Nga xâm lược Ukraine: Tội “diệt chủng” hay “tội ác chiến tranh”?
Trong một cuộc họp hôm qua, 14/04/2022, Quốc Hội Ukraina đã thông qua một nghị quyết đánh giá rằng Nga đã phạm tội ác « diệt chủng » ở Ukraina, một quyết định theo cùng hướng với lời tố cáo được chính tổng thống Zelensky đưa ra vào tuần trước.
Phía Nga đã bác bỏ cáo buộc này, xem đấy là điều không thể chấp nhận. Vấn đề đáng nói là việc xếp các tội ác – không thể chối cãi – của Nga tại Ukraina vào diện « diệt chủng » đã gây ra các bất đồng giữa Ukraina và một số đồng minh phương Tây, cũng như trong nội bộ các lãnh đạo phương Tây, với một bên là Mỹ, Ba Lan, không ngần ngại buộc Nga vào tội ác nghiêm trọng nói trên, và một bên kia là Pháp, Đức… dè dặt hơn.
Khái niệm « diệt chủng » là gì?
Theo định nghĩa của Liên Hiệp Quốc diệt chủng là một hành vi « có mục đích tiêu diệt toàn bộ hay một phần của một nhóm dân tộc, chủng tộc, tôn giáo, quốc gia ».
Công ước Liên Hiệp Quốc về Diệt Chủng, thông qua năm 1948, bao gồm một nghĩa vụ đối với các bên đã ký kết hiệp ước, theo đó một khi đã thừa nhận rằng nạn diệt chủng đang diễn ra, thì các nước này phải cho mở điều tra để truy tố thủ phạm. Do đó, rất có thể là các nhà lãnh đạo thế giới muốn tránh sử dụng thuật ngữ « diệt chủng » để khỏi bị áp lực đòi hỏi họ hành động.
Bởi trong trường hợp Ukraine, nếu thừa nhận rằng nạn diệt chủng đang diễn ra có thể làm tăng sức ép phải gửi quân đến tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột, điều mà tất cả các lãnh đạo thế giới hiện nay đều không muốn.
Mỹ và Ba Lan đồng ý xem Nga phạm tội ác diệt chủng từ khi phát hiện ra nhiều thi thể thường dân trên đường phố Bucha, sau khi quân đội Nga rút đi.
Chính tổng thống Mỹ Joe Biden, hôm 12/04 vừa qua, nói đến « tội ác diệt chủng » mà Nga đang tiến hành tại Ukraina, thì tranh luận mới thực sự bùng lên. Trên kênh truyền hình Mỹ CNN, ông Biden đã giải thích: « Tôi nói đến diệt chủng vì ngày càng thấy rõ là tổng thống Nga Putin đang cố gắng xóa bỏ ngay cả ý nghĩ về sự tồn tại của người Ukraina ».
Trong khi Pháp, Đức lại cân nhắc và nói rằng chỉ nên xem đó là “tội ác chiến tranh”.
