Vị thế của Nga và Ukraine trên trường quốc tế sau hai năm chiến tranh

Ngày 24/2/2022 Nga xua quân sang xâm chiếm lãnh thổ Ukraine. Đối với Nga thì đây chỉ là “chiến dịch quân sự đặc biệt”, nhưng đối với đại đa số các quốc gia yêu chuộng hòa bình trên thế giới gọi đây là một cuộc xâm lược.

Sau khi Nga xua quân sang xâm chiếm lãnh thổ của Ukraine thì Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc đã bày tỏ quan ngại về các báo cáo vi phạm nhân quyền và vi phạm luật nhân đạo quốc tế của Nga. Do đó ngày 7/4/2022 Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc đã bỏ phiếu để khai trừ Nga ra khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc. Để loại Nga ra khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc cần có ít nhất 2/3 số phiếu ủng hộ. Kết quả bỏ phiếu vào ngày 7/4/2022 là 93 phiếu ủng hộ, 24 phiếu chống và 58 phiếu trắng đủ để khai trừ Nga ra khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc có trụ sở tại Genève.

Nga tham gia Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc vào tháng 1/2021 nhiệm kỳ 2021-2023 và trở thành quốc gia đầu tiên bị loại kể từ quyết định đình chỉ thành viên với Libya năm 2011. Nga bị loại khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, nhưng vẫn nuôi hy vọng sẽ quay trở lại ghế Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc.

Ngày 10/10/2023 Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đã nhóm họp tại New York để bầu Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc nhiệm kỳ 2024-2026. Theo đó Nga đã thất bại trong nỗ lực giành lại chiếc ghế của cơ quan nhân quyền hàng đầu Liên Hiệp Quốc. Kết quả bỏ phiếu kín Nga chỉ giành 83/193 phiếu (Bulgarie giành 160 phiếu và Albanie giành 123 phiếu).

Mặc dù đất nước trong tình trạng chiến tranh nhưng Tổng thống Zelensky đã thực hiện một loạt các chuyến công du đến một số quốc gia để tìm sự ủng hộ dành cho Kyiv. Các bài phát biểu của Tổng thống Zelensky luôn nhận được sự tán thưởng của cử tọa. Xin đơn cử vài chuyến công du.

Phát biểu trước Quốc hội Mỹ vào tối 21/12/2022 Tổng thống Zelensky nói: “Tiền của các bạn không phải là tiền từ thiện” và “Đó là một khoản đầu tư vào an ninh và dân chủ toàn cầu”. Ông tuyên bố: “Ukraine giữ vững lập trường của mình và sẽ không bao giờ đầu hàng”[1].

Ngày 9/2/2023 Tổng thống Zelensky đã gặp gỡ 27 nhà lãnh đạo EU và có bài phát biểu tại Nghị viện Châu Âu ở Brussels. Tổng thống Zelensky đã cám ơn Nghị viện Châu Âu vì sự giúp đỡ mà Ukraine đã nhận được trong thời gian qua. Tổng thống Zelensky nói với các nhà lập pháp Châu Âu: “Chúng tôi, những người Ukraine, cùng với các ngài, đang tự bảo vệ mình trên chiến trường”, ông nói thêm: “tự bảo vệ mình trước thế lực chống Châu Âu lớn nhất thế giới hiện đại”[2]

Ngày 19/9/2023 phát biểu tại Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc Tổng thống Zelensky kêu gọi đoàn kết chống lại sự xâm lược của Nga. Ông nói: “Vũ trang hóa phải bị hạn chế, tội ác chiến tranh phải bị trừng phạt, những người bị trục xuất phải được trở về nhà và những kẻ chiếm đóng phải quay về lãnh thổ của họ”. Đồng thời Tổng thống Zelensky khẳng định Ukraine “đang làm mọi thứ” để bảo đảm sau này “không ai trên thế giới dám tấn công bất kỳ quốc gia nào”[3].

Ngày 16/1/2024 cuộc Họp thường niên Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) lần thứ 54 tại Davos. Trong bài phát biểu, Tổng thống Zelensky kêu gọi phương Tây thắt chặt các biện pháp trừng phạt đối với Moscow và tăng cường hỗ trợ cho Kyiv để bảo đảm rằng Điện Kremlin sẽ không thành công trong cuộc chiến.

Tại Diễn đàn này, Tổng Thư ký NATO Stoltenberg phát biểu: Những hỗ trợ cho Ukraine không phải là từ thiện mà là đầu tư vào an ninh của chính liên minh. Ông khẳng định: “Chúng ta chỉ cần đứng về phía Ukraine. Ở một giai đoạn nào đó, Nga sẽ hiểu rằng họ đang phải trả giá quá cao và ngồi xuống và đồng ý về một nền hòa bình công bằng nào đó – nhưng chúng ta cần sát cánh cùng Ukraine”[4].

Tổng thống Putin thì hoàn toàn ngược lại với Tổng thống Zelensky, ông rất hạn chế việc đi lại. Ông không dám đặt chân đến quốc gia nào là thành viên của Tòa Hình sự Quốc tế (ICC). Tháng 3/2023 Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) ban hành lệnh bắt giữ Tổng thống Putin. ICC cáo buộc ông Putin phạm tội ác chiến tranh vì trục xuất bất hợp pháp hàng trăm trẻ em khỏi Ukraine.

Tháng 8/2023 Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa đã mời Tổng thống Putin đến Johannesburg dự Hội nghị thượng đỉnh của nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS, nhưng Tổng thống Putin đã chối từ.

Kế đến Tổng thống Putin cũng không tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20 tại New Delhi vào ngày 9-10/9/2023 và đã cử Ngoại trưởng Sergey Lavrov đi thay

Tổng thống Putin cũng không đến dự cuộc Họp thường niên Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) lần thứ 54 tại Davos.

Vào ngày 8/5/2022 trong thông điệp chúc mừng gửi đến các nước hậu Liên Xô nhân dịp kỷ niệm 77 năm Liên Xô đánh bại Đức Quốc xã trong Thế chiến Thứ hai. Tổng thống Putin tuyên bố rằng chiến thắng sẽ thuộc về Moscow và ông cũng cầu chúc “tất cả người dân Ukraine một tương lai hòa bình và công bằng”.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov tham dự cuộc họp của Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) ở Bắc Macedonia ngày 30/11/2023, khi phát biểu đã có nhiều quan chức bỏ ra ngoài[5].

Trong cuộc họp báo thường niên cuối năm vào ngày 14/12/2023, Tổng thống Putin cho biết Nga sẽ giành chiến thắng trong Chiến dịch quân sự đặc biệt và hiện không cần phải có làn sóng huy động tân binh lần thứ hai. Tổng thống Putin khẳng định như đinh đóng cột: “Tôi chắc chắn rằng, chiến thắng sẽ thuộc về chúng ta”[6].

Có người đặt câu hỏi với Tổng thống Putin: “Khi nào chúng ta sẽ có hòa bình?”. Ông đã trả lời: “sẽ có hòa bình khi chúng ta đạt mục tiêu. Mục tiêu của chúng ta không thay đổi. Đó là phi phát xít hóa, phi quân sự hóa và bảo đảm tình trạng trung lập của Ukraine”[7].

Nếu Putin không tôn trọng Hiến chương Liên Hiệp Quốc và các nguyên tắc cơ bản luật pháp quốc tế thì Ukraine sẽ không bao giờ có hòa bình!

Ngày 12/10/2023 phát biểu tại cuộc họp, Đại sứ Đặng Hoàng Giang, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc tiếp tục khẳng định: Việt Nam theo dõi sát và đặc biệt quan ngại trước các diễn biến gần đây tại Ukraine, nhấn mạnh sự cần thiết của việc bảo đảm tuân thủ Hiến chương Liên Hiệp Quốc và các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế. Trong đó có việc không can thiệp vào công việc nội bộ, không sử dụng vũ lực hay đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế, giải quyết hòa bình các tranh chấp quốc tế theo luật pháp quốc tế, đặc biệt là các nguyên tắc tôn trọng độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia.

Ở Việt Nam vẫn có một số người ủng hộ việc Putin xua quân xâm chiếm Ukraine và sáp nhập một số vùng lãnh thổ của Ukraine vào nước Nga. Họ đã tung hô: “Putin đại đế, nước Nga vĩ đại!”.

Tôi đã đọc một bình luận trên youtube về chiến tranh Nga- Ukraine: “Chỉ có những kẻ mất hết nhân tính, mất hết lương tri mới ủng hộ quân xâm lược”

 

———-

Chú thích:

[1] tienphong.vn/tong-thong-zelensky-duoc-hoan-nghenh-khi-phat-bieu-truoc-quoc-hoi-my-post1497290.tpo

[2] tuoitre.vn/nghi-vien-chau-au-hoan-nghenh-tong-thong-ukraine-zelensky-20230209180558867.htm

[3] tuoitre.vn/tin-tuc-the-gioi-20-9-ong-zelensky-phat-bieu-tai-lhq-con-trai-ong-biden-khong-nhan-toi-20230920060702937.htm

[4] baomoi.com/tong-thong-zelensky-chiem-song-davos-nhac-nho-ve-xung-dot-o-ukraine-c48102121.epi

[5] tuoitre.vn/nhieu-quan-chuc-bo-ra-ngoai-khi-ngoai-truong-nga-cong-kich-o-osce-20231130231618466.htm

[6] baonghean.vn/tong-thong-pu-tin-khang-dinh-nga-se-gianh-chien-thang-trong-chien-dich-quan-su-dac-biet-post281656.html

[7] vnexpress.net/thong-diep-cua-ong-pu-tin-trong-cuoc-hop-bao-4-gio-4689062.html

Nguồn: https://nghiencuulichsu.com/2024/03/01/vi-the-cua-nga-va-ukraine-tren-truong-quoc-te-sau-hai-nam-chien-tranh/