Đầu tư giáo dục kiểu …phân lô bán nền!

Một bạn nhờ người quen giới thiệu có ghé tới chơi nhà mình. Bạn này có một con trai muốn qua Mỹ du học từ trung học. Gia đình bạn rất khá giả, tiền bạc không thành vấn đề. Bạn nói nhà có thể chi cỡ 100 ngàn usd một năm, với nguyện vọng con sẽ vào học toàn trường đỉnh ở Mỹ.

Chỉ ít phút quan sát, mình thấy rõ bạn này người rất tự tin. Vẻ tự tin mà chỉ có người giàu mới có khi hiểu rõ tài sản mình nắm giữ và sức mạnh của tiền bạc. Bạn là một nhà đầu tư thành công trong ngành bất động sản gần đây.
Vì vậy cuộc trò chuyện của mình hoàn toàn đi theo khía cạnh đầu tư. Mình cho bạn thấy một kế hoạch dài hơi, khi bạn cần bỏ ra chừng 1 triệu usd cho con đi du học ( giả định con bạn sẽ học những trường tốt nhất với mức giá độ cộng trừ 100 ngàn usd năm). Với 1 triệu usd này, con bạn sẽ đủ tiền học từ bậc trung học, đại học và 2 năm sau đại học thành thạc sỹ.

Tiền thì như bạn nói, đã sẵn sàng rồi. Nhưng việc đầu tư của con bạn sẽ diễn ra thế nào cho hiệu quả. Mục tiêu của gia đình bạn là cho con vào học các trường tốt nhất thế giới tại Mỹ, rồi ra trường vô làm được ở những tập đoàn danh giá, và sau đó là ở lại luôn. Như vậy mới bõ công bỏ tiền ra cho con đi du học.

Mình nói vậy cháu học hành ra sao? Bạn mô tả rằng cháu đang học một trường quốc tế đắt tiền ở xứ ta. Nhưng cháu học cũng bình thường thôi. Cháu chưa có bất cứ điểm tiếng Anh chuẩn quốc tế nào cần cho việc apply vào trung học hạng đỉnh tại Mỹ, ví dụ như Toefl, IELTS, SSAT và cũng không hề có hồ sơ với thành tích xuất sắc… Muốn có cháu sẽ cần được học và thi rồi chuẩn bị đầy đủ. Nhưng bạn lại không muốn con vất vả. Nhà đã có sẵn tiền rồi, cháu chỉ việc vào bất cứ trường nào nhận rồi đi luôn.

Mình đồng tình rằng sẽ có những trường sẵn sàng nhận con bạn vào vì bạn có nhiều tiền. Cháu cũng sẽ đi luôn được nếu có visa. Tuy nhiên, điều chắc chắn những trường nhận đó không phải những trường đỉnh. Là vì con bạn không đủ tiêu chuẩn vào học bất cứ trường nào ở hạng tốt như bạn mong muốn cả.

Và dù bạn dư tiền, nhưng cái mục tiêu của bạn đặt ra cho con hoàn toàn không thể mua bằng tiền được. Nghĩa là bạn muốn tiêu sao cho hết 1 triệu usd thì bạn cứ việc tiêu. Nhưng con bạn hiện có quá ít khả năng hấp thụ được khoản đầu tư đó thông qua học hành mà hiệu quả. Là vì hiện nay cháu chưa được chuẩn bị cho việc này một cách bài bản và đầy đủ. Nếu không nói còn dừng ở mức rất khiêm tốn. Trong đó có cả khả năng cháu hoàn toàn không theo nổi các trường đỉnh cao. Thành ra bạn cần xem lại.

Ở đây có vài khía cạnh bạn cần hiểu rõ. Đầu tiên là nếu muốn dùng tiền để đọ, thì tiền của nhà bạn còn ít lắm. Ở những trường hạng tốt hàng đầu thế giới, con nhà giàu khủng thiếu gì. Cứ vô đó sẽ thấy đủ hạng từ con nhà tỷ phú usd, nguyên thủ quốc gia, bộ trưởng… Nên khi cho con vào học, họ ngoài việc đóng học phí đầy đủ cho con thì còn đóng thêm cả các khoản hiến tặng cho trường. Việc ai đó trong số này tự dưng một ngày đẹp trời tới trường tặng dăm trăm ngàn usd hay vài triệu usd cũng không có gì đáng ngạc nhiên đâu. Thành ra khi bạn muốn dùng tiền để đọ thì bạn cứ đọ với mấy nhà như kiểu Elon Musk là tự hiểu.

Thứ hai, để đọ về học, thì con bạn học còn chưa tới đâu. Những con nhà giàu khủng vô trong các trường đó học không phải là những đứa bé học dở hay dốt nát. Là vì đầu vào của họ rất cao. Mà họ chỉ lấy dưới 10% số đơn hàng năm. Nên giàu và giỏi mới vào đó được. Bạn có thể thấy điểm của các cháu vào đó gần như là tuyệt đối.

Thứ ba, cứ giả sử con bạn vào đó được thì cũng chưa chắc đã học nổi. Là vì cạnh tranh dữ dội từ các bạn học từ trên toàn thế giới ở đó. Toàn hạng siêu sao cao thủ. Thành ra con bạn sẽ có thể phát bệnh trầm cảm, hay là phải chuyển trường.

Thứ tư, một khi nhà bạn quá giàu và con lại là đứa bình thường, thì thực ra nó còn một lực cản cực lớn phải vượt qua. Đó là nhà giàu vượt khó. Nhà nghèo vượt khó dù sao còn dễ hơn ngàn lần so với con nhà giàu vượt khó. Là vì ở Mỹ hay bất cứ quốc gia phát triển nào, cạnh tranh là rất căng thẳng, từng ngày từng giờ. Những đứa bé nào muốn thành công ở trong môi trường đó, thì chỉ có 2 cách, một là chăm chỉ và hai là giỏi giang. Và cũng cần phải chấp nhận những công việc khó khăn hay nặng nhọc mà dân bản xứ không làm hay không muốn vì quá khó. Thường con nhà nghèo đi du học nó rất sẵn lòng cạnh tranh vì nếu không thì nó quay về cũng rất ít cơ hội. Còn con nhà giàu mà không có đủ năng lực thì chỉ vừa lao vào một tí đã đầu hàng. Vì sướng từ nhỏ quen rồi. Và vì chúng luôn ỷ vào tiền của cha mẹ.

Một triệu usd thì to thật, nhưng cũng sẽ chẳng đi tới đâu hết khi con bạn không thể hấp thu nó và làm theo ý bạn.
Và cuối cùng, mình cũng khuyên bạn đừng nghĩ về đầu tư giáo dục cho con như đầu tư mua một cái nhà hay miếng đất. Thật ra bất cứ ai có tiền, dù không nhiều lắm cũng có thể mua nhà hay đất, sau đó bán đi kiếm lời khủng trong lúc có sóng giá. Vì đây là các khoản đầu tư ngắn hạn chỉ trong vài tháng hay 1 năm là cùng.

Tuy nhiên, nếu bạn cần 1 triệu usd mà rải ra trong 10 năm, điều đó cần bạn giữ được số tiền này nguyên vẹn đủ cho con đi học trong suốt quá trình đó. Nghĩa là bạn không được phép phá sản, không được dùng nó vào bất cứ việc gì, không được dùng nó như vốn làm ăn rồi thua lỗ mất tiêu…10 năm rất dài và trong chừng đó năm, tôi đã chứng kiến nhiều gia đình giàu sụ trở thành tán gia bại sản, con đang du học phải về nhà. Thành ra nói mạnh chỉ nói trong 1-2 năm còn lâu hơn thì chưa chắc.

Cái duy nhất chắc chắn là việc chăm chút và đầu tư bài bản cho việc nâng cao thực lực của con. Một đứa bé có thực lực mới có thể tự đi xa trong đường đời, khi đó cha mẹ có tiền bạc, có thời gian hỗ trợ thêm cho con là rất quý.
Một đứa bé không có thực lực mà muốn thành tiên, thì điều đó chỉ xảy ra ở một xứ nào đó lạc hậu và tệ hại, chứ những quốc gia phát triển hàng đầu thế giới không có chỗ cho việc đó đâu. Khỏi tìm cách đó cho mệt.

NGUYỄN THỊ BÍCH HẬU

Nguồn: https://www.facebook.com/bichhau2020