Hàn Quốc- Trung Quốc lại tranh cãi nảy lửa vì món kim chi
Việc tranh cãi vốn có từ trước đây lại bùng lên liên quan đến món kim chi sau chương trình ẩm thực tiếng Trung chiếu trên Netflix.
Cư dân mạng Hàn Quốc đang yêu cầu đổi từ tiếng Trung dùng để chỉ món bắp cải trắng lên men cay “la bai cai” thành “xinqi” để phản ánh đúng bản sắc văn hóa.
Lời kêu gọi của cư dân mạng Hàn Quốc đã gây ra làn sóng phản ứng dữ dội ở Trung Quốc, thậm chí một số người còn kêu gọi trừng phạt việc xuất khẩu bắp cải từ đại lục sang Hàn Quốc, theo SCMP.
“Cuộc chiến” với món kim chi
Kim chi đang trở thành chủ đề gây nhiều tranh cãi khi cuộc tranh luận chưa có hồi kết xảy ra giữa 2 nước Trung Quốc – Hàn Quốc đều nhận đây là món ăn của nước mình.
Cuộc chiến kim chi bắt đầu khi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO) có trụ sở tại Thụy Sĩ hồi tháng 11-2020 công bố các quy tắc mới về phát triển, vận chuyển và lưu trữ “pao cai” (bào thái), tên gọi tiếng Trung của một món ăn khá giống kim chi, được làm từ rau củ ngâm lên men và phổ biến ở tỉnh Tứ Xuyên, miền Tây Trung Quốc.
ISO thường ban hành các hướng dẫn để đảm bảo rằng những sản phẩm và dịch vụ của một quốc gia có thể được sử dụng trong các quy trình công nghiệp của quốc gia khác. Các nhà chức trách ở tỉnh Tứ Xuyên, nơi phần lớn pao cai được sản xuất ở Trung Quốc, xem như đã vận động thành công để pao cai được chứng nhận ISO.
Vấn đề là pao cai trong tiếng Trung vừa để chỉ món bào thái, vừa chỉ món kim chi gắn liền với Hàn Quốc. Nguồn cơn của tranh cãi đến từ việc Thời Báo Hoàn Cầu, tờ báo có tinh thần dân tộc mạnh mẽ của Trung Quốc, tuyên bố các quy định liên quan đến pao cai mà ISO vừa ban hành là “tiêu chuẩn quốc tế cho ngành công nghiệp kim chi, do Trung Quốc dẫn đầu”, bất chấp thực tế ISO có nói rõ rằng định nghĩa pao cai trong các tài liệu của họ “không áp dụng cho kim chi”.
Bài báo được nhiều người Hàn Quốc xem như tuyên bố “kim chi có nguồn gốc từ Trung Quốc”, và cáo buộc Thời Báo Hoàn Cầu “chiếm đoạt văn hóa”. “Tôi đọc thấy rằng Trung Quốc nói kim chi là của họ và họ đặt ra tiêu chuẩn quốc tế cho nó. Thật vớ vẩn” – The Guardian trích bình luận phẫn nộ của Kim Seol-ha, một cư dân Seoul.
Cuộc tranh cãi mới nhất lại nổi lên từ một chương trình thực tế của Netflix với tên gọi “Super-Rich in Korea”, ra mắt hồi tháng 5 vừa qua.
Nội dung chương trình giới thiệu lối sống xa hoa của những cá nhân giàu có đến từ Singapore, Italia và Pakistan đang sống ở Hàn Quốc.
Trong tập 6, khi các nhân vật đang chuẩn bị món kim chi thì phụ đề tiếng Trung lại dịch là “la bai cai” dẫn tới sự phản đối từ người Hàn Quốc.
Người dân Hàn Quốc lập luận rằng, bản dịch này theo chiều hướng văn hóa Trung Quốc nên họ đã lập nhóm kiến nghị trực tuyến, yêu cầu Netflix sửa lại phụ đề.
Giáo sư Seo Kyung-duk đến từ Đại học Nữ Sungshin ở thủ đô Seoul cho biết, ông đã gửi thư cho Netflix, yêu cầu họ khắc phục sai sót nhằm “ngăn khán giả toàn cầu hiểu lầm về lịch sử và văn hóa Hàn Quốc”.
Trả lời vấn đề này, đại diện của Netflix giải thích rằng, từ “la bai cai” trong phụ đề được lựa chọn để dịch cho món kim chi vì nó quen thuộc với những người nói tiếng Hoa ở nước ngoài.
Kim chi, dưa cải
Kim chi là món ăn kèm truyền thống của Hàn Quốc được làm từ bắp cải lên men, muối và ớt cay, phục vụ trong hầu hết các bữa ăn ở đất nước này và có tầm quan trọng trong văn hóa.
Kim chi cũng phổ biến ở các nước châu Á khác và có nhiều tên gọi đa dạng như “la bai cai” (bắp cải trắng cay) và “pao cai” (rau lên men).
Trước đó trong cuộc họp báo hồi tháng 1/2024, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc, bà Hoa Xuân Oánh từng đề cập tới vấn đề này.
“Rau lên men không phải chỉ có ở một số quốc gia và khu vực. Tại Trung Quốc nó được gọi là pao cai. Trong khi ở bán đảo Triều Tiên hay trong cộng đồng dân tộc Hàn Quốc tại Trung Quốc, món ăn này gọi là kim chi.
Dù có những điểm tương đồng nhưng chúng khác nhau về thành phần, hương vị và phương pháp chế biến”, người đại diện Bộ Ngoại giao Trung Quốc lên tiếng.
Theo báo cáo của Viện kim chi Thế giới năm 2016, khoảng 89,9% thực phẩm làm món kim chi mà các nhà hàng Hàn Quốc mua được nhập khẩu từ Trung Quốc.
Năm 2013, cách muối kim chi của Hàn Quốc được UNESCO xếp vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể. Theo cách truyền thống, các loại rau củ (phổ biến nhất là cải thảo) được rửa sạch, ngâm muối rồi thêm gia vị tỏi ớt, bột ớt, lá hẹ, bột gạo cho lên men rồi xếp vào lọ đất sét, đặt ở nơi thoáng khí.
