ChatGPT, AI: Trí tuệ nhân tạo sẽ thay đổi giáo dục Việt Nam?

Trong tuần qua báo chí Việt Nam đăng hàng loạt tin về công cụ phần mềm trí tuệ nhân tạo ChatGPT với những chức năng vượt trội cùng với những lời cảnh báo cho một tương lai đầy bất ổn, đặc biệt là cho thị trường lao động khi cho rằng chưa có một cuộc cách mạng công nghệ nào đã gây áp lực để thay đổi hệ thống giáo dục quốc gia cũng như triết lý giáo dục một cách toàn diện như trí tuệ nhân tạo (AI).

Theo những thảo luận trên cộng đồng mạng, nền giáo dục Việt Nam, vốn bị xem là giáo điều, nặng về đọc-chép, văn mẫu, học vẹt… chắc chắn phải đối diện với những thay đổi toàn diện về tư duy của giới trẻ bởi hiện nay internet, điện thoại thông minh đã phổ biến rộng rãi tại Việt Nam.

ChatGPT được hãng Mỹ OpenAI đưa ra cho công chúng sử dụng thử nghiệm từ hồi cuối tháng 11/2022 và nhanh chóng gây chú ý về khả năng trả lời các câu hỏi về nhiều lĩnh vực kiến thức, dù vẫn còn một số khuyết điểm về tính chính xác.

Một số báo Mỹ cảnh báo sẽ có những công việc bị ChatGPT thay thế như lập trình máy tính, soạn email cơ bản, nghề viết lách ở cấp trung, lập kế hoạch và mua quảng cáo-quảng bá trên truyền thông, một số nghề liên quan đến pháp lý.

Công cụ trí tuệ nhân tạo như ChatGPT truy cập, tích hợp và phân tích kiến thức (thông tin) hiệu quả, nhanh và đầy đủ hơn con người gấp nhiều lần. Ngoài ra, nó còn có khả năng đánh giá tính phù hợp và sáng tạo trong việc đưa ra giải pháp cho vấn đề tuy rằng ở phiên bản tiếng Việt, hiện vẫn còn những câu hỏi về xã hội, văn hóa được ChatGPT trả lời một cách ngô nghê.

Tuy vậy AI đã đưa ra nhiều đề xuất và đánh giá gợi mở, do đó việc giải quyết vấn đề trong cuộc sống thì trách nhiệm của con người giờ chỉ còn đánh giá các giải pháp mà AI đề xuất, yêu cầu AI thay đổi và hoàn chỉnh sau đó quyết định sử dụng hay triển khai. Còn các vấn đề khác thì AI có thể hoàn tất hiệu quả và nhanh chóng hơn con người nhiều.

Trả lời đài VOA, Giáo sư Trương Nguyện Thành, đã nghỉ hưu từ Đại học Utah, Mỹ, và hiện đang theo đuổi một số dự án giáo dục ở Việt Nam, nhận xét:

“Giáo dục Việt Nam chưa thay đổi nhiều trong mấy chục năm qua. Thày cô có dùng công nghệ trong giảng dạy. Tuy nhiên, về đánh giá năng lực học tập vẫn chưa thay đổi nhiều, vẫn yêu cầu sinh viên nhớ kiến thức và biết sử dụng kiến thức đó, tức là phải học thuộc lòng và nhớ đấy”.

Ông Thành gọi tiến bộ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo là “cơn sóng thần AI” và tiên liệu rằng nó sẽ ập tới Việt Nam.

“Dù nền giáo dục của đất nước có sẵn sàng hay không, họ vẫn phải giải quyết các vấn đề mà sự hiện diện của nó tạo ra”, giáo sư Thành nói với VOA. Thậm chí tới cả lãnh đạo chính phủ cũng phải thay đổi, vẫn lời của giáo sư:

“Nếu họ không thay đổi, họ sẽ không có khả năng đánh giá và quản lý giáo dục được. Vấn đề rất đơn giản, trí tuệ nhân tạo sẽ len lỏi vào tất cả các vấn đề của cuộc sống. Cơn sóng thần khi nó ập tới thì mọi người đều phải giải quyết”.

ChatGPT là gì ?

ChatGPT (Chat Generative Pre-training Transformer) là công cụ hỏi đáp tự động được tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) do OpenAI phát triển, được thiết kế để mô phỏng các cuộc trò chuyện giống của con người, có thể làm thơ theo yêu cầu, thậm chí có thể trả lời các câu hỏi phức tạp theo nhiều phong cách khác nhau.

Các nhà sáng tạo cho biết đã có hơn 1 triệu người sử dụng ChatGPT trong tuần đầu tiên.

ChatGPT sử dụng điều gọi là công nghệ AI tạo sinh, với khả năng học từ kho dữ liệu để biết cách tạo ra hầu như mọi loại nội dung chỉ từ một cụm từ ban đầu.

“Đây là mô hình trí tuệ nhân tạo được huấn luyện dựa trên bộ dữ liệu văn bản cực lớn. Bạn có thể cung cấp đầu vào cho nó và nó thì cho bạn sản phẩm đầu ra. Cơ bản những gì nó làm là viết tiếp điều mà bạn cho nó. Nếu bạn đặt câu hỏi, nó sẽ trả lời. Nếu bạn yêu cầu nó viết tiếp thứ bạn đang viết, nó sẽ làm vậy”, Andrew Patel, nhà nghiên cứu AI tại WithSecure, giải thích.

Sử dụng kỹ thuật học máy có tên gọi Học tăng cường từ phản hồi con người (RLHF), ChatGPT có thể mô phỏng các cuộc đối thoại, trả lời câu hỏi, nhận lỗi, thách thức các tiền đề sai và bác bỏ các yêu cầu không phù hợp.

Trên thực tế, nhiều năm nay, các nhà đầu tư, các học giả cũng như giới công nghệ đã nói nhiều về AI và các ứng dụng của nó. Chỉ đến hiện tại, sau hàng thập kỷ nghiên cứu, sức mạnh và khả năng của AI mới được công chúng chú ý đến nhờ khởi đầu đầy ấn tượng của ChatGPT và trước đó là Dall-E – các sản phẩm AI sản sinh của OpenAI.