Bầu không khí chính trị toàn cầu đã thay đổi một cách khôn lường trong 100 ngày đầu tiên ông Trump tại nhiệm. Trong khi đó, nước Nga gần như không thay đổi gì trong suốt 25 năm cầm quyền của tổng thống Putin. Bộ phim tài liệu kỷ niệm phát sóng trên các kênh truyền hình nhà nước cuối tuần qua nhân dịp này đã đưa ra một số bình luận và gợi ý đáng lo ngại mà chúng ta – phương Tây – cần phải hết sức nghiêm túc xem xét.
Putin tuyên bố các kế hoạch và mục tiêu trong “Chiến dịch Quân sự Đặc biệt” nhằm khuất phục Ukraine sẽ không thay đổi, và ông quyết tâm theo đuổi đến cùng, dù ông hy vọng sẽ không phải sử dụng “vũ khí hạt nhân”.
Tôi đã viết nhiều lần trên tờ Telegraph về sự phi lý trong những lời đe dọa tấn công hạt nhân gần như hàng tuần mà Putin nhắm vào phương Tây và Ukraine trong ba năm qua, và tôi đều xem đó chỉ là hăm dọa, phô trương. Mục tiêu của ông ta là khiến các nước châu Âu “nhút nhát” tránh xa cuộc chiến, đồng thời khiến tổng thống Trump tập trung vào những thỏa thuận kinh doanh dễ dàng hơn so với Ukraine – điều này trước đây đã hiệu quả.
Tuy nhiên, trong vài tuần gần đây, tình hình đối với Putin đã thay đổi trên gần như mọi khía cạnh liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine. Ông ta từng nghĩ rằng sau khi Trump chỉ trích tổng thống Zelensky tại Nhà Trắng vài tháng trước, Ukraine sẽ nằm trong tay mình. Nhưng thực tế hiện tại thì hoàn toàn ngược lại, và vì thế lời đe dọa mới nhất về việc hủy diệt Ukraine có thể là nghiêm túc, và cần được phân tích để tìm cách ngăn chặn.
Các con số gần đây cho thấy tổn thất của Nga – bao gồm cả người chết và bị thương – đang tiệm cận con số 1 triệu người. Các phân tích chi tiết cho thấy Nga hầu như không đạt được tiến triển đáng kể nào trong 12 tháng qua, và chiến tuyến gần như không dịch chuyển. Đúng là họ đã tái chiếm phần lớn khu vực Kursk, nhưng phải nhờ sự hỗ trợ to lớn từ Triều Tiên, và phần lớn trong số 10.000 binh sĩ này nay đã chết hoặc rút lui. Ngay cả Nga cũng không thể duy trì mức tổn thất như thế.
Họ từng có thể thay thế xe tăng và thiết bị quân sự khác bằng cách chuyển nền công nghiệp quốc phòng sang chế độ thời chiến, được tài trợ bởi nguồn xuất khẩu năng lượng khổng lồ với giá cả tăng cao do chiến tranh. Tuy nhiên, OPEC đang gia tăng sản lượng, và quốc gia dầu mỏ quyền lực nhất – Ả Rập Xê Út – muốn giữ giá dầu ở mức 50 USD/thùng. Với mức chi tiêu hiện tại, điều này sẽ sớm khiến Moscow phá sản.
Báo chí Nga đầy rẫy những dự đoán về một cuộc khủng hoảng kinh tế sắp tới và đưa tin hóa đơn điện nước có thể tăng tới 40% trong vài năm tới. Với tình trạng lạm phát đã vượt kiểm soát, phần lớn người dân Nga sắp tới sẽ khó mà sưởi ấm hoặc thậm chí có đủ ăn.
Trong bối cảnh đó, không khó để đi đến đánh giá rằng cách duy nhất để Putin đạt được mục tiêu ở Ukraine là sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật nhằm nhanh chóng đánh bại lực lượng vũ trang Ukraine, vì ông ta cho rằng hai cường quốc hạt nhân châu Âu – Anh và Pháp – sẽ không đáp trả bằng vũ khí hạt nhân chiến lược.
Để loại bỏ lựa chọn này khỏi kho vũ khí của Putin, chúng ta cần đảm bảo rằng NATO sẽ đáp trả bằng lực lượng thông thường áp đảo hoặc vũ khí hạt nhân chiến thuật, và điều này phần lớn sẽ phải đến từ Mỹ. Hiện đang có kế hoạch triển khai lại vũ khí hạt nhân chiến thuật của Mỹ tại Anh và điều này cần được thực hiện khẩn cấp, đồng thời ông Trump cần phô trương sức mạnh quân sự thông thường to lớn của mình.
Cán cân hạt nhân đã ngăn chặn Thế chiến thứ ba suốt 75 năm qua, nhưng không ai lường trước được rằng một kẻ độc tài như Putin lại dám sử dụng một vũ khí hạt nhân “nhỏ” để đạt được mục tiêu tàn độc của mình tại Ukraine. Nhưng rõ ràng là ông ta đang tính đến điều đó, và chúng ta phải “chiếu tướng” ông ta bằng một màn phô diễn sức mạnh quân sự thông thường, đồng thời khôi phục thế cân bằng hạt nhân tại châu Âu.
Đừng quên rằng vào ngày 24 tháng 2 năm 2022, khi Putin nhìn về phía Tây, ông ta không thấy một lực lượng răn đe quân sự đủ mạnh để ngăn mình lại. Nhưng hôm nay, khi ông ta nhìn về phía Tây, ông ta thấy một thế cân bằng hạt nhân “hơi” nghiêng và một quốc gia đang chuẩn bị đối phó với bất kỳ điều gì ông ta có thể tung ra – và đó có thể là điều duy nhất đủ để khiến ông ta dừng lại và ngồi vào bàn đàm phán hòa bình.
06/05/2025
(Huynh Quynh, theo The Telegraph)
—————————————
Ảnh: Trump và Putin