Rod Stubbings: Ngày làm thợ sửa ống nước đêm là nhà thiên văn học nổi tiếng

Trong suốt ba thập kỷ hầu như mỗi đêm trời quang, một người đàn ông Úc, một thợ sửa ống nước từ Gippsland đều chăm chú quan sát các ngôi sao, ghi lại những thay đổi nhỏ về độ sáng của chúng. Dù bắt đầu rất “nghiệp dư” nhưng hiện nay ông Rod Stubbings đã được các nhà thiên văn học trên khắp thế giới theo dõi công việc của ông và mời ông tham gia công việc mang tính khoa học cao này.

Rod Stubbings bị mê hoặc bởi thiên văn học đến mức ông đã xây dựng một đài quan sát ở sân sau của mình, thuộc vùng Strzelecki ở Victoria.

Sau khi mua chiếc kính viễn vọng đầu tiên vào năm 1986 và tự học cách nghiên cứu bầu trời đêm, ông Stubbings hiện có thể quan sát tới 300 ngôi sao mỗi đêm.

“Tôi tập trung vào các ngôi sao bùng nổ vì các chuyên gia quan tâm đến những loại sao đó,” ông nói. Ông là một trong ba người trên toàn thế giới đã thực hiện 400.000 phép đo độ sáng của các sao biến quang.

Stubbings cho biết ông có thể chờ suốt 20 năm hàng đêm để quan sát một ngôi sao phát nổ và rất hào hứng khi được hỗ trợ các nhà thiên văn học chuyên nghiệp và giúp “tìm ra những điều chưa biết”.

Rod Stubbings vừa được Hiệp hội Thiên văn Úc trao tặng Huân chương Berenice và Arthur Page năm 2024 cho những đóng góp khoa học của một nhà thiên văn nghiệp dư. Ông nói với báo chí rằng mình luôn bị thúc đẩy bởi tình yêu đối với các vì sao và niềm vui được thực hiện một khám phá mới cũng như đóng góp cho khoa học.

Hiện ông đã giảm một nửa số giờ làm thợ ống nước để  cân bằng giữa thiên văn học và công việc. “Bởi vì tôi tự kinh doanh nên tôi thực sự có thể sắp xếp công việc xung quanh,” Stubbings nói.

“Nếu điều đó cuốn hút, thì tôi sẽ thức cả đêm cho đến 3, 4 giờ sáng quan sát sao, ngủ vài tiếng rồi đi làm.

Nhà thiên văn học tại Cung thiên văn Melbourne và điều phối viên giải thưởng ASA, Tanya Hill, nói rằng ông Stubbings phải biết rõ các trường sao một cách “phức tạp” để theo dõi chúng theo cách ông làm.

“Ông ấy có thể nhìn và nhận ra rằng có một ngôi sao dường như sáng hơn mức bình thường”, cô nói.

Tiến sĩ Hill cho biết các nhà thiên văn nghiệp dư có vai trò quan trọng vì bầu trời rất rộng lớn và khó theo dõi. Cô nói: “Có rất nhiều thứ để xem ngoài kia và chúng tôi không có đủ kính viễn vọng để quan sát bầu trời mọi lúc”.

Tiến sĩ Hill cho biết các nhà thiên văn nghiệp dư như ông Stubbings có thể báo cho cộng đồng chuyên nghiệp trực tuyến khi họ phát hiện ra những thay đổi thú vị.

Cô nói: “Thật đáng kinh ngạc khi chuỗi sự kiện có thể được bắt đầu sau đó”. Ông Stubbings cho biết các nhà thiên văn học chuyên nghiệp đã hướng các kính viễn vọng không gian quan sát các ngôi sao dựa trên các phép đo ban đầu của ông. “Tôi nghĩ, ‘Trời ạ, quan sát của họ đã hướng tới ngôi sao đó chỉ từ tôi và không ai biết về nó’.”

Ông Stubbings cho biết ông đã đánh giá độ sáng của các ngôi sao bằng trí nhớ, nhìn qua kính viễn vọng mà không chụp ảnh hay sử dụng các thiết bị tiện ích hiện đại.

“Tôi bắt đầu ghi nhớ một vài ngôi sao… nhớ các góc, hình dạng. Về cơ bản, tôi nhìn vào các dấu chấm suốt đêm”, ông nói và cho biết thêm rằng không có nhiều “người quan sát bằng thị giác” như ông nhìn thẳng qua kính thiên văn.

Tiến sĩ Hill cho biết ngày nay “rất hiếm” các nhà thiên văn học chuyên nghiệp nhìn trực tiếp qua kính thiên văn. “Đối với một người quan sát trực quan mà vẫn có thể đóng góp cho khoa học thì điều đó thật phi thường.”

Cô nói: “Tất cả dữ liệu của chúng tôi được thu thập bằng kỹ thuật số và sau đó được đưa thẳng vào máy tính, nơi chúng tôi làm việc và phân tích những gì kính thiên văn đã nhìn thấy, tôi cho rằng Rod phải có trí nhớ phi thường”.

Ông Stubbings cho biết các ngôi sao vẫn chưa được biết đến còn rất nhiều và ông không có kế hoạch sớm ngừng theo dõi bầu trời.

Sự làm việc chăm chỉ của ông trong nhiều thập kỷ đã giúp ông được Hiệp hội Thiên văn Úc (ASA), cơ quan đại diện cho các nhà thiên văn học chuyên nghiệp, chính thức công nhận.

Theo ABC