Hạnh phúc phiếm đàm

LHQ chọn Ngày Quốc tế Hạnh phúc hay là Ngày Hạnh phúc (International Day of Happiness) là ngày 20 tháng 3 hàng năm, kể từ năm 2013.

Các tờ báo tại VN thì thường “tự sướng” khi đưa tin Việt Nam luôn nằm trong top các nước có chỉ số hạnh phúc (Happy Planet Index, viết tắt là HPI) cao nhất thế giới do Tổ chức nghiên cứu kinh tế-xã hội New Economics Foundation (Anh) công bố. Theo cái tổ chức tào lao xịt bộp này, chỉ số hạnh phúc của Việt Nam luôn ở top đầu..

“Báo cáo Hạnh phúc Thế giới” của LHQ thì… dễ tin hơn. Năm 2021 VN xếp thứ 79 và năm nay thứ 77, trên tổng số 146 quốc gia và xếp sau một số nước trong khu vực Đông Nam Á như Singapore, Philippines, Malaysia và Thái Lan.

Thực ra hạnh phúc của nhân loại là khái niệm khá phức tạp, trừu tượng, luôn thay đổi theo lịch sử, văn hóa, vùng cư trú… Ngay trong cùng một cộng đồng dân cư, quan điểm hạnh phúc cũng khác nhau. Nếu các thăm dò dư luận tại VN, được thiết lập tại miền Bắc, tôi tin chỉ số hạnh phúc của người Việt sẽ cao ngất. Bởi phần lớn con người đều cho rằng “hạnh phúc” chỉ là trạng thái thoả mãn với cuộc sống, thế hệ người miền Bắc xưa (tôi tạm tính từ 1954) luôn sống lo sợ trong chiến tranh và đói khổ, họ không được có khái niệm tự do tư tưởng, cho nên ngày hôm nay họ ăn ngon hơn, mặc đẹp hơn, di chuyển bằng xe máy, xe hơi thay vì đi bộ hay xe đạp, thì họ cho rằng đang hạnh phúc.

Và ngay cả thế hệ mới bây giờ tại VN, khi bị nhồi sọ hạnh phúc là có điện thoại, xe cộ, quần áo… hàng hiệu, khái niệm về hạnh phúc cũng bị bóp méo.

Nhưng nếu cũng là thăm dò đó, được hỏi với một người miền Nam từng sống trong chế độ dân chủ hơn, khả năng cao họ sẽ thấy bất hạnh, bởi dù đời sống vật chất có khá hơn, họ đã bị cướp mất một giá trị vô giá: sự tự do, ở đây có thể thấy trong nghĩa tương đối hẹp: mất tự do chính trị, tự do báo chí…

Dù vậy, ngay trong sự bất hạnh của tha nhân, vẫn là ao ước của nhiều người, ví dụ các cuộc biểu tình nhuốm máu của Myanmar, ước gì chúng ta có thể biểu tình đòi tự do (hạnh phúc) như họ.

Và cái cuối cùng, tại những nước chuyên chế về chính trị, người ta hay lo sợ này nọ, và câu trả lời “Tôi hạnh phúc” khi được hỏi, có khả năng là câu nói dối!

NGUYỄN ĐÌNH BỔN
(Từ trang facebook của tác giả)