Linda Lê – nhà văn gốc Việt số 1 ở Pháp đột ngột qua đời
TVN
Theo tin từ Nhà xuất bản Stock, nhà văn người Pháp gốc Việt Linda Lê đã qua đời sáng ngày 9/5 tại Pháp, sau một thời gian bệnh nặng. Thông tin cũng được tuần báo Nouvelobs – một trong số những tạp chí lớn nhất của Pháp – đưa tin.
Linda Lê sinh năm 1963 tại Đà Lạt. Từ năm 1969, gia đình bà chuyển xuống Sài Gòn, tại đây bà theo học trường trung học Pháp và yêu văn chương của Victor Hugo và Balzac.
Năm 1977, Linda Lê cùng mẹ (người Pháp) và các chị em rời Việt Nam sang Pháp định cư. Cha bà ở lại Việt Nam.
Bà thành danh trên văn đàn Pháp năm 1992 với tập truyện Les Évangiles du Crime (Phúc âm Tội ác). Từ đây, các tác phẩm của bà được đón đọc nồng nhiệt: Calomnies (Vu khống, 1993), Les Dits d’un Idiot (Lời tên khùng, 1995). Đặc biệt là bộ ba: Les Trois Parques (Ba nữ thần Số mệnh, 1997), Voix (Tiếng nói, 1998) và Lettre morte (Thư chết, 1999)… Bà là một trong những nhà văn đặc sắc của văn chương đương đại Pháp.
Trong đó, Vượt sóng là tác phẩm mà Linda Lê gửi gắm nhiều tâm sự của một người viết về công việc của mình, về con người và hoàn cảnh xã hội xung quanh và vai trò của văn chương với mỗi bản thể. Văn chương như một chiếc phao trong biển đời, là điểm tựa của những kẻ bị hủy hoại, lưu đày, là chốn bình yên của những tâm hồn nổi loạn” (theo bìa gấp cuốn sách khi được xuất bản tại Việt Nam).
Ngoài viết văn, bà cũng là nhà phê bình văn học cho Magazine Littéraire (Tạp chí Văn học).
Linda Lê từng nhận nhiều giải thưởng văn học trên văn đàn Pháp như Giải Vocation (1990), Giải Renaissan de la nouvelle (1993), Giải Wepler (2010)…
Bà viết tiểu thuyết bằng tiếng Pháp nhưng các tác phẩm phần lớn đều được dịch sang tiếng Anh, Hà Lan, Bồ Đào Nha và cả tiếng Việt. Hành trình quay lại với độc giả quê nhà của Linda Lê được đánh dấu bằng cuốn Vu khống do Nhà xuất bản Văn Học và Nhã Nam liên kết ấn hành, năm 2009. Sau này, một loạt sách của Linda Lê ra mắt độc giả Việt như Sóng ngầm (2012), Thư chết (2014), Vượt sóng (2020). Nhà văn Linda Lê từng nói: “Viết, là tự lưu đày bản thân”.
Tờ Nouvelobs cho rằng Linda Lê có giọng văn đậm chất ma mị, để lại dấu ấn mạnh với độc giả. Chẳng hạn, trong cuốn Voix (xuất bản năm 1999, ra mắt ở Việt Nam với tên Tiếng Nói năm 2018), văn sĩ kể hồi ức của một người đàn bà mắc bệnh tâm thần, sống cô độc ở Paris.
“Tôi đi tới lui trong căn hộ. Nghẹt thở vì lo âu. Với bàn tay còn lành lặn tôi tự bóp cổ mình, ấn các ngón tay nhọn vào da thịt. Tôi nện đầu vào tường. Các tiếng nói cười nhạo. Tôi soi gương thấy cái thân hình gầy guộc, con mắt ảo cuồng, trốn chạy nơi nào? Điện thoại reo. Tôi không trả lời. Tôi sợ, tôi không muốn nghe tiếng nói của kẻ đưa tin từ Tổ chức” (Trích Tiếng nói, Nguyễn Đăng Thường dịch).
Trong số các tác phẩm của Linda Lê từng xuất bản ở Việt Nam, quyển Vượt sóng thể hiện quan niệm của bà về vai trò của người viết và văn chương. Tiểu thuyết kể về Antoine Sorel, văn sĩ tài năng nhưng không ăn khách ở Le Harve. Ông là cháu nội một người Việt, bị ép sang Pháp lao động khổ sai. Sorel lập dị, tách biệt cuộc sống, cuối cùng tự kết liễu cuộc đời khi tác phẩm chưa được mấy người biết đến. Tao Đàn, đơn vị xuất bản sách, viết trong lời giới thiệu: “Vượt sóng còn là tác phẩm mà Linda Lê gửi gắm nhiều tâm sự của một người viết về công việc của mình, về con người và hoàn cảnh xã hội chung quanh và vai trò của văn chương với mỗi bản thể. Văn chương như một chiếc phao trong cuộc sống, là điểm tựa của những kẻ bị hủy hoại lưu đày, là chốn bình yên của những tâm hồn nổi loạn”.
