Robert Downey Jr. và vai phản diện trong “Oppenheimer”

Robert Downey Jr. sinh ngày 4 tháng 4 năm 1965 tại New York, cha là nhà làm phim tiên phong Robert Downey Sr. nổi tiếng với bộ phim “Putney Swope” ra mắt vào năm 1969. Mẹ anh cũng là một diễn viên điện ảnh đã sớm khơi dậy ở anh niềm đam mê diễn xuất trước ống kính và năm 1970, khi mới lên 5 tuổi, anh đã đóng vai một con chó trong bộ phim “Pound” về những con chó do cha anh thực hiện. Sau đó, anh còn đóng những vai nhỏ trong những bộ phim của cha anh, nhưng khi anh mới 13 tuổi, cha mẹ anh ly dị, anh đã theo cha đến sống ở thành phố Los Angeles, bang California. Đến năm 16 tuổi, anh bỏ ngang việc học ở trường trung học, trở về New York sống với mẹ.

Anh tham gia diễn xuất trong những bộ phim tài liệu như “Baby, It’s You” (1983), “Firstborn” (1984), “Weird Science” (1985), “Back to School” (1986) và từ năm 1985 tới năm 1986 trở thành diễn viên thường xuyên có mặt trong chương trình Saturday Night Live của Đài truyền hình NBC. Vai chính đầu tiên của anh trên màn ảnh rộng là vai một thanh niên rất giỏi chinh phục phụ nữ trong bộ phim “The Pick-up Artist” (1987) của đạo diễn James Toback, nhưng vai diễn đầu tiên thật sự thành công của anh là vai chàng thanh niên Julian Wells yêu thích tiệc tùng và nghiện ma túy trong bộ phim “Less Than Zero” (1987) đóng chung với nam diễn viên Andrew McCarthy. Trớ trêu thay, vai diễn này lại rất giống chính anh trong đời thật vì từ khi mới lên 8 tuổi, anh đã được cha hướng dẫn cách sử dụng ma túy và khi tới tuổi đôi mươi, anh đã bị nghiện nặng như lời kể của anh: “Cho tới khi đóng bộ phim ‘Less Than Zero’, tôi thường sử dụng ma túy sau mỗi ngày làm việc và vào những ngày cuối tuần”. Anh vào bệnh viện cai nghiện được một thời gian ngắn, nhưng nhiều năm về sau, cuộc chiến của anh với chứng nghiện ma túy vẫn tiếp diễn.

Tuy vật vã với cuộc chiến chống lại chứng nghiện ma túy, sự nghiệp diễn xuất của anh vẫn phát triển vượt bậc: đến đầu thập niên 1990, anh đã được coi là một diễn viên hạng A của Hollywood, được khen ngợi với vai một nhà sản xuất những vở kịch vui trong bộ phim “Soapdish”(1991) đóng chung với Sally Field, Kevin Kline và Whoopi Goldberg. Sau đó, anh còn được khen ngợi nhiều hơn nữa với vai diễn trong bộ phim “Short Cuts” (1993) của đạo diễn Robert Altman.

Thành công rực rỡ của anh là vào năm 1993, anh được đề cử giải Oscar Nam diễn viên chính xuất sắc nhất với vai Charlie Chaplin từ năm 19 tuổi tới năm 83 tuổi trong bộ phim “Chaplin” (1992), bộ phim về cuộc đời của danh hài Charlot do đạo diễn Richard Attenborough thực hiện ít lâu trước khi ông qua đời. Sau thành công vang dội với bộ phim “Chaplin”, anh tham gia diễn xuất trong những bộ phim như: bộ phim “The Last Party” (1992) nói về những cuộc vận động tranh cử tổng thống ở Mỹ, bộ phim tình cảm lãng mạn “Only You” (1994) và bộ phim “Natural Born Killers” (1994) của đạo diễn Oliver Stone. Năm 1995, anh tham gia diễn xuất trong bộ phim “Restoration” cùng với nữ diễn viên Meg Ryan và nam diễn viên Sam Neill rồi đóng tiếp trong bộ phim “Richard III” bên cạnh các diễn viên Ian McKellen và Annette Bening và bộ phim “Home for the Holidays”đóng chung với nữ diễn viên Holly Hunter do nữ diễn viên Jodie Foster làm đạo diễn.

Tháng 5 năm 1992, anh kết hôn với nữ diễn viên Deborah Falconer, nhưng cuộc sống gia đình êm ấm của anh cũng bị báo chí khuấy động khi 4 năm sau, vào tháng 6 năm 1996, anh bị cảnh sát bắt giữ vì lái chiếc xe Porsche trên đại lộ Sunset ở Hollywood khi không mặc quần áo gì trên người nhưng lại có cocaine, heroin và một khẩu súng lục trên xe. Suốt nhiều năm sau đó, anh tiếp tục trở thành đề tài cho báo chí vì có lần phải vào tù 12 tháng vì tội sử dụng cocaine và có lần bị bắt giữ trong một phòng khách sạn ở Palm Springs với cocaine và bộ trang phục của Wonder Woman. Cuộc sống đầy xáo trộn của anh vào thời gian này cũng có nhiều đảo lộn trong tình cảm: Deborah Falconer đưa đơn xin ly dị và năm 2005, anh kết hôn với nữ diễn viên Susan Levin sau khi đóng chung với cô trong bộ phim “Gothika”.

Người bạn đã vực anh dậy trong những năm khốn khó này là nam diễn viên Mel Gibson. Mel Gibson đã mời anh đóng chung trong bộ phim “Air America” (1990) và sau đó trong bộ phim “The Singing Detective” ( 2003).
Đầu thập niên 2000, anh tham gia diễn xuất trong các bộ phim “Wonder Boys” (2000), “Auto Motives”, “Lethargy” và còn góp mặt trong chương trình truyền hình Ally McBeal cùng với diễn viên Calista Flockhart. Từ năm 2003, những bộ phim anh tham gia đều rất thành công về doanh thu: “Gothika” đóng chung với nữ diễn viên Halle Berry, “Good Night and Good Luck” (2005), “A Guide to Recognizing Your Saints” (2006) và “Zodiac” (2007), nhưng phải đến năm 2008, anh mới trở thành diễn viên được khán giả xem phim trên khắp thế giới biết đến tên tuổi khi đóng vai nhà công nghiệp Tony Stark khoác bộ áo giáp của Người Sắt để trừ gian diệt bạo trong bộ phim “Iron Man”. Sau bộ phim “Sherlock Holmes” của đạo diễn Guy Ritchie vào năm 2009, anh trở lại với phần 2 của bộ phim “Iron Man” vào năm 2010 và phần 3 vào năm 2013. Vai diễn Người Sắt của anh rất được yêu thích nên anh đã được mời tham gia diễn xuất trong bộ phim về các siêu anh hùng “Avengers: Age of Ultron”.

Việc phát hiện Liên Xô đã có được những thông tin tối mật về bom nguyên tử sau Thế chiến thứ hai đã khiến cho giới khoa học và chính giới Mỹ tổ chức những phiên điều trần về an ninh quốc phòng vào giữa thập niên 1950. Một trong những người có ảnh hưởng nhất ở thủ đô Washington D.C. muốn truy cứu trách nhiệm của nhà vật lý Oppenheimer là Lewis Straus, một trong những thành viên ban đầu của Ủy ban Năng lượng Nguyên tử (AEC), về sau sẽ được Tổng thống Eisenhower bổ nhiệm làm chủ tịch Ủy ban này.

Robert Downey Jr. đã vào vai Lewis Strauss rất tuyệt vời trong phim “Oppenheimer”, một người có mặc cảm tự ti ganh tỵ với thành công của Oppenheimer. Lewis Strauss cũng là một người Do Thái tài năng như Oppenheimer, cũng có đam mê vật lý từ nhỏ, được học bổng vào Đại học Virginia vào năm cuối trung học, nhưng căn bệnh thương hàn khiến ông không thể thi tốt nghiệp như bạn bè đồng trang lứa. Vào những năm 1913 – 1914, ở độ tuổi 18, 19, ông phải đi bán giày phụ giúp công việc kinh doanh của gia đình đang xuống dốc thay vì học lên cao hơn. Cuộc đời ông rẽ sang một hướng khác: ông bước vào sinh hoạt chính trị bằng hoạt động công ích, cứu trợ nhân đạo, phúc lợi xã hội, binh nghiệp và giao thương.

Ông thực sự là người đàn ông đã cống hiến hết mình cho tổ quốc, rất khéo léo trong việc duy trì mối quan hệ với người trên, kẻ dưới và dấn thân vì cộng đồng, được trao tặng huy chương Medal of Freedom, Legion of Merit… Thế nhưng một đảng viên Cộng hòa bảo thủ như ông có rất ít điểm chung với Oppenheimer. Ông chủ trương phát triển việc nghiên cứu và chế tạo bom nhiệt hạch (bom H) để nước Mỹ có một thứ vũ khí răn đe mạnh hơn bom nguyên tử. Oppenheimer lại phản đối kế hoạch nghiên cứu và chế tạo bom H và có những phát ngôn khiến ông bẽ mặt. Ông thù ghét và xem Oppenheimer như một kẻ phản bội, tổ chức phiên điều trần của AEC, chọn luật sư Roger Robb làm công tố viên. Phiên điều trần của AEC bắt đầu vào ngày 12 tháng 4 năm 1954, chủ tọa Gordon Gray bắt đầu phiên điều trần bằng việc đọc bức thư buộc tội Oppenheimer.

Oppenheimer đã cố gắng đưa ra những bằng chứng để chứng minh ông không phải là một đảng viên Cộng sản, không phải là một điệp viên của Liên Xô, mà chỉ là “một người bạn đồng hành” (fellow traveller) với những người Cộng sản. Phiên điều trần đưa ra phán quyết Oppenheimer không phản quốc nhưng không được cấp miễn trừ an ninh (security clearance), không được phép tiếp cận những tài liệu mật và những bí mật quốc phòng của Mỹ. Trong một cuộc điều trần sau đó ở Quốc hội để phê chuẩn việc bổ nhiệm Lewis Strauss vào chức Bộ trưởng Thương Mại, David L. Hill đã ra làm chứng, tố cáo những động cơ của ông khi tìm cách hạ uy tín của Oppenheimer.

Thượng viện Mỹ đã bác bỏ việc bổ nhiệm Lewis Strauss vào chức Bộ trưởng Thương mại.

HUỲNH DUY LỘC

Ảnh: Robert Downey Jr. trong phim “Iron Man” 1 và phim “Oppenheimer”