Nobel Hòa bình 2022 vinh danh các nhà hoạt động quyền con người từ Nga, Ukraine và Belarus
TVN
Ủy Ban Nobel Na Uy ngày 07/10/2022 thông báo giải Nobel Hòa Bình năm nay được trao cho tổ chức phi chính phủ Memorial của Nga, Trung Tâm Ukraine bảo vệ các quyền dân sự và cho nhà đối lập Belarus Ales Beliatski. Giải thưởng này nhằm đề cao tinh thần « chung sống trong hòa bình » trong bối cảnh chiến tranh Ukraine.
Trong thông cáo, chủ tịch Ủy Ban Nobel của Na Tuy, bà Berit Reiss Andserson, cho biết, giải thưởng này nhằm vinh danh các tổ chức, cá nhân hoạt động hàng đầu « bảo vệ nhân quyền, dân chủ và một sự chung sống hòa bình giữa ba quốc gia lân cận là Belarus, Nga và Ukraine »
Tổ chức phi chính phủ Nga Memorial được lập ra vào năm 1989. Một trong những sáng lập viên là giải Nobel Hòa Bình năm 1975, Andrei Sakharov. Trong hơn 30 năm hoạt động cho đến khi bị giải thể vào cuối 2021, Memorial miệt mài điều tra về tội ác của Staline và của quân đội Nga trong hai cuộc chiến Tchetchenia trong những thập niên 1990 và những năm 2000. Tổ chức bảo vệ nhân quyền này không khoan nhượng khi tố cáo chính quyền của tổng thống Vladimir Putin đàn áp xã hội dân sự.
Vài tháng trước khi Matxcơva xâm chiếm Ukraine, tư pháp Nga đã phán quyết giải thể tổ chức này với lý do làm « tay sai cho nước ngoài ».
Liên quan đến Ukraine, Ủy ban Nobel năm nay đã vinh danh tổ chức Center for Civil Liberties hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ các quyền tự do cho xã hội dân sự. Chủ tịch hiệp hội này, bà Olexandra Romantsova, cho biết rất hân hạnh và vui sướng khi tổ chức này được xướng tên trên bảng vàng của Ủy ban Nobel vào thời điểm mà Ukraina đang bị nước Nga « xâm chiếm ». Bà đồng thời kêu gọi thành lập tòa án quốc tế xét xử tội ác của Vladimir Putin vì tổng thống Nga, với sự đồng lõa của tổng thống Belarus, đã đẩy hàng trăm ngàn thường dân vào một cuộc chiến khốc liệt.
Sau cùng nhà đối lập Belarus, ông Ales Beliatski, 60 tuổi, là một nhà đấu tranh vì nhân quyền, một nhà bất đồng với chế độ của tổng thống Alexandre Loukachenko. Ông đang bị cầm tù. Ủy ban Nobel kêu gọi « trả tự do ngay tức khắc » cho ông.
Beliatski là khôi nguyên Nobel Hòa Bình thứ tư được vinh danh trong lúc đang bị giam cầm. Đó là nhà đối lập Miến Điện Aung San Suu Kyi (1991) và nhà bất đồng chính kiến Trung Quốc Lưu Hiểu Ba (2010). Người thứ ba là nhà báo người Đức, có lập trường chống Quốc Xã, ông Carl von Ossietzky năm 1935 được trao tặng giải Nobel Hòa Bình trong lúc đang thi hành án tù. Ông là nhà đối lập đầu tiên được Ủy Ban Nobel Na Uy vinh danh. Hitler khi đó đã phẫn nộ đến nỗi, ông cấm tất cả các công dân Đức nhận bất kỳ một giải Nobel nào. Carl von Ossietzky chết trong tù năm 1938.
Theo RFI