Tập cảnh báo Biden: chuyện Đài Loan, chớ có đùa với lửa

Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã cảnh báo Tổng thống Biden trong cuộc gọi giữa hai nhà lãnh đạo hôm thứ Năm không nên “đùa với lửa” đối với Đài Loan – khi Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi được cho là chuẩn bị thăm hòn đảo dân chủ này.

“Chủ tịch Tập đã nêu rõ quan điểm chính của Trung Quốc đối với vấn đề Đài Loan”, Bộ Ngoại giao Bắc Kinh cho biết trong một bài phát biểu đầy hàm ý về cuộc điện đàm kéo dài 137 phút của hai nguyên thủ.

“Trung Quốc kiên quyết phản đối các động thái ly khai hướng tới‘ Đài Loan độc lập ’và sự can thiệp của các thế lực bên ngoài, đồng thời không bao giờ cho phép các lực lượng‘ Đài Loan độc lập ’dưới bất kỳ hình thức nào,” tài liệu cho biết.

Theo tường thuật của truyền thông nhà nước Trung Quốc, ông Tập nói với ông Biden rằng Hoa Kỳ nên tuân thủ ‘nguyên tắc một nước Trung Hoa’ và nhấn mạnh rằng Trung Quốc kiên quyết phản đối sự độc lập của Đài Loan và sự can thiệp của các thế lực bên ngoài.

Bắc Kinh đã đưa ra những cảnh báo leo thang về hậu quả nếu bà Pelosi đến thăm Đài Loan, một động thái đầy kịch tính mạnh mẽ, mặc dù không phải là chưa từng có, về sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với Đài Loan trong lúc Đài Loan nói rằng họ đang đối mặt với các mối đe dọa kinh tế và quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc trích lời ông Tập nói với ông Biden: “Những ai đùa với lửa sẽ bị bỏng mà thôi.” “(Chúng tôi) hy vọng phía Hoa Kỳ thấy rõ điều này.”

Tòa Bạch Ốc cho biết cuộc gọi kéo dài hơn hai giờ. Các quan chức Mỹ trước đó cho hay cuộc điện đàm sẽ có một chương trình nghị sự rộng rãi, bao gồm thảo luận về cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine, điều mà Trung Quốc vẫn chưa lên án.

Tuy nhiên, về cốt lõi, các quan chức Mỹ cho biết họ coi cuộc trao đổi này là một cơ hội nữa để quản lý sự cạnh tranh giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, vốn có mối quan hệ ngày càng bị che lấp bởi những căng thẳng về Đài Loan. Đài Loan được cai trị một cách dân chủ. Ông Tập đã thề sẽ thống nhất Đài Loan với đại lục bằng vũ lực nếu cần.

Washington không có quan hệ chính thức với Đài Loan và theo ‘chính sách một Trung Quốc’ công nhận Bắc Kinh, thay vì Đài Bắc, về mặt ngoại giao. Nhưng luật pháp Hoa Kỳ buộc chính phủ Mỹ có nghĩa vụ cung cấp cho Đài Loan các phương tiện để tự vệ, và áp lực đã gia tăng trong Quốc hội Mỹ yêu cầu ủng hộ Đài Loan rõ nét hơn.

“Đây là việc giữ cho các đường dây liên lạc cởi mở với chủ tịch Trung Quốc,” phát ngôn viên an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc John Kirby nói với các phóng viên trước cuộc gọi.

Một số nhà phân tích tin rằng ông Tập cũng muốn tránh leo thang trong lúc mưu tìm nhiệm kỳ thứ ba chưa từng có tại đại hội của Đảng Cộng sản cầm quyền Trung Quốc dự kiến vào mùa thu.

Đài Loan đã phàn nàn về việc Trung Quốc tăng cường các cuộc điều động quân sự trong hai năm qua để tìm cách và buộc Đài Loan phải chấp nhận thuộc chủ quyền của Bắc Kinh. Ngay trước cuộc gọi ngày 28/7, quân đội Đài Loan nói họ đã bắn pháo sáng để cảnh báo một máy bay không người lái ‘dòm ngó’ một hòn đảo có vị trí chiến lược và kiên cố gần bờ biển Trung Quốc, có thể là để thăm dò khả năng phòng thủ của Đài Loan.

Lần cuối cùng một Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ đến thăm Đài Loan là vào năm 1997, và với tư cách là một nhánh đồng bình đẳng của chính phủ, hành pháp Hoa Kỳ có rất ít quyền kiểm soát đối với việc đi lại của Quốc hội.

Kể từ đó, Trung Quốc đã phát triển mạnh mẽ hơn về mặt quân sự và kinh tế, và một số nhà phân tích lo ngại chuyến thăm như vậy vào thời điểm quan hệ căng thẳng có thể thúc đẩy một cuộc khủng hoảng qua tuyến đường thủy trên eo biển Đài Loan rộng 160 km ngăn cách Trung Quốc và Đài Loan.

Ông Kirby cho biết chính quyền Biden đã liên lạc với văn phòng của bà Pelosi để đảm bảo rằng bà có mọi thông tin cần thiết để đưa ra quyết định về chuyến đi của mình.

Trung Quốc đã đưa ra một số gợi ý về các phản ứng cụ thể có thể xảy ra nếu bà Pelosi, một người lâu nay chỉ trích Trung Quốc đặc biệt là về các vấn đề nhân quyền, đến thăm Đài Loan.