Bánh ít lá gai Bình Định

Muốn ăn bánh ít lá gai thì bạn phải tìm về với xứ Tuy Phước- Bình Định. Nơi đây nổi tiếng với món bánh nghe cái tên lạ lạ “ Bánh ít là gai” với hương vị làm say lòng người. Loại bánh nay thật dẻo nhưng ăn không dính răng, cắn một miếng, vị ngọt của đường, vì thơm của nếp, béo của dầu, vị bùi của đậu và đâu đó hương cây nồng của gừng trên đầu lưỡi tạo một cảm giác khoái khẩu rất riêng.

Để làm ra được những chiếc bánh đúng chất Tuy Phước – Bình Định đòi hỏi người thợ phải tỉ mỉ từng công đoạn, phải có kinh nghiêm và lòng yêu nghề. Làm bánh có ba công đoạn chính là làm vỏ bánh, nhân bánh, và gói bánh.
Tất cả công đoạn là một nghệ thuật của người làm bánh:

Công đoạn thứ nhất: Vỏ bánh

Vỏ bánh được làm nguyên liệu chính là lá gai hình trái tim, người thợ tiến hành bỏ cuốn lá, gân lá, xé lá gai làm nhiểu mảnh nhỏ bằng tay rửa sạch sau đó luột chín như, sắt nhỏ sau đó cho vào cối giả thật nhuyễn, những nghệ nhân làm bánh cho biết khâu giả lá gai nhuyễn rất quan trọng, nên giả bằng tay thay vì bằng máy, giả thật nhuyễn như bột bánh với ngon, mịn.

Tiếp theo là nếp, nếp dùng làm bánh phải là phải là nếp mới, thơm, đem vo thật kỹ, ngâm với nước vài giờ, sau đó xay nhuyễn ép bỏ nước để có được một khối bột dẻo.

Tiếp theo, bột nếp trộn với bột lá gai và đường, ngào nhiều lần cho thật dẻo và cho vào cối giã nhuyễn, khi giã, cho một chút dầu ăn cho khỏi dính cối đồng thời giúp bánh mịn màng, những nghệ nhận có kinh nghiệm sẽ biết tỉ lệ dầu ăn vào bao nhiêu làm cho bánh béo mà không ngán. Sau đó chia thành từng cục bột nhỏ.

Công đoạn thứ 2 là nhân bánh:

Cũng như vỏ bánh, nhân bánh làm công phu không kém vì nó là linh hồn của chiếc bánh.

Ở công đoạn này người thợ làm bánh chọn lựa những trái dừa vừa già, không chọn trái quá non hay quá già làm cho nhận không đạt độ mềm xốp. Lấy nhân dừa bào thành sợi. Tiếp theo chọn đậu xanh loại ngon đều hạt .

Dừa nấu chín với đường cát cho thêm ít gừng đến khi xem khô khô lại là được. Còn đậu xanh thì sau khi ngâm mềm nấu chín giã nhuyện sau đó đêm ngào với đường và gừng. Gừng ở đâu sẽ tạo ra hương vị rất riêng của món bánh ít lá gai Bình Định.

Công đoạn thứ 3: Gói bánh

Sau khi hoàn thành vỏ bánh và nhân bánh người thợ tiến hành gói bánh, đây là công đoạn có thể xem là đơn giản nhất nhưng thật ra không phải ai cũng có thể làm đẹp mắt như người Bình Định.

Bánh ít là gai được gói hình tháp như kim tự tháp vậy bởi vậy ở Bình Định những tháp Chàm cổ kính như bánh ít lá gai nên nhiều người còn gọi là Tháp Bánh ít.

Dưới ánh mắt của người họa sĩ bánh có hình nón , đáy vuông, sắc cạnh, nhọn lên tới đỉnh. Còn với ánh mắt của dân gian ví chiếc bánh ít lá gai Bình Định như đôi nhũ hoa của người thiếu nữ qua câu ca dao:

Gặt rồi em đứng chờ ai
Mang chi đôi bánh lá gai đẫy đà

Khắp mọi miền đất nước có biết bao nhiêu loại bánh ít như bánh ít trần, bánh ít nhân dừa, bánh ít nhân tôm thịt, bánh ít nhân đâu xanh,bánh ít lá gai ở Sài Gòn, bánh ít miền tây nhưng bánh ít lá gai Bình Định lại là loại bánh làm nên con người cũng như tính cách của người Bình Định. Mộc mạc, chân chất, nhưng uy hùng như ngọn tháp, gợi cảm như hình bầu vú thiếu nữ, ấm áp lòng người.

NGỌC LAN