Chiến sự Ukraine dẫn đến cục diện mới tại Bắc Âu

Cảnh giác trước sự xâm lược của Nga vào Ukraine, vào ngày 16-5, hai nước Phần Lan và Thụy Điển dự kiến sẽ chính thức nộp đơn xin gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), bất chấp các cảnh báo từ Nga.

Trước đó, ngày 12-5 Tổng thống Phần Lan Sauli Väinämö Niinistö và Thủ tướng Sanna Marin đã ra một tuyên bố khẳng định ủng hộ gia nhập NATO.

Ở khu vực Bắc Âu, tương tự Thụy Điển, Phần Lan theo chính sách trung lập và không phải là thành viên NATO như Na Uy và Đan Mạch. Tuy nhiên, Phần Lan vẫn duy trì cảnh giác an ninh khi là một trong vài nước châu Âu chi 2% GDP cho ngân sách quốc phòng và vẫn hợp tác chặt chẽ với NATO.

Tuy nhiên, việc Nga tấn công Ukraine đã làm thay đổi chính sách an ninh của Phần Lan và Thụy Điển vì hai nước này không tin Nga và Tổng thống Putin tôn trọng tính trung lập của họ.

Về phía Thụy Điển, Ủy ban Chính sách an ninh và đối ngoại của Chính phủ sẽ họp vào ngày 15-5 về quyết định có xin gia nhập NATO hay không và trình kết luận lên Quốc hội.

Đảng Dân chủ xã hội của Thủ tướng Magdalena Andersson trước đây vẫn phản đối chuyện gia nhập NATO, nay thì có khả năng thay đổi lập trường. Thủ tướng Andersson đã yêu cầu Quốc hội Thụy Điển triệu tập để tranh luận về vấn đề này vào ngày 16-5. Sau đó, Chính phủ có thể đưa ra quyết định mà không cần bỏ phiếu.

Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển Peter Hultqvist nói việc gia nhập NATO củng cố khả năng tự vệ tổng thể của khu vực Bắc Âu và sẽ làm giảm nguy cơ bị tấn công cho ba nước vùng Baltic – Estonia, Latvia và Lithuania – cũng như đảo Gotland của Thụy Điển.

Nga đã cực lực phản đối điều này, Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev, cũng là cựu tổng thống và thủ tướng, cho biết Nga “buộc phải tăng cường (an ninh) biên giới” nếu Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO. Ông Medvedev cũng cảnh báo về khả năng vũ khí hạt nhân có thể được triển khai ở khu vực Baltic do Nga “có thể bị ép buộc bởi hoàn cảnh”.

Sau động thái của Phần Lan, phát ngôn viên của Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố “Kế hoạch gia nhập NATO của Phần Lan đặt ra một mối đe dọa và sẽ thách thức an ninh của chúng tôi” và “Nga sẽ phải thực hiện cả quân sự và các biện pháp đối phó khác khi an ninh quốc gia bị đe dọa”. Ông Peskov không quên cảnh báo “thế giới sẽ không ổn định, an toàn hơn” sau khi Phần Lan gia nhập NATO.