Tập tàng đem nấu với suông…
Tập tàng đem nấu với suông
Lấy chàng, thiếp quyết đổi buồn làm vui (Ca dao).
Vườn nhà nội tôi mỗi khi mưa xuống là có rất nhiều loại rau dại mọc lên. Rau tươi tốt lạ thường dù không được bón phân bao giờ. Dù rau sống hay rau để nấu canh, chúng tôi gọi các thứ rau đó là “rau tập tàng”.
***
Có nhiều thứ rau như lá lụa, lá xoài non, lá gừng, cải trời, rau càng cua … dùng ăn sống. Mưa xuống, các loại lá cây này xanh tươi mơn mởn, và trong cái nắng của ngày hè, ăn một nắm rau sống vào sẽ cảm thấy mát lòng mát dạ. Dĩ nhiên là rau sống phải ăn với mắm kho mặn hoặc chay thì mới ngon nhất trần đời. Đôi khi đơn giản hơn, kho quẹt đại cái gì đó như với tóp mỡ, chấm rau tập tàng sống thì hết sẩy, nhất là những lúc trời lành lạnh.
Với đủ thứ rau sống như vậy, khi ăn bạn sẽ thấy tất cả hòa quyện với nhau, rất dễ ăn. Bạn sẽ không phải sợ mùi ngai ngái của cải trời, hay vị chua của lá xoài non, vị đắng lè của rau đắng…
Đây cũng là nét đôc đáo của ẩm thực vùng quê miền Nam. Bởi trong các bữa ăn nếu bạn ăn đủ các vị đắng, chát ,chua, cay thì ít khi nào bạn bị những loại bịnh về cao máu hay đường huyết.
Các loại rau sống tập tàng có tác dụng điều tiết và thải ra bớt những chất dư thừa có thể ảnh hưởng đến sức khỏe bạn sau này.
***
Ở quê, người ta còn nói “rau tập tàng” dùng để nấu canh như: rau ngót, mùng tơi, rau dền cơm, rau bình bát, rau sam… Có người còn cho cả rau má đăng đắng vào.
Chỉ cần bước mấy bước ra hàng rào trước hay hiên nhà là bạn có ngay một rổ rau tập tàng để nấu canh mướp hương vừa ngọt vừa thơm. Rau ngót cắm làm hàng rào, mồng tơi, mướp bò lên hàng rào tứ tung. Dưới chân có rau dền, rau má.
Mỗi sáng, khi muốn ăn món canh rau tập tàng, bạn cứ xách rổ đi một vòng là bạn có ngay món canh khoái khẩu, có thể nấu với cua đồng, tép tươi, hay nấu chay với nấm mọc lên từ cây rơm sau nhà.
Các thứ rau nấu chung ăn rất mát, tốt cho sức khỏe vì không có phân hay thuốc trừ sâu.
Tôi thích món canh này nấu với nấm rơm rất ngọt và thơm; dù không ăn mướp nhưng tôi lại thích vị ngọt thơm của mướp nên nhất định món canh rau tập tàng phải có mướp hương. Có thêm vài cái bông mướp càng ngon.
Có lúc rau tập tàng nhiều quá, tôi đem đi luộc chấm với kho quẹt hay nước tương, như vậy sẽ ăn được nhiều rau hơn, miễn là ăn với cơm nóng là được rồi.
Sau 75, ngay cả nước tương cũng không có đủ để ăn. Nhà tôi hay luộc rau tập tàng chấm với muối ớt hiểm, với ớt mọc hoang hái ở sau vườn. Những bữa cơm nóng đơn giản chỉ với rau muối qua ngày cũng làm bọn con nít chúng tôi đổ mồ hôi hột, sau một ngày ra đồng làm việc mệt nhọc.
Dù rau tập tàng sống hay để luộc nấu đều là món khoái khẩu của dân miệt sông nước. Mỗi một mùa mưa là ăn rau thoải mái như ăn cả phần còn lại cho mùa nắng queo quắt.
Cả nhà tôi ăn chay, dĩ nhiên các món ăn thường xuyên được chế biến từ rau củ, vậy mà chẳng có đứa nào bị suy dinh dưỡng, trái lại cả nhà tròn quay. Phải chăng rau tập tàng đã gần như đủ chất bổ dưỡng cộng với nắng gió miệt biển khiến cả nhà săn da, chắc thịt.
***
Là món ăn thường xuyên trong đời sống của miệt sông nước miền Tây nên món canh rau tập tàng cũng có mặt trong cao dao dân gian. Dù đó chỉ món canh suông nhưng cũng tạo được niềm vui cho những đôi vợ chồng trẻ còn khó khăn:
“Tập tàng đem nấu với suông
Lấy chàng, thiếp quyết đổi buồn làm vui” (ca dao).
Món canh tập tàng nấu suông là không có tép hay thịt gì cả chỉ nhờ vào chất ngọt tự nhiên của rau mọc hoang ngoài vườn.
Nhưng ở đời đâu chỉ có”canh suông”, còn có những cái “suông” khác trong cuộc sống đơn bạc của con người.
Nhà thơ Tản Đà cũng đã từng qua cái cảnh nhạt nhẽo của ”vô số cái suông” trong đêm dài như vô tận:
Ðêm suông vô số cái suông xuồng,
Suông rượu, suông tình, bạn cũng suông!
(Đêm suông phủ Vĩnh – Tản Đà).
Có lẽ trong đời sống bất cứ ai cũng đã từng thưởng thức ”vô số cái suông như nhà thơ Tản Đà, hay qua những câu ca dao với những tâm trạng vui buồn khác nhau.
Không phải lúc nào cũng được bữa ăn ngon lành: cá trê nướng với nước mắm gừng, cá bống kho tiêu và nhất là không thể thiếu canh rau tập tàng:
“Cá trê nướng, nước mắm gừng
Canh rau tập tàng, cá bống kho tiêu
Cơm khuya, cơm sáng, cơm chiều
Cơm bao nhiêu hạt, bấy nhiêu nồng nàn” (Ca dao).
Niềm hạnh phúc như vậy không phải khó tìm ở đồng quê của sông nước miền Tây.
Món ngon dân dã này được đúc kết thành kinh nghiệm sống:
“Canh tập tàng thì ngon
Con tập tàng thì khôn”.
Câu thành ngữ chỉ ra một sự thật hiển nhiên khi cho rằng những đứa ”con tập tàng (con hoang) tuy không cha nhưng bù lại rất khôn ngoan.
(Không biết điều này có liên quan gì đến những bà mẹ đơn thân ngày nay thích chọn cách nuôi con một mình?).
Bây giờ, mỗi tuần tôi đều nấu món canh này từ rau tập tàng dưới quê đem lên với trái mướp hương nho nhỏ.
Hy vọng món canh rau tập tàng thường xuyên như vậy khiến cho đời sống gia đình mình sẽ có thể ”đổi buồn làm vui”, bỏ qua mọi căng thẳng của cuộc sống ngoài kia…
Canh tập tàng nhưng hạnh phúc phải nắm bắt, gầy dựng chớ không thể ”tập tàng”…
Theo Dấu Quê
