Nobel Y học 2022 vinh danh Nhà khoa học Svante Paabo

Hội đồng giải Nobel họp tại thủ đô Stockholm (Thụy Điển) hôm 03/10/2022, thông báo giải thưởng Nobel Y học năm 2022 về tay nhà khoa học Svente Paabo.

Khoa học gia người Thụy Điển được vinh danh nhờ những khám phá ‘‘liên quan đến bộ gien của giống người đã tuyệt chủng và sự tiến hóa của giống người hiện đại (Homo Sapiens)’’.

“Bằng cách tiết lộ những khác biệt về gene giúp phân biệt tất cả người sống với các loài giống người đã tuyệt chủng, khám phá của Paabo cung cấp cơ sở để khám phá điều gì khiến chúng ta trở thành con người độc nhất vô nhị”, Ủy ban Nobel cho biết.

Giáo sư Paabo đã khám phá ra rằng việc chuyển gene đã xảy ra từ những loài giống người đã tuyệt chủng sang Homo Sapiens (người tinh khôn) sau khi di cư ra khỏi châu Phi khoảng 70.000 năm trước.

Nhà di truyền học Paabo sinh năm 1955, định cư tại Đức từ hàng chục năm nay, và làm việc tại Viện nghiên cứu nổi tiếng Max-Planck. Năm 2009, ông từng phát hiện ra sự chuyển dịch của khoảng 2% tổng số gien từ một số giống người cổ đại đã tuyệt chủng, như Neandertal với giống người hiện đại chúng ta.

Các phát hiện về liên hệ di truyền giữa các giống người cổ đại với loài người hiện đại chúng ta hứa hẹn các ứng dụng trị liệu quan trọng. Các công trình mới đây của khoa học gia Svente Paabo cho thấy người bệnh Covid-19, đặc biệt là ở châu Âu và nhất là ở Nam Á, thường mang một đoạn ADN của người cổ đại Neandertal.

Thời điểm giống người hiện đại tiếp nhận một số đoạn gien nói trên từ người Neandertal diễn ra cách nay khoảng 60.000 năm. Sự hiện diện của đoạn gien này khiến người nhiễm virus gây bệnh Covid-19 có nguy cơ bị nhiều biến chứng hơn.

Nobel Y học là giải đầu tiên trong mùa Nobel năm nay. Chủ nhân giải Y học năm ngoái thuộc về hai nhà khoa học David Julius và Ardem Patapoutian vì khám phá các thụ thể trên da người có thể cảm nhận nhiệt độ, xúc giác và chuyển đổi tác động vật lý thành xung thần kinh.

Những chủ nhân giải Y học trước đây cũng rất nổi tiếng, bao gồm Alexander Fleming, người đã phát hiện kháng sinh penicillin, mở ra kỷ nguyên sử dụng kháng sinh cho con người; hay Robert Koch, người được trao giải vì các công trình về bệnh lao vào năm 1905.

Giải Nobel Y học đã được trao 112 lần từ năm 1901 đến nay, trong đó có 12 phụ nữ từng được nhận giải này.