Gần 100 năm sau khi Sa hoàng Nga cuối cùng và hoàng gia bị xử tử ngày 17-7-1918, câu chuyện này lại được nhắc đến, từ một chỉ đạo của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Tháng 7-2015, chính phủ Nga có sắc lệnh do Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev ký, ra lệnh lập một tổ làm việc cấp cao, để xác minh và chôn cất tro cốt được cho là của con trai một và con gái của Nikolai II, Sa hoàng Nga cuối cùng và hoàng gia bị những người Bôn sê vích xử tử.
Ngày 17-7-1918, Sa hoàng Nikolai II và gia đình cùng người hầu bị xử tử dưới tầng hầm tòa dinh thự của họ ở Yekaterinburg.
Năm 1991, di cốt của một số thành viên hoàng gia Romanov được tìm thấy, đến năm 1998 thì chôn cất trong nhà thờ Thánh Peter và Thánh Paul ở St Petersburg.
Di cốt của Thái tử Alexei vốn bị bệnh dễ chảy máu, và của đại nữ công tước Maria chỉ được được tìm thấy năm 2007, cách di cốt của những người khác khoảng 70 km. Alexei 13 tuổi khi bị giết, còn Maria 19 tuổi.
Hai di cốt này hiện được lưu trong cục tàng thư quốc gia Nga từ gần 10 năm nay, do chưa thể xác minh được có đúng là hai người con của Sa hoàng hay không.
Nhằm chính thức chôn cất di cốt của hai người con này của Sa hoàng, công tác xác minh được giao cho tổ làm việc cấp cao, phó thủ tướng Sergei Prikhodko dẫn đầu.
Andrei Artizov, lãnh đạo Cục tàng thư Nga nói với hãng tin RIA Novosti hôm 10-7: “Hôm nay, theo lệnh Tổng thống Putin, tôi hy vọng cuộc chôn cất sẽ được hoàn tất”.
Một cán bộ khác của Cục là Sergei Mironenko, nói: “Di cốt của Alexei và Maria được tìm thấy phải được chôn cùng cha mẹ họ. Cá nhân tôi đoán chắc đó là di cốt của Alexei và Maria”.
Trong khi các nhà điều tra hình sự Nga kết luận: đó là di cốt của Alexei và Maria sau khi xét nghiệm DNA, Giáo hội Chính thống Nga vẫn chưa công nhận. Tổ chức tôn giáo này cũng không công nhận tro cốt của dòng họ Sa hoàng Romanov là thánh vật, Giáo chủ không dự lễ chôn cất năm 1998.
Sa hoàng và gia đình bị ném xuống rãnh, bị vùi nông:
Lịch sử Nga kể, Sa hoàng Nikolai II tên thật là Nikolai Alexandrovich Romanov, sinh ngày 18-5-1868 tại Pushkin (Nga), theo đạo Chính thống. Ông làm vua đến ngày 15-3-1917 thì thoái vị do bão táp Cách mạng Nga.
Khi cuộc cách mạng nổi lên, biết không thể trụ vững, Sa hoàng Nikolai II cùng hoàng hậu Alexandra và 5 người con cùng đoàn hầu cận đi lánh nạn ở Tobolsk Siberia từ tháng 8-1917.
Đến tháng 5-1918, hoàng gia Nga trở về Moscow, nhưng quân cách mạng chặn đoàn xe của họ tại Ekaterinburg.
Từ ngày 1-5 đến 17-7, Sa hoàng Nga cùng gia đình và người hầu bị giam lỏng dưới tầng hầm tòa nhà Ipatiev ở Ekaterinburg.
Jacob Yurovsky làm chỉ huy trưởng đội bảo vệ nhà Ipatiev, cũng là người thi hành bản án tử hình Sa hoàng, sau khi ông sa thải các binh lính Nga bảo vệ Sa hoàng.
2 giờ 15 sáng 17-7-1918, Yurovsky cùng nhóm chiến hữu xông vào phòng ngủ của hoàng gia, buộc cả nhà đến tầng hầm, Sa hoàng bế cậu con trai nhỏ trên tay, còn hoàng hậu phẫn nộ khi cả nhà bị bắt đứng lên.
Yurovsky chĩa súng thẳng vào Nikolai II xiết cò nhiều phát vào ngực. Sa hoàng chết ngay lập tức. Hoàng hậu Alexandra bị bắn vào đầu, rồi đến lượt Thái tử Alexei và các chị….
Sau đó, các xác chết được chất lên xe tải, rời thành phố Yekaterinburg trong đêm. Lúc 2 giờ 30 sáng, các xác được đưa đến một mỏ sắt bỏ hoang, rồi bị ném xuống một rãnh cạn.
Sáng hôm sau, khoảng 11h, “đại diện quân đội” Philip Golochtchekine và đại diện Xô viết, chủ tịch Bieloborodov đến giám sát công việc. Họ thấy cái rãnh quá nông để lộ xác chết.
Yurovsky liền cho người lôi xác dòng họ hoàng tộc Romanov đem đi vùi ở một chỗ khác.
Các xác chết lại được đưa lên xe tải đến một cái mỏ khác. Nhưng xe tải bị sa lầy. Nhóm Yurovsky quyết định vùi xuống một cái hố ngay trên con đường Koptyaki, ở đâu đó khoảng 20km ngoài thành phố Yekaterinburg.
Khi đào sâu 1m thì đụng phải đá, họ mở rộng hố chứ không đào sâu thêm nữa và ném những cái xác xuống, lấp đất qua loa.
71 năm sau, ngày 12-4-1989, giới truyền thông Nga đưa tin đã tìm thấy nơi chôn cất hoàng tộc Romanov tại cánh rừng Koptyaki.
Năm 1991, bắt đầu khai quật, người ta phát hiện 9 cái xác với dây trói, những lọ a-xít bị đập vỡ. Sau đó các phân tích ADN của các chuyên gia Nga và Anh đều khẳng định: đã tìm thấy hài cốt Hoàng tộc Romanov. 9 bộ hài cốt tìm được gồm Nikolai II, hoàng hậu và 3 công chúa Olga, Tatyana và Anastasia.
Năm 2007, các nhà khảo cổ tuyên bố họ tìm thấy di cốt của Alexei và Maria…
Sa hoàng Nga cuối cùng từng đến Sài Gòn

Sa hoàng Nga cuối cùng từng đến Sài Gòn vào cuối thế kỷ XIX, khi vùng đất này thuộc Pháp.
Cuối năm 1890, vua cha là Sa hoàng Alexander III nghĩ đến việc “đào tạo bồi dưỡng” người kế nghiệp, bèn đưa thái tử “đi thực tế” khắp thiên hạ.
Thái tử Nikolai phụng mệnh, lên chiến hạm Pamiat Azova viễn du vòng quanh thế giới. Đó là chuyến thực tập sau khi thái tử vừa tốt nghiệp Học viện sĩ quan cận vệ, đồng thời hoàn thành chương trình học khoa nhân văn của trường Đại học Tổng hợp quốc gia.
Chuyến viễn du nhằm hai mục đích: vừa làm quen với công việc ngoại giao, tìm hiểu các nước, vừa thử thách sức lực và tôi luyện ý chí cho người sau này sẽ làm vua.
Thống đốc Nam Kỳ Daniel đón tiếp Thái tử Nilolai tại Sài Gòn. Tháng 1-1891, ông này nhận thông báo từ Paris, long trọng đón tiếp, với tổng chi phí được phê chuẩn 15.000 đồng Đông Dương, một khoản tiền khổng lồ thời đó.
Thái tử ngự trên soái hạm Pamiat Azova, với 5 hộ tống hạm, đi thăm các nước dọc bờ biển, từ Đại Tây Dương qua Địa Trung Hải và Ấn Độ Dương, ghé nhiều bến cảng nổi tiếng ở Hy Lạp, Ai Cập, Ấn Độ, Thái Lan…
Theo các tài liệu phía Nga còn lưu, khi Sa hoàng tương lai đặt bước chân đầu tiên lên cầu tàu, từ trên bờ 21 phát đại bác nổ vang rền.
Tiếp đó, dàn kèn đồng quân nhạc cử quốc thiều Nga. Đoàn người ra đón đồng loạt hô to: “Nước Nga muôn năm!” và tiếng “Hoan hô!” vang lên như sấm dậy
Thái tử Nikolai cùng Toàn quyền Đông Dương Piket duyệt đội danh dự gồm 100 thủy binh Pháp, sau đó lên xe có kỵ binh hộ tống theo đường Catinat (nay là đường Đồng Khởi) và đại lộ Norodom (nay là đường Lê Duẩn) về Dinh Toàn quyền (nay là Bảo tàng Cách mạng TP.HCM).
Sài Gòn lúc đó giăng đèn kết hoa suốt ba ngày liền đón thượng khách.Báo chí Pháp tại Đông Dương và ở Paris rầm rộ đưa tin Sa hoàng tương lai ghé thăm Sài Gòn và cho biết Thái tử Nikolai tỏ ra rất hài lòng về việc đón tiếp trọng thể, chu đáo.
TRẦN TRÍ tổng hợp