyên tạc, sai sự thật và chúng tôi kiên quyết phản đối”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng ngày 2/8 trả lời câu hỏi về phản ứng của Việt Nam trước những thông tin trong báo cáo của Liên đoàn Quốc gia Gia đình Tù binh và Người mất tích tại Đông Nam Á về hoạt động hợp tác nhân đạo tìm kiếm và kiểm kê quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh ở Việt Nam (MIA).

Trước đó 1 tuần, Việt Nam bàn giao ba hòm đựng hài cốt lính Mỹ mất tích trong chiến tranh, được phát hiện trong đợt tìm kiếm chung ở vùng biển Khánh Hòa.

Lễ trao trả hài cốt quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh ở Việt Nam (MIA) lần thứ 170 diễn ra tại Đà Nẵng hôm 25/7, với sự tham gia của Ban giám đốc Cơ quan Việt Nam tìm kiếm người mất tích (VNOSMP), cùng đại diện các cơ quan Việt Nam gồm Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng và Bộ Công an.

Về phía Mỹ có Phó đại sứ tại Việt Nam Courtney Beale, đại diện đại sứ quán, Văn phòng MIA tại Hà Nội, một số cựu chiến binh cùng chuyên viên MIA tham gia đợt tìm kiếm hỗn hợp lần thứ 159 (tháng 5-7/2025), theo Bộ Ngoại giao.

Phía Việt Nam bàn giao cho phía Mỹ ba hòm đựng hài cốt. Đây là kết quả làm việc của đội tìm kiếm hỗn hợp Việt – Mỹ tại vùng biển tỉnh Khánh Hòa.