Nhạc sĩ Quincy Jones, người từng 28 lần đoạt giải Grammy, từ trần

Các báo ở Mỹ và các hãng truyền thông đưa tin nhạc sĩ Quincy Jones, người có ảnh hưởng rất lớn trên âm nhạc Mỹ đương đại, vừa từ trần vào ngày 4 tháng 11 năm 2024 ở tuổi 91.

Quincy Jones tên thật là Quincy Delight Jr., sinh năm 1933 tại thành phố Chicago, bang Illinois của Mỹ, là nhạc sĩ thuộc dòng nhạc jazz và pop được đề cử và giành giải nhiều lần nhất trong lịch sử giải Grammy (được đề cử cả thảy 79 lần và giành được 28 giải Grammy). Ông đã khởi đầu hoạt động âm nhạc cùng với Ray Charles, người bạn thuở ấu thơ ông đã gặp ở thành phố Seattle của bang Washington. Thoạt đầu, ông thổi kèn trumpet cho ban nhạc của Lionel Hamilton từ năm 1951 đến năm 1953 và thỉnh thoảng hòa âm, phối khí cho những buổi trình diễn nhạc jazz. Năm 1956, ông làm giám đốc âm nhạc cho ban nhạc của nhạc sĩ Dizzy Gillespie trong những chuyến lưu diễn ở bên ngoài nước Mỹ và làm việc trong 2 năm cho hãng dĩa Barclay Records ở Paris rồi điều khiển ban nhạc lớn của vở nhạc kịch “Free and Easy” của Harold Arlen trình diễn tại các nước châu Âu.

Khi trở lại New York, ông sáng tác nhạc và hòa âm, phối khí cho các nhạc sĩ, ca sĩ như Count Basie, Dinah Washington và Sarah Vaughan, đồng thời giữ chức điều hành sản xuất ở hãng dĩa Mercury Records, cho ra mắt nhiều sản phẩm âm nhạc thuộc dòng nhạc pop. Giữa thập niên 1960, ông bắt đầu viết nhạc cho phim màn ảnh rộng và phim truyền hình, soạn cả thảy 50 nhạc phim và được coi là một tên tuổi lớn về âm nhạc ở Hollywood. Năm 1973, ông sản xuất album nhạc “Hey Now Hey (The Other Side of the Sky)” của Nữ hoàng nhạc soul Aretha Franklin và 2 năm sau thành lập hãng Qwest Productions, hòa âm, phối khí và sản xuất những album nhạc thành công vượt bực của ca sĩ Frank Sinatra và nhiều ca sĩ nhạc pop khác.

Năm 1978, ông phụ trách âm nhạc của những bộ phim như “The Wizard of Oz” và “The Wiz” có sự tham gia diễn xuất của nam ca sĩ Michael Jackson và nữ ca sĩ Diana Ross. Năm 1982, ông sản xuất album “Thriller” của Michael Jackson, album bán chạy nhất của mọi thời đại. Tháng 6 năm 2009, ông bày tỏ cảm xúc trên trang web của mình khi hay tin Michael Jackson đã đột ngột từ trần: “Tôi hết sức bàng hoàng và đau buồn khi biết được tin tức bi thảm và hết sức bất ngờ này. Michael Jackson đã xa lìa chúng ta khi còn quá trẻ. Thượng đế đã mang chúng tôi lại với nhau khi hợp tác vơi nhau để làm bộ phim “The Wiz” và cho phép chúng tôi làm tất cả những gì mình có thể làm suốt thập niên 1980. Chúng tôi đã cùng nhau thực hiện các album nhạc “Off The Wall”, “Thriller” và “Bad” được rất nhiều người nghe ở khắp nơi trên thế giới…”

Năm 1985, ông đảm nhận việc sản xuất ca khúc “We are the world” với sự góp mặt của những tên tuổi hàng đầu của âm nhạc Mỹ để gây quỹ cứu đói tại Ethiopia. Sau thành công vang dội của “We are the world”, ông lập ra Quỹ Quincy Jones Listen Up, xây cất hàng trăm ngôi nhà tại Nam Phi vào năm 2001, giúp cho giới trẻ tiếp xúc với công nghệ, giáo dục, văn hóa, âm nhạc và tổ chức những cuộc gặp gỡ để trao đổi văn hóa cho các thiếu niên Mỹ ở thành phố Los Angeles và các thiếu niên ở Nam Phi.

Ông đã kết hôn 3 lần: lần thứ nhất với Jeri Caldwell, chung sống từ năm 1957 tới năm 1966; lần thứ hai với Ulla Andersson, chung sống từ năm 1967 tới năm 1974 và lần thứ ba với Peggy Lipton, chung sống từ năm 1974 tới năm 1990. Cuốn tự truyện của ông có nhan đề “Q: The Autobiography of Quincy Jones” đã ra mắt vào năm 2001.

Xuất phẩm “We are the world”

Đầu năm 1985, ca sĩ Harry Belafonte có sáng kiến thu âm một bản nhạc quy tụ những ca sĩ da đen để gây quỹ giúp các nước châu Phi như Ethiopia, Sudan đang lâm vào tình trạng đói kém giống như bản nhạc “Do they know it’s Christmas” mà nhóm nhạc Band Aid của Bob Geldorf bao gồm những tên tuổi như Bono, Phil Collins, David Bowie, Paul McCartney và Sting thu âm trước lễ Giáng sinh năm 1984 đã thu được 8 triệu đô la. Ken Krager, người quản lý của Lionel Richie, ủng hộ sáng kiến phát hành một dĩa đơn nên ngỏ lời với Lionel Richie và anh đã nhận lời ngay. Sau Harry Belafonte và Lionel Richie, Stevie Wonder là nghệ sĩ thứ ba tham gia dự án âm nhạc từ thiện này rồi lần lượt hết nghệ sĩ này tới nghệ sĩ khác ký tên tham gia. Việc thu âm ca khúc “We are the world” (USA for Africa) do Lionel Richie và Michael Jackson sáng tác được thực hiện suốt 12 tiếng đồng hồ vào ngày 12 tháng 1 năm 1985 trong phòng thu của hãng đĩa A&M tại thành phố Los Angeles (California) với những điều kiện rất thuận lợi vì lúc ấy rất nhiều nghệ sĩ đang có mặt tại đây để tham dự lễ trao giải American Music Awards.

Các ca sĩ đã lần lượt hát solo vài câu của ca khúc “We are the world” theo thứ tự là: Lionel Richie, Stevie Wonder, Paul Simon, Kenny Rogers, James Ingram, Billy Joel, Tina Turner, Michael Jackson, Diana Ross, Dionne Warwick, Willie Nelson, Al Jarreau, Bruce Springsteen, Kenny Logins, Steve Perry, Daryl Hall, Huey Lewis, Cyndi Lauper, Kim Carnes, Bob Dylan và Ray Charles. Các ca sĩ hát bè cũng là những tên tuổi lớn như Harry Belafonte, Bette Midler, Smokey Robinson, The Pointer Sisters, LaToya Jackson, Bob Geldof, Sheila E. và Waylon Jennings. Ca sĩ Prince cũng được mời tham gia dự án âm nhạc này ngay từ đầu, nhưng anh đã từ chối vì lâu nay nguyên tắc của anh là không bao giờ thu âm chung với những ca sĩ hay những ban nhạc khác. Tuy nhiên anh cũng đóng góp vào dự án âm nhạc từ thiện này với việc thu âm ca khúc “4 The Tears in Your Eyes” về sau cũng được gọi là phần tiếp theo của “We are the world”. 60 triệu đô la thu được và 2 giải Grammy ở hạng mục Ca khúc của năm và Ghi âm của năm là thành quả khó tin của dự án âm nhạc từ thiện đặc biệt này.

Stevie Wonder đang bận bịu với những dự án âm nhạc riêng nên chỉ có Michael Jackson và Lionel Richie bắt tay vào việc sáng tác ca khúc “We are the world”. La Toya Jackson, em gái của Michael Jackson, theo dõi việc sáng tác “We are the world” suốt một tuần tại nhà của anh em cô ở quận Encino (Los Angeles) có kể rằng Lionel Richie chỉ viết vài câu, còn Michael Jackson viết tới 99% phần lời, nhưng ca khúc vẫn mang tên hai tác giả soạn chung nhạc và lời.

WE ARE THE WORLD (USA for Africa)

There comes a time when we need a certain call
When the world must come together as one
There are people dying
And it’s time to lend a hand to life
The greatest gift of all
We can’t go on pretending day by day
That someone, somewhere will soon make a change
We all are a part of God’s great big family
And the truth, you know,
Love is all we need
We are the world, we are the children
We are the ones who make a brighter day
So let’s start giving
There’s a choice we’re making
We’re saving our own lives
It’s true we’ll make a better day
Just you and me
Send them your heart so they’ll know that someone cares
And their lives will be stronger and free
As God has shown us by turning stone to bread
So we all must lend a helping hand
When you’re down and out, there seems no hope at all
But if you just believe there’s no way we can fall
Well…well…well
Let’s realize that a change can only come
When we stand together as one.
(Đến một lúc chúng ta cần nghe một tiếng gọi
Khi thế giới phải hợp nhất
Có nhiều người đang chết
Đã đến lúc đưa tay ra giúp đỡ cuộc đời này
Món quà tuyệt vời nhất
Chúng ta không thể cứ ngày qua ngày giả vờ
Rằng ai đó, bằng cách nào đó, sẽ sớm tạo ra sự thay đổi
Chúng ta đều là một phần của đại gia đình của Chúa
Và sự thật – bạn biết đấy, tình yêu là tất cả những gì chúng ta cần
Chúng ta là thế giới, là những trẻ em
Là những người tạo nên một ngày sáng sủa hơn
Vì thế, chúng ta hãy bắt đầu cho đi
Có một sự chọn lựa cho chúng ta
Chúng ta đang cứu rỗi chính cuộc đời mình
Thật đấy, chúng ta sẽ tạo nên một ngày tốt đẹp hơn
Chỉ có bạn và tôi
Hãy trao cho họ trái tim của bạn
Để họ biết rằng có ai đó quan tâm
Và cuộc đời họ sẽ mạnh mẽ hơn và tự do
Như Chúa đã chứng thực cho chúng ta thấy
Bằng cách hóa đá thành bánh mì
Và vì thế, chúng ta đều phải đưa tay ra giúp đỡ
Khi bạn rã rời và kiệt quệ
Có vẻ như chẳng còn hy vọng nữa
Nhưng nếu như bạn chỉ cần tin tưởng
Chúng ta sẽ không thể nào thất bại
Chúng ta hãy cùng nhận thức
Rằng một sự thay đổi chỉ có thể đến
Khi chúng ta hợp nhất)

HUỲNH DUY LỘC