Tổng thống mới của Ba Lan, Nawrocki có thể làm lung lay các chính sách của EU và Ukraine

Ngày 01/06/2025, cử tri Ba Lan đã chọn Karol Nawrocki, một nhà sử học bảo thủ, theo chủ nghĩa dân tộc, ủng hộ Trump, làm tổng thống. Thắng lợi của ông Nawrocki dự kiến sẽ định hình chính sách đối nội và đối ngoại của Ba Lan với nguy cơ gây căng thẳng cho mối quan hệ với Liên Hiệp Châu Âu và đe dọa sự ủng hộ của nước này cũng như của khối 27 nước thành viên đối với Ukraine.

Một điều chắc chắn, đó là kết quả bỏ phiếu này làm nổi bật sức hấp dẫn lâu dài của chủ nghĩa dân tộc tại một đất nước là sườn đông của NATO và Liên Hiệp Châu Âu. Thắng lợi của ông Karol Nawrocki còn báo hiệu sự trỗi dậy trở lại của chủ nghĩa dân túy cánh hữu ở vùng Trung Âu, cũng như sức hút của trào lưu này trên khắp châu Âu.

Nhiệm kỳ tổng thống của Nawrocki đặt ra một thách thức trực tiếp và nhiều khó khăn cho thủ tướng Donald Tusk, thuộc cánh trung. AP nhắc lại, khi trở lại cầm quyền cuối năm 2023, Donald Tusk đã mang lại nhiều hy vọng cho Liên Âu khi đưa ra những cam kết hàn gắn quan hệ Ba Lan – Liên Âu, và khôi phục nền độc lập tư pháp, mà theo Bruxelles, đã bị đảng Luật pháp và Công lý, đảng ủng hộ ông Nawrocki, làm xói mòn.

Nhiều dự luật cải cách như luật hôn nhân cho các cặp đồng tính và luật phá thai mà chính phủ thủ tướng Tusk mong muốn thông qua có nguy cơ đối mặt với quyền phủ quyết của tân tổng thống, một quyền lực « đáng gờm » chỉ có tại Ba Lan. Cuộc « chung sống » chính trị này có nguy cơ làm phức tạp thêm chương trình nghị sự của thủ tướng Tusk tại Liên Âu, vào lúc Ba Lan đang giữ chức chủ tịch luân phiên của khối này từ tháng Giêng cho đến cuối tháng 6/2025.

Theo trang Le Point, việc ứng cử viên thân châu Âu thất bại trong cuộc bầu cử đồng nghĩa với việc cử tri Ba Lan từ chối chương trình cải cách của thủ tướng Donald Tusk. Một nửa số cử tri Ba Lan chỉ trích Bruxelles can thiệp quá mức vào các vấn đề nội bộ Vacxava và do vậy, điều này có thể làm suy yếu vị thế của Donald Tusk tại Liên Âu. Tam giác Weimar, tập hợp ba nước Pháp, Đức và Ba Lan, xem như mất một chân vạc.

Việc Karol Nawrocki đắc cử còn có thể báo hiệu mối quan hệ bền chặt hơn giữa Ba Lan và chính quyền Donald Trump. Washington và Vacxava là những đồng minh thân cận với khoảng 10 ngàn binh sĩ Mỹ đồn trú ở Ba Lan. Việc Nawrocki có quan điểm gần giống với Trump và với triết lý « Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại » có thể giúp cho phong trào MAGA có thêm một đồng minh tại Lục Địa Già, theo như nhận định của trang Blick.

Cũng giống như Trump, tuy ủng hộ Ukraina chống quân xâm lược Nga, tổng thống tân cử Ba Lan không hậu thuẫn tư cách thành viên NATO và Liên Hiệp Châu Âu của Ukraina. Nắm bắt được sự mệt mỏi ngày càng lớn của công chúng trong việc giúp đỡ người tị nạn Ukraina, cách tiếp cận của Nawrocki cũng có thể làm thay đổi lập trường của Vacxava đối với Kiev, từ đồng minh mạnh mẽ sẽ trở thành đối tác có điều kiện trong trường hợp chiến tranh kéo dài.

Nhìn chung, đối với nhiều nhà quan sát, thắng lợi bầu cử của nhà sử học bảo thủ Karol Nawrocki là một bước lùi cho Liên Hiệp Châu Âu, đang vật vã đối phó với sự trỗi dậy của phe dân tộc chủ nghĩa được chính quyền Trump hậu thuẫn. Tuy tổng thống không kiểm soát các hoạt động ngoại giao, nhưng quyền phủ quyết của ông có thể làm thất bại các nỗ lực của Liên Âu nhằm đưa Ba Lan đi theo các chuẩn mực của khối, nhất là các vấn đề nhà nước pháp quyền.

AP cho biết ngay khi có kết quả bầu cử, đồng zloty của Ba Lan đã giảm giá nhẹ sáng thứ Hai 02/6. Điều này phần nào phản ảnh nỗi lo của các nhà đầu tư về sự bất ổn của chính sách và những căng thẳng mới có thể có giữa Ba Lan và các định chế của Liên Âu.

Theo RFI