Một tuần tấn công thần tốc của quân đội Ukraine

“Hơn 3.000km2 đã về với Ukraine kể từ đầu tháng 9 đến nay. Tại thành phố Kharkov, chúng tôi không chỉ tiến công về phía nam và phía đông mà còn cả phía bắc. Lực lượng có lúc chỉ cách biên giới Nga độ 50km”, đại tướng Valeriy Zaluzhnyy, tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraine, tuyên bố trên mạng xã hội chiều 11-9.

Các quan chức Ukraine hôm 10-9 cho biết quân đội nước này đã chiếm thành phố Izium ở phía đông, một trung tâm đường sắt chiến lược quan trọng mà các lực lượng Nga đã chiếm giữ vào mùa xuân sau một trận chiến đẫm máu kéo dài nhiều tuần.

Danh sách các thành phố, thị trấn và làng mạc mà Ukraine tái chiếm liên tục được kéo dài trong mấy ngày qua khiến nhiều người đặc biệt ấn tượng. Theo nhận định của Viện nghiên cứu chiến tranh (ISW – có trụ sở tại Mỹ) về các đợt phản công của Ukraine, các lực lượng Ukraine đã xâm nhập các tuyến phòng thủ của Nga, có nơi tiến sâu khoảng 70km và chiếm lại hơn 3.000km2 trong 5 ngày qua kể từ ngày 6-9. Diện tích này lớn hơn nhiều diện tích các vùng mà Nga đã chiếm được trong tất cả các chiến dịch kể từ tháng 4 đến nay.

Việc tái chiếm được Izium và sắp tới rất có thể là thành phố Kharkov nằm sát biên giới Nga được kỳ vọng sẽ trở thành bước ngoặt của cuộc chiến, hoặc ít nhất là ở mặt trận phía đông bắc.

“Các lực lượng Ukraine đã không khựng lại sau khi tiếp cận thị trấn đầu tiên ở mặt trận này. Họ cố tình chọn đi vòng qua các thị trấn để tiến sâu hơn vào phía sau phòng tuyến của Nga” – ông Rob Lee, một nhà phân tích quân sự tại Viện Nghiên cứu chính sách đối ngoại (Mỹ), nêu nhận định với báo New York Times.

Theo tờThe New York Times dẫn nhận định của các nhà quan sát, mùa đông sẽ khiến các chiến tuyến đóng băng và cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu có thể làm giảm sự hỗ trợ của phương Tây đối với Ukraine. Tuy nhiên, quân đội Ukraine đã giáng đòn vào lực lượng Nga trước khi tuyết rơi xuống, giúp nâng cao tinh thần của lực lượng Ukraine và làm thay đổi diễn biến chiến sự.

Với việc Izium nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine, cục diện và những vấn đề liên quan ở miền đông được cho là sẽ được định hình lại. Chiến thắng ở Izium đã giúp các lực lượng Ukraine có thêm không gian để có thể tiến hành các cuộc tấn công sâu hơn vào phòng tuyến của Nga, đồng thời giảm bớt áp lực lên các thành phố đang phải liên tục hứng chịu pháo kích Nga.

Thành công tương đối của Ukraine (do vẫn chưa biết Nga có tái chiếm các khu vực đã mất hay không) có ý nghĩa quan trọng, không chỉ về mặt lãnh thổ mà còn tinh thần. Ukraine ban đầu không chọn mặt trận đông bắc làm nơi mở chiến dịch phản công đầu tiên mà là các tỉnh phía nam như Kherson.

Do vậy, việc đẩy mạnh hoạt động mặt trận phía bắc theo hướng Kharkov dường như là một bất ngờ đối với Nga và cả giới quan sát.

Trong những tuần gần đây, hàng chục ngàn binh sĩ Nga đã được điều động xuống củng cố các phòng tuyến tại mặt trận phía nam. Điều đó, nói như báo New York Times, đã khiến lực lượng Nga tại mặt trận đông bắc mỏng đi. Và chỉ cần một đợt tấn công mạnh của Ukraine tại mặt trận này, phòng tuyến của Nga đã bị chọc thủng.
Khó khăn ở mặt trận phía nam

Vẫn còn rất nhiều điều chưa biết về chiến dịch phản công lần này của Ukraine. Trong tuyên bố hôm 10-9, Bộ Quốc phòng Nga khẳng định quân đội nước này “đang rút lui có kiểm soát” tại Izium nhằm tái tổ chức, phục vụ mục tiêu “giải phóng Donbass”.

Việc Nga rút khỏi Izium có thể là một thất bại chiến thuật nhưng xét trên tổng thể, Matxcơva vẫn đang giữ lợi thế về mặt quân sự và thời gian.

Việc Ukraine bất ngờ đẩy mạnh phản công ở mặt trận đông bắc nếu nhìn ở góc độ tích cực cho thấy sự linh hoạt và phối hợp tốt giữa các cánh quân ở các mặt trận. Nói như ông Taras Berezovets, một sĩ quan thuộc lực lượng đặc nhiệm Ukraine, chiến dịch phản công ở miền nam của Ukraine chỉ là một màn kịch nhằm đánh lừa Nga điều quân từ mặt trận đông bắc xuống miền nam.

“Chúng tôi sẽ gọi đó là chiến thắng”, Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelenskiy, cho biết trong một bài phát biểu trên video hôm Chủ nhật, đề cập đến những cuộc rút lui của Nga . Ông nói thêm rằng ông tin tưởng rằng các lực lượng Ukraine sẽ giải phóng tất cả các vùng lãnh thổ do Nga chiếm đóng trên khắp đất nước.

“Họ gọi [sự rút lui của Nga] là một cử chỉ thiện chí… nhưng chúng tôi sẽ gọi đó là chiến thắng,”

“Thế giới kinh ngạc trước các chiến binh dũng cảm của chúng tôi, kẻ thù thì hoảng sợ,” ông nói.