Nhiệt độ bề mặt đại dương trên thế giới tăng cao kỷ lục

Các nhà khoa học cảnh báo về nhiều đợt nắng nóng trên biển, dẫn đến tăng nguy cơ thời tiết khắc nghiệt.

Theo dữ liệu của chính phủ Hoa Kỳ, nhiệt độ của bề mặt đại dương trên thế giới đã đạt mức cao nhất mọi thời đại kể từ khi các dữ liệu vệ tinh bắt đầu thu thập, dẫn đến các đợt nắng nóng trên biển trên toàn cầu.

Các nhà khoa học khí hậu cho biết dữ liệu sơ bộ từ Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA) cho thấy nhiệt độ trung bình trên bề mặt đại dương ở mức 21,1 độ C kể từ đầu tháng 4 – đánh bại mức cao nhất trước đó là 21 độ C vào năm 2016.

Giáo sư Matthew England, một nhà khoa học khí hậu tại Đại học New South Wales, cho biết: “Quỹ đạo thời tiết hiện tại có vẻ như đang đi chệch khỏi bảng xếp hạng, phá vỡ các kỷ lục trước đó.

Dù 3 qua năm xảy ra hiện tượng La Nina trên khắp Thái Bình Dương nhiệt đới rộng lớn đã giúp giảm nhiệt độ và làm giảm tác động của việc gia tăng phát thải khí nhà kính.

Nhưng các nhà khoa học cho biết nhiệt hiện vẫn đang tăng lên trên bề mặt đại dương, cho thấy mô hình El Nino tiềm năng ở vùng nhiệt đới Thái Bình Dương vào cuối năm nay có thể làm tăng nguy cơ xảy ra các điều kiện thời tiết khắc nghiệt và tiếp tục thách thức các kỷ lục nhiệt toàn cầu.

Tiến sĩ Mike McPhaden, một nhà khoa học nghiên cứu cao cấp tại NOAA, cho biết: “La Niña ‘ba lần’ gần đây đã kết thúc. Thời kỳ lạnh kéo dài này đã làm giảm nhiệt độ bề mặt trung bình toàn cầu bất chấp sự gia tăng của khí nhà kính trong khí quyển.

“Bây giờ nó đã kết thúc, chúng ta có thể thấy tín hiệu biến đổi khí hậu phát thật rõ ràng.”

Thời kỳ La Niña – được đặc trưng bởi sự mát mẻ ở vùng nhiệt đới trung tâm và phía đông Thái Bình Dương với gió mậu dịch mạnh hơn – có ảnh hưởng làm mát nhiệt độ toàn cầu. Trong thời kỳ El Nino, nhiệt độ đại dương ở những khu vực đó ấm hơn bình thường và nhiệt độ toàn cầu bị đẩy lên cao.

Theo dữ liệu của NOAA, nhiệt độ đại dương trung bình toàn cầu nóng lên trùng khớp với hiện tượng El Niño diễn ra từ năm 2014 đến 2016.

Dữ liệu được thu thập chủ yếu bởi các quan sát vệ tinh nhưng cũng được xác minh bằng các phép đo từ tàu và phao. Các dữ liệu này không bao gồm các vùng cực.

Hơn 90% lượng nhiệt tăng thêm do thêm khí nhà kính vào khí quyển từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch và phá rừng đã được đại dương hấp thụ.

Một nghiên cứu năm ngoái cho biết lượng nhiệt tích tụ trong đại dương đang tăng tốc và xâm nhập sâu hơn, làm cho thời tiết thêm khắc nghiệt.

England, đồng tác giả của nghiên cứu đó, cho biết: “Những gì chúng ta đang thấy hiện nay [với nhiệt độ mặt nước biển cao kỷ lục] là sự xuất hiện của một tín hiệu ấm lên cho thấy rõ hơn dấu vết của việc con người can thiệp ngày càng nhiều vào hệ thống khí hậu”.

Các phép đo trên cùng của đại dương cho thấy sự tích tụ nhiệt nhanh chóng ở phần bề mặt  của đại dương, đặc biệt là từ những năm 1980.

Tiến sĩ Kevin Trenberth, một nhà khoa học khí hậu và học giả nổi tiếng tại Trung tâm Nghiên cứu Khí quyển Quốc gia Hoa Kỳ, cho biết các quan sát cho thấy sức nóng ở vùng nhiệt đới Thái Bình Dương đang kéo dài trên bề mặt, ông nói rằng sức nóng sẽ có tác động dây chuyền đối với bầu khí quyển phía trên, tạo ra nhiều nhiệt hơn, cung cấp thêm năng lượng cho các hệ thống thời tiết và gây ra các đợt nắng nóng trên biển.

Tiến sĩ Alex Sen Gupta, phó giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu Biến đổi Khí hậu của UNSW, cho biết các vệ tinh cho thấy trên bề mặt đại dương, nhiệt độ tăng “gần như tuyến tính” kể từ những năm 1980.

Ông nói: “Điều đáng ngạc nhiên là ba năm qua thời tiết cũng thực sự ấm áp, mặc dù thực tế là chúng ta đã trải qua các điều kiện của La Niña. “Nhưng bây giờ trời vẫn ấm hơn và chúng ta đang có nhiệt độ giống như một kỷ lục.”

Sen Gupta là thành viên của một nhóm các nhà khoa học quốc tế nghiên cứu sóng nhiệt biển – được nhóm của ông phân loại là khu vực đại dương có nhiệt độ nằm trong top 10% từng được ghi nhận vào thời điểm đó trong năm trong ít nhất năm ngày liên tiếp.

Các quan sát hiện tại cho thấy sóng nhiệt biển từ trung bình đến mạnh ở một số khu vực, bao gồm nam Ấn Độ Dương, nam Đại Tây Dương, ngoài khơi tây bắc châu Phi, xung quanh New Zealand, ngoài khơi đông bắc Australia và tây Trung Mỹ.

Sen Gupta cho biết: “Thật bất thường khi chứng kiến ​​nhiều đợt nắng nóng cực đoan trên biển cùng một lúc.

Mặc dù các đợt nắng nóng trên biển có thể do điều kiện thời tiết địa phương thúc đẩy, nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chúng đã tăng lên về tần suất và cường độ khi các đại dương ấm lên – một xu hướng được dự báo sẽ trở nên tồi tệ hơn do sự nóng lên toàn cầu do con người gây ra.

Nghiên cứu cho thấy các đại dương nóng hơn cung cấp nhiều năng lượng hơn cho các cơn bão, cũng như khiến các tảng băng tan nhanh và đẩy mực nước biển toàn cầu lên cao.

Sóng nhiệt biển cũng có thể có tác động tàn phá đối với động vật hoang dã biển và gây ra hiện tượng tẩy trắng san hô trên các rạn san hô nhiệt đới. Các thí nghiệm cũng cho thấy rằng các đại dương nóng lên có thể làm thay đổi hoàn toàn mạng lưới thức ăn, thúc đẩy sự phát triển của tảo đồng thời làm giảm các loài mà con người dùng làm thực phẩm.

Giáo sư Dietmar Dommenget, nhà khoa học khí hậu và người lập mô hình tại Đại học Monash, cho biết tín hiệu về sự nóng lên toàn cầu do con người gây ra rõ ràng hơn nhiều ở các đại dương.

“Rõ ràng là chúng ta đang ở trong vùng khí hậu nóng lên nhanh chóng và chúng ta sẽ luôn chứng kiến ​​những kỷ lục mới. Nếu điều này xảy ra, chúng ta sẽ thấy những kỷ lục mới không chỉ ở đại dương mà còn trên đất liền. Dữ liệu này đã gợi ý rằng chúng ta đang thấy một kỷ lục và có thể sẽ có nhiều kỷ lục hơn nữa vào cuối năm nay.”

Theo The Guardian