Gỏi sầu đâu ở An Giang

Nếu ở miền Trung bạn sẽ không tin có loại gỏi này vì cây sầu đâu (hay còn gọi sầu đông) miền Trung có hoa màu tím, lá độc không ăn được. Còn cây sầu đâu ở các tỉnh miền Tây có hoa màu trắng, lá có vị đắng, thường được người dân tận dụng làm nguyên liệu chế biến món ăn.

Gỏi sầu đâu vốn không phải là món được Việt Nam sáng tạo ra mà được du nhập từ một bộ phận người Khmer sống ở gần biên giới. Với vị đắng đặc trưng cùng cách chế biến độc đáo, gỏi sầu đâu đã dần phổ biến hơn và ngày nay gỏi sầu đâu An Giang là một trong những món đặc sản nổi tiếng tại miền sông nước nơi đây. Không chỉ là niềm tự hào của người dân nơi đây, với hương vị độc đáo, gỏi sầu đâu còn rất được ưa thích bởi những ai đã từng thử qua khi du lịch An Giang.

Theo bà con địa phương, khoảng từ tháng 10 đến tháng 2 âm lịch hàng năm, cây sầu đâu bắt đầu thay lá, ra hoa. Thời gian này, người dân thường ra chợ, mua các bó lá non và hoa sầu đâu về làm gỏi.

Anh Thái Lâm, một người con của vùng đất Châu Đốc cho biết, món gỏi sầu đâu được chế biến không theo công thức cố định mà tùy vào sở thích, điều kiện từng nhà, từng vùng, có thể ăn kèm thịt ba rọi luộc thái mỏng, khô cá sặc, khô cá lóc… hoặc trộn với cá lóc, cá trê nướng tươi. Rau ăn kèm cũng tùy loại, dưa leo, xoài sống hay cà chua, rau thơm…

Theo anh Lâm, để làm món gỏi ngon, người An Giang thường rửa sạch lá non và hoa sầu đâu rồi trụng qua nước sôi cho bớt đắng, sau đó để ráo nước. Tiếp đến, thái nhỏ hoặc nạo sợi các nguyên liệu kèm theo như dứa, xoài, dưa leo. Thịt ba chỉ luộc đem thái mỏng, khô cá thì nướng rồi xé nhỏ, tôm luộc bóc vỏ bỏ đầu.

Giống như các món gỏi khác, gỏi sầu đâu cũng trộn cùng nước sốt đặc trưng, pha chế từ mắm nhĩ (hoặc mắm cá linh) và cốt me. Đây cũng được xem là “linh hồn” của món ăn.

Đầu tiên, cho me chín vào nồi, đun sôi cùng chút nước cho đến khi sủi lăn tăn thì đổ ra, lọc lấy nước cốt. Phần nước cốt thu được đem hòa cùng chút mắm, thêm ít đường và tỏi ớt băm nhuyễn rồi khuấy đều. Hỗn hợp nước mắm me có màu nâu, hơi đặc sánh, rõ vị chua, cay, mặn, ngọt.

Trộn đều các nguyên liệu cùng nước mắm me, chờ khoảng 15 – 20 phút. Khi món gỏi sầu đâu thấm đượm gia vị thì bày ra đĩa, thêm rau thơm, ngò rí, đậu phộng giã và vài lát ớt đỏ tươi.

Những người lần đầu thưởng thức món gỏi này thường thấy khó ăn vì có vị đắng từ lá sầu đâu. Tuy nhiên, với thực khách đã ăn quen thì lại cảm nhận được sự hấp dẫn, hài hòa giữa vị béo ngậy của tôm thịt, xen lẫn chút đăng đắng của sầu đâu và hơi chua dịu từ mắm me.

Món gỏi sầu đâu tuy làm từ các nguyên liệu dân dã nhưng ẩn chứa sự tài hoa, khéo tay của người chế biến. Món ăn này cũng thường được người An Giang dùng để chiêu đãi, đón tiếp khách quý phương xa đến nhà chơi.

Thu Hà st