Philippines tố cáo các hành vi hù dọa quấy rối tại Biển Đông của Trung Quốc

Biển Đông chiếm một vị trí quan trọng tại Hội nghị cấp cao khu vực ASEAN hôm thứ Năm (9/10) tại Vientiane- Lào, Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. đã gây áp lực lên các nhà lãnh đạo Đông Nam Á và Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), yêu cầu khẩn trương đẩy nhanh đàm phán về bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông, cáo buộc Bắc Kinh quấy rối và đe dọa.

Theo Reuters ghi nhận, phát biểu trước các đối tác Đông Nam Á và thủ tướng Trung Quốc Lý Cường, tổng thống Philippines, Ferdinand Marcos Jr. đã nhấn mạnh các bên cần đạt được những tiến bộ quan trọng để giảm thiểu căng thẳng tại Biển Đông, “cần thực sự cởi mở để giải quyết những bất đồng”. Theo Manila, ASEAN và Trung Quốc cần “khẩn cấp đàm phán về một Bộ Quy Tắc Ứng Xử”. Nguyên thủ Philippines kết luận, “thật đáng tiếc là tình hình ở Biển Đông vẫn căng thẳng và Philippines vẫn phải chịu các hành vi hù dọa và quấy rối”.

Thời gian qua, các tranh chấp, đôi khi mang tính bạo lực, đã làm dấy lên lo ngại về sự leo thang trong khu vực và cuối cùng có thể lan sang Mỹ. Mỹ đã ký hiệp ước phòng thủ chung năm 1951 với Philippines, cam kết bảo vệ nước này trong trường hợp bị tấn công.

Theo một tuyên bố từ văn phòng của Tổng thống, ông Marcos Jr. lưu ý tại cuộc họp rằng tốc độ đàm phán về quy tắc ứng xử ASEAN-Trung Quốc (ĐCSTQ) nên khẩn cấp hơn. Tình hình ở Biển Đông vẫn căng thẳng và không có bất kỳ thay đổi nào. Philippines tiếp tục bị ĐCSTQ quấy rối và đe dọa.

Ngày 23/8, Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố nước này đã thực hiện “biện pháp đối phó” đối với 2 máy bay quân sự của Philippines gần Đá Subi ở Biển Đông.

Ngày 5/3, Trung Quốc đã làm bị thương 4 thủy thủ Philippines tại Bãi Cỏ Mây, nơi Manila đã đặt trên cạn tàu Sierra Madre, một tàu thời Thế chiến II, vào năm 1999 để củng cố các yêu sách lãnh thổ của mình.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông và đã triển khai đội tàu tuần duyên vào sâu trong khu vực Đông Nam Á, bao gồm các vùng đặc quyền kinh tế của Malaysia, Brunei, Philippines và Việt Nam.

Mặc dù Tòa án Công lý Quốc tế ở The Hague, Hà Lan đã ra phán quyết vào năm 2016, rằng các yêu sách mở rộng của Trung Quốc ở Biển Đông không có cơ sở pháp lý, nhưng Bắc Kinh vẫn từ chối chấp nhận điều này.

ASEAN và Trung Quốc lần đầu tiên thống nhất ý tưởng về quy tắc hàng hải vào năm 2002, nhưng quá trình xây dựng chính thức mãi đến năm 2017 mới bắt đầu.

Kể từ đó, tiến độ diễn ra cực kỳ chậm chạp, với các khuôn khổ và phương thức đàm phán được thảo luận, cũng như các hướng dẫn được ban hành trong nhiều năm nhằm cố gắng đẩy nhanh quá trình. Một số thành viên ASEAN lo ngại rằng bộ quy tắc ứng xử này không có tính ràng buộc về mặt pháp lý.